Οι ισπανικές και ιταλικές τράπεζες εθίζονται για άλλη μία φορά στο κρατικό χρέος. Εάν οι φόβοι περί διάσπασης της Ευρωζώνης επιστρέψουν, τότε η αυξημένη έκθεσή τους σε κρατικά ομόλογα θα τις καταστήσει ευάλωτες. Επιπλέον, δυσχεραίνει την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και κατά συνέπεια των διασυνοριακών εξαγορών και συγχωνεύσεων.
Η παλιά συνήθεια επανήλθε εξαιτίας την ανταπόκρισης της ΕΚΤ και των κυβερνήσεων στην πανδημία. Η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, διοχετεύει φθηνό χρήμα στις τράπεζες μέσω προγραμμάτων. Στόχος για τις τράπεζες είναι να χρησιμοποιήσουν τα χρήματα για τη στήριξη των πληττόμενων επιχειρήσεων και να αποκτήσουν κίνητρο, ώστε να αγοράσουν κρατικά ομόλογα. Αυτό είναι θετικό για τις κυβερνήσεις, καθώς εκδίδουν τεράστια χρέη προκειμένου να προστατεύσουν τις οικονομίες τους από τον ιό.
Σύμφωνα με στοιχεία της ΕΚΤ, οι ισπανικές τράπεζες έφεραν συνολικά κρατικό χρέος ύψους 206 δισ. ευρώ ή, άλλως, 16% περισσότερο από το τέλος του 2019. Οι ιταλικές τράπεζες αύξησαν τις αγορές τους σε κρατικά ομόλογα κατά 15% στα 442 δισ. ευρώ.
Η μεγαλύτερη έκθεσή τους σε κρατικό χρέος ενδέχεται να επαναφέρει τις ανησυχίες για το λεγόμενο doom loop, δηλαδή τον χρηματοοικονομικό εναγκαλισμό μεταξύ κρατών και των εγχώριων τραπεζών τους, όπως συνέβη κατά τη διάρκεια της κρίσης του 2011-2012. Οι απώλειες των τραπεζών από τα κρατικά ομόλογα οδήγησε σε κατάρρευση των τιμών των μετοχών τους και αύξησε την πιθανότητα ανάγκης για διάσωση. Η μικρή πρόοδος που έχει σημειωθεί έκτοτε στην αποσύνδεση των τραπεζών από τις κυβερνήσεις αναιρείται ήδη. Τα κρατικά ομόλογα της Ισπανίας στις τράπεζες της χώρας αντιστοιχούν στο 78% των κεφαλαίων και των αποθεματικών τους, το υψηλότερο επίπεδο από το 2016. Στην Ιταλία, το ποσοστό αυτό ανήλθε στο 120% για πρώτη φορά εδώ και δεκαετίες. Εάν το νέο Ταμείο Ανάκαμψης της Ε.Ε. σημάνει την έναρξη μιας δημοσιονομικής ένωσης, τότε τέτοιου είδους ανησυχίες μπορεί να μην έχουν καμία σημασία. Διαφορετικά, το doom loop θα μπορούσε να επανέλθει στην επόμενη οικονομική επιβράδυνση.
Η μεγάλη έκθεση των τραπεζών στο κρατικό χρέος θα μπορούσε να δυσχεράνει την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης της Ευρωζώνης, που απαιτείται για τη σύναψη διασυνοριακών συμφωνιών. Στις διαπραγματεύσεις σχετικά με κοινή ασφάλεια καταθέσεων, αποτρεπτικός παράγων ήταν πάντοτε η μεγάλη έκθεση των τραπεζών της νότιας Ευρώπης σε κρατικό χρέος. Ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών, Ολαφ Σολτς, άσκησε πέρυσι πιέσεις για μεγαλύτερες χρεώσεις σε ανάληψη κρατικών ομολόγων, αλλά ακόμη και πριν από την επέλαση της πανδημίας, η ιδέα αυτή δεν είχε εντυπωσιάσει την Ιταλία. Η επιστροφή στον εθισμό του κρατικού χρέους καθιστά ακόμη δυσκολότερο αυτόν τον συμβιβασμό.