Η Γερμανία ανέλαβε την εκ περιτροπής προεδρία του Συμβουλίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης, οπότε με το να προΐσταται στις συνόδους των υπουργών των κρατών-μελών θα μπορέσει να διαμορφώσει την ατζέντα περισσότερο από ό,τι συνήθως. Αλλες χώρες θα προστρέξουν στο Βερολίνο ώστε να συμβάλει κυρίως στη διαμόρφωση συναίνεσης παρά στην επιδίωξη συγκεκριμένων εθνικών στόχων. Με το ξέσπασμα της δεινότερης ύφεσης από ποτέ σε ειρηνική περίοδο, αυτό το εξάμηνο έχει καίρια σημασία για την Ευρώπη. Εάν κατορθώσει να συγκατανεύσει στην εντυπωσιακότερη πράξη αλληλεγγύης της Ιστορίας για το Ταμείο Ανάκαμψης των 750 δισεκατομμυρίων ευρώ, που προτάθηκε από την Κομισιόν, θα εξέλθει ισχυρότερη από ό,τι ήταν προ κρίσης. Εντούτοις, η αισθητή έλλειψη αλληλεγγύης ανάμεσα στον λιγότερο πληγέντα Βορρά και στον βαρύτερα χτυπημένο από την πανδημία Νότο μπορεί να υπονομεύσει τη συνοχή της Ευρώπης. Στην Ιταλία και σε άλλες χώρες οι δεξιοί λαϊκιστές μπορεί να εξασφαλίσουν τη στήριξη των πολιτών επαγγελλόμενοι την αποχώρηση από την Ε.Ε. και το ευρώ.
Είμαστε συγκρατημένα αισιόδοξοι πως η Ευρώπη θα σημειώσει σημαντική πρόοδο το επόμενο εξάμηνο, ακόμα και αν η έξοδος της Βρετανίας δεν καταλήξει πουθενά αλλού παρά μόνο σε λίγα μέτρα μετριασμού των κραδασμών που θα προκαλέσει. Οι λόγοι είναι τέσσερις και ο πρώτος έχει να κάνει με το ότι οι κρίσεις λειτουργούν ως θεραπαινίδες των αλλαγών. Βοηθούν να συγκεντρωθεί η σκέψη και να ξεπεραστούν πεπαλαιωμένα ταμπού. Στη συζήτηση για το Ταμείο Ανάκαμψης φαίνεται πως όλα τα συμβαλλόμενα μέρη συμφωνούν πως είναι προτιμότερος ο ατελής συμβιβασμός από την ανυπαρξία συμφωνίας. Η κρίση του ευρώ υποχρέωσε την ΕΚΤ να ενηλικιωθεί και να αναλάβει τον ρόλο της πιστώτριας, που φαίνεται ως έσχατη λύση. Ο δεύτερος λόγος είναι ότι η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ, που βλέπει τη δημοτικότητά της ενισχυμένη χάρη στην επιδέξια διαχείριση της κρίσης, είναι ικανή να διαμορφώσει συναίνεση στο εσωτερικό της χώρας δείχνοντας γενναιοδωρία και να ακολουθήσει μια φωτισμένη και μακρόπνοη προσέγγιση παρά μια κοντόθωρη και μίζερη. Το Βερολίνο κρύβει γρήγορα και αποτελεσματικά κάτω από το χαλί τη διαμάχη μεταξύ Συνταγματικού Δικαστηρίου και ΕΚΤ, ουσιαστικά τασσόμενο στο πλευρό της τελευταίας. Ο τρίτος λόγος έχει να κάνει με το ότι η καγκελάριος βρίσκεται στο απόγειο της δύναμής της, χωρίς να είναι υποψήφια για πέμπτη φορά στις εκλογές του 2021. Εάν ενδιαφέρεται να τη θυμούνται στην Ευρώπη, πρέπει να κινητοποιηθεί μέσα στους επόμενους μήνες και πριν εξανεμισθεί η ισχύς της.
Τέλος, ο τέταρτος λόγος της αισιοδοξίας μας έγκειται στο ότι, όταν το μείζον θέμα είναι τα χρήματα, ο ρόλος της Γερμανίας ως του οικονομικού στηρίγματος της Ευρώπης μετράει πιο πολύ από συνήθως, όπως και στην κρίση του ευρώ.
* Ο κ. Holger Schmieding είναι επικεφαλής οικονομολόγος της Berenberg Bank.