Ο κόσμος αναδύεται σταδιακά από την πανδημία του κορωνοϊού που τον βύθισε στη χειρότερη και βαθύτερη κρίση μετά τη Μεγάλη Υφεση της δεκαετίας του 1930. Σε όσες περιοχές έχουν χαλαρώσει τα μέτρα για την ανάσχεση της πανδημίας και τα νέα κρούσματα βρίσκονται υπό έλεγχο, η οικονομική δραστηριότητα ανακάμπτει σταδιακά.
Σχετική μελέτη των Financial Times, που συγκέντρωσαν στοιχεία από διαφορετικούς φορείς, παρουσιάζει ανάγλυφη την προσπάθεια ανάκαμψης της παγκόσμιας οικονομίας βάσει των σημαντικότερων δεικτών που αντανακλούν τις μεταβολές στην οικονομική δραστηριότητα και πώς αυτές επηρεάζουν τομείς και χώρες. Η απασχόληση είναι ο τομέας που επλήγη παγκοσμίως όταν ανεστάλη η οικονομική δραστηριότητα, καθώς εκατομμύρια άνθρωποι έχασαν τη δουλειά τους ή απολύθηκαν προσωρινά και οι κυβερνήσεις αναπλήρωναν ένα τμήμα του μισθού τους.
Αγορά εργασίας
Στοιχεία της εταιρείας δεδομένων Indeed.com καταδεικνύουν πως μόλις και μετά βίας σημειώνεται κάποια ανάκαμψη στην αγορά εργασίας. Ειδικότερα, η έρευνα αναφέρει ότι χώρες όπως οι ΗΠΑ, που δεν επιστράτευσαν κρατικά προγράμματα αναπλήρωσης των μισθών, η ανεργία εκτινάχθηκε, αλλά αυξήθηκαν σημαντικά και οι ανακοινώσεις εταιρειών για κενές θέσεις που πρέπει να καλυφθούν. Οι κενές θέσεις που προσφέρονται για τους ενδιαφερομένους παραμένουν στις ΗΠΑ μειωμένες κατά 20% συγκριτικά με τα επίπεδα του περασμένου έτους, στη Γαλλία μειωμένες κατά 40%, στη Γερμανία κατά 25% περίπου, στην Ιταλία κατά 38% και στην Ισπανία κατά περισσότερο από 50%.
Οι καταναλωτικές δαπάνες αντιπροσωπεύουν το μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας σε πολλές χώρες και συχνά η ανάκαμψη εξαρτάται από το κατά πόσον θα ανακτήσουν οι καταναλωτές την εμπιστοσύνη τους. Σύμφωνα με στοιχεία της Google Mobility, οι καταναλωτές έχουν επιστρέψει στα καταστήματα και στα εμπορικά κέντρα, αλλά καταγράφονται μεγάλες αποκλίσεις ανάμεσα στις διάφορες χώρες.
Οπως, πάντως, τονίζει η βρετανική εφημερίδα, οι λιανικές πωλήσεις αποτελούν μια περιορισμένη μερίδα του συνόλου των δαπανών των νοικοκυριών. Κι αυτό, γιατί τους πρώτους μήνες της πανδημίας πολλοί καταναλωτές προτίμησαν να αγοράζουν τρόφιμα και είδη πρώτης ανάγκης και να μη δαπανούν για τον τομέα των υπηρεσιών όπως για παράδειγμα η έξοδος για φαγητό. Ως εκ τούτου ακόμη και μια πλήρης ανάκαμψη των λιανικών πωλήσεων δεν θα αποτελεί απόδειξη ότι οι καταναλωτές επέστρεψαν στις συνήθεις δαπάνες τους και στις καταναλωτικές συνήθειές τους.
Είναι ενδεικτικό ότι σε ορισμένες χώρες είναι ακόμη πολύ περιορισμένη η επιστροφή του κόσμου στις αίθουσες των κινηματογράφων και γενικότερα σε κλειστούς χώρους ψυχαγωγίας, σε όλον αυτόν τον κλάδο δηλαδή που έχει δεχθεί καίριο πλήγμα από την πανδημία. Περίπτωση θεαματικής ανάκαμψης στον κλάδο αποτελεί η Σουηδία, όπου οι επισκέψεις σε εστιατόρια, καφέ και χώρους ψυχαγωγίας ανέκαμψαν τον Ιούλιο κατά 106%.
Ακολουθούν με σημαντική ανάκαμψη και συγκεκριμένα 93% η Γερμανία και 92% η Γαλλία, αλλά και η βαρύτατα πληγείσα από την πανδημία Ιταλία, όπου η επιστροφή στους χώρους ψυχαγωγίας φτάνει στο 91%. Στον αντίποδα, σύμφωνα πάντα με στοιχεία της Google Mobility, βρίσκονται βέβαια οι χώρες που είναι αυτή τη στιγμή στο επίκεντρο της πανδημίας, όπως η Βραζιλία που η επιστροφή είναι μόλις 46% και η Ινδία με επιστροφή 29%.
Ενας από τους τομείς που δέχθηκαν το ισχυρότερο πλήγμα ήταν ο τουρισμός και η βιομηχανία των ταξιδιών και των μεταφορών, που γονάτισαν με την απαγόρευση των ταξιδιών τον Μάρτιο και τον Απρίλιο. Οπως αναφέρει η Οργάνωση Ταξιδιών και Τουρισμού των Ηνωμένων Εθνών, αναμένεται ότι στο σύνολο του έτους οι αφίξεις θα συρρικνωθούν παγκοσμίως από 58% έως 78%. Αναπόφευκτα κινδυνεύουν περί τα 100 έως 120 εκατομμύρια θέσεις εργασίας στον τουρισμό.
Ταξίδια
Από τη στιγμή που άρχισαν να ανακαλούνται σταδιακά οι απαγορεύσεις στα ταξίδια και να ανοίγουν τα σύνορα, τα στοιχεία για την πληρότητα πτήσεων και τις κρατήσεις σε ξενοδοχεία καταδεικνύουν πως οι άνθρωποι αρχίζουν να κινούνται ξανά. Οι μετακινήσεις παραμένουν, όμως, σε συγκριτικά χαμηλά επίπεδα. Οι κρατήσεις παραμένουν σε επίπεδα σαφώς χαμηλότερα από εκείνα του περασμένου έτους, αλλά σε ορισμένες χώρες, ιδιαιτέρως τις ευρωπαϊκές χώρες της Μεσογείου, καταγράφεται αισθητή ανάκαμψη. Σύμφωνα με στοιχεία της seetransparent.com, στην Ελλάδα οι κρατήσεις βρίσκονται σε επίπεδο περίπου 30% κάτω από εκείνο του 2019, όπως και στην Ιταλία, στην Πορτογαλία είναι κατά 50% κάτω από τα περυσινά επίπεδα, ενώ στην Ισπανία από 20% έως 25% κάτω από τα επίπεδα του περασμένου έτους.
Ιδιαιτέρως καθοριστικός παράγων για την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας αποτελεί η πορεία της Κίνας, που είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την εφοδιαστική αλυσίδα ανά τον κόσμο και επηρεάζει καταλυτικά την παραγωγή. Δέχθηκε αρχικά ολέθριο πλήγμα όταν αναγκάστηκε να διακόψει κάθε δραστηριότητα για να ανακόψει τη μετάδοση του κορωνοϊού.
Στη συνέχεια τα στοιχεία κατατείνουν σε στιβαρή ανάκαμψη της οικονομίας της από τον Φεβρουάριο, αλλά τις τελευταίες εβδομάδες όλοι οι δείκτες κατατείνουν σε καθήλωση.