Η άνευ προηγουμένου ανταπόκριση των κυβερνήσεων με μέτρα νομισματικής και δημοσιονομικής πολιτικής θα αποτρέψει μία νέα χρηματοπιστωτική κρίση, η οποία θα ενέτεινε την ύφεση της παγκόσμιας οικονομίας. Οι αγορές θα αρχίσουν να ανακάμπτουν, όταν αποσαφηνιστεί η πορεία της πανδημίας, όταν φανεί η ζημία στις επιχειρήσεις, καθώς και όταν χαλαρώσουν τα περιοριστικά μέτρα. Φαίνεται πως τουλάχιστον στην Ευρώπη θα ξεκαθαρίσει σύντομα το τοπίο.
Κατά την περίοδο Μαρτίου – Απριλίου, η οικονομία συρρικνώθηκε με ρυθμό που δεν έχει καταγραφεί ποτέ ξανά σε καιρό ειρήνης. Ωστόσο, είναι πιθανό πως τα οικονομικά στοιχεία του Μαΐου θα είναι πιο αισιόδοξα σε ορισμένες χώρες της Ευρώπης. Οι πανδημίες και οι οικονομικές κρίσεις χτυπούν με περισσότερα από ένα κύματα.
Οταν χαλαρώσουν τα περιοριστικά μέτρα ενδέχεται να σημειωθεί μία νέα αύξηση στα κρούσματα. Προβλέπουμε ότι το δεύτερο ή ακόμη και το τρίτο κύμα της πανδημίας δεν θα προκαλέσει μεγάλη αναστάτωση στον κλάδο της υγείας και στην οικονομία. Θεωρούμε ότι τα μέτρα θα αρθούν προσεκτικά, με τρόπο που θα αποτρέψουν μία δεύτερη κατακόρυφη αύξηση των κρουσμάτων. Κατά πάσα πιθανότητα, οι περιορισμοί στα μεγάλα ταξίδια θα παραμείνουν τουλάχιστον μέχρι το τέλος του έτους, ώστε να μην υπάρξουν εισαγόμενα κρούσματα από περιοχές υψηλού κινδύνου («τρίτο κύμα»). Μολονότι η αύξηση της ανεργίας και των χρεοκοπιών θα μπορούσε να προκαλέσει επιμέρους προβλήματα, η διοχέτευση ρευστού στην οικονομία θα αντισταθμίσει τη ζημία, ώστε τα προβλήματα αυτά να μη δημιουργήσουν μία δευτερογενή ύφεση.
Οσον αφορά τη φάση της ανάκαμψης, προβλέπουμε πως οι κίνδυνοι θα είναι μετριασμένοι. Η ανάκαμψη ενδέχεται να είναι ήπια, διότι τα νοικοκυριά και οι επιχειρήσεις ίσως περιορίσουν τις δαπάνες τους λόγω φόβου. Ωστόσο, είναι πιθανό πως η ανάκαμψη θα είναι έντονη. Οταν και εφόσον μειωθεί η επίπτωση της πανδημίας στην οικονομία, θα εξακολουθούν να υπάρχουν τα πακέτα στήριξης. Επίσης, θα υπάρξει αυξημένη ζήτηση για πολλά προϊόντα και για ορισμένες υπηρεσίες.
Αρχικά, θα υπάρξει δυσαναλογία μεταξύ ζήτησης και προσφοράς, διότι η κατανάλωση θα περιοριστεί λόγω ανησυχιών και επειδή οι επιχειρηματικές επενδύσεις θα βρίσκονται σε χαμηλά επίπεδα. Οι επιπλέον κρατικές δαπάνες ενδέχεται να μην είναι αρκετές, ώστε να μετριάσουν τη διαφορά. Αλλά σταδιακά, όσο μειώνονται οι φόβοι στον ιδιωτικό τομέα και όσο αυξάνονται οι κρατικές επενδύσεις, το χάσμα θα περιοριστεί μέσα στο 2021.
Εξαιτίας των τεράστιων πακέτων στήριξης, ένα σημαντικό μέρος του κόστους της πανδημίας θα μετατραπεί μακροπρόθεσμα σε δημόσιο χρέος. Στις ΗΠΑ, τη Βρετανία, την Ιταλία και την Ισπανία, το δημοσιονομικό έλλειμμα θα πλησιάζει κατά πάσα πιθανότητα στο 12% το 2020, ενώ η Γερμανία ενδέχεται να τη γλιτώσει με έλλειμμα της τάξης του 8%.
* Οι κ. Holger Schmieding και Kallum Pickering είναι οικονομολόγοι της τράπεζας Berenberg.