Μπορεί να είναι πολύ αργά για να οργανώσουν τις διακοπές τους οι επενδυτικοί τραπεζίτες που ήδη έχασαν τη θέση τους, όμως αίφνης η ζωή αρχίζει να μοιάζει καλύτερη στη Γουόλ Στριτ και στο Σίτι του Λονδίνου. Τον περασμένο μήνα, εκατοντάδες τραπεζίτες σε αμφότερες τις όχθες του Ατλαντικού -από τις UBS, MorgaStanley, Citigroup και αλλού- ενώθηκαν με δεκάδες χιλιάδες συναδέλφους της ίδιας βιομηχανίας, οι οποίοι απολύθηκαν τα τελευταία τρία χρόνια. Αλλοι αποχωρούν εθελουσίως, απογοητευμένοι από την κατακόρυφη πτώση των αμοιβών, τις εσωτερικές τριβές και τις πιέσεις για αποδοτικότητα σε αυτήν την εποχή της κρίσης. Απέκτησαν, μάλιστα, και νέα «μασκότ»: τον Στίβεν Χορκούλακ, 39 ετών, πρώην χρηματιστή της Cantor Fitzgerald, ο οποίος ισχυρίστηκε ενώπιον του Ανωτάτου Δικαστηρίου της Βρετανίας ότι ο λόγος για τον οποίο εθίστηκε στο αλκοόλ και στα ναρκωτικά ήταν η… κακή συμπεριφορά του προϊσταμένου του.
Η κατάσταση είναι πολύ άσχημη. Κατ’ ιδίαν, τις τελευταίες εβδομάδες, στελέχη της MorgaStanley σχολιάζουν στους επενδυτικούς τραπεζίτες τους ότι έφθασαν στο «σημείο καμπής». Μετά τρία χρόνια πτώσης των χρηματιστηριακών αγορών, στα οποία οι ρυθμοί των δημοσίων εγγραφών και των εξαγορών έχουν σχεδόν εκμηδενισθεί, τα στελέχη πιστεύουν ότι τα χειρότερα επιτέλους πέρασαν. Και δεν είναι οι μόνοι. O Πέτερ Γούφλι, διευθύνων σύμβουλος της UBS, υποστήριξε προ εβδομάδων ότι υπάρχουν ενδείξεις που «προοιωνίζονται το τέλος της υποτονικής αγοράς».
Ο κ. Γούφλι φάνηκε εκείνη την εποχή υπερβολικός στα μάτια των συναδέλφων του. Σήμερα, όλοι μνημονεύουν τα λόγια του. Την περασμένη εβδομάδα, ο Στέφαν Νιούχαους, πρόεδρος του διοικητικού συμβουλίου της MorgaStanley International, τόνισε ότι «πάντα υπάρχει η πιθανότητα υποτροπιασμού, αλλά το κλίμα είναι καλύτερο και οι επιχειρήσεις βελτιώνονται». Και ο πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της GoldmaSachs, Χανκ Πόλσον, προσθέτει με τη σειρά του πως «παρότι δεν έχουμε ακόμα σταθερές ενδείξεις οικονομικής ανάκαμψης, οι ισχυρότερες επιδόσεις των κεφαλαιακών αγορών, προσφάτων, και η βελτίωση του επενδυτικού κλίματος έχουν δημιουργήσει μεγαλύτερη αισιοδοξία για τις δραστηριότητές μας».
Αντίστοιχα είναι τα σχόλια ανωτάτων στελεχών των UBS, Merrill Lynch, Citigroup και JP Morgan. O βασικός λόγος είναι απλός: οι χρηματιστηριακές αγορές έχουν σταθεροποιηθεί. Στη Βρετανία, ο FTSE 100 παρουσιάζει τις καλύτερες τριμηνιαίες επιδόσεις του από τις αρχές του «μπουμ» των εταιρειών Internet. Αυξήθηκε κατά 12,5% το δεύτερο τρίμηνο, αντιστρέφοντας τις απώλειες του πρώτου τριμήνου και διαμορφούμενος για φέτος σε επίπεδα κατά 4% υψηλότερα. Παρεμφερής είναι η κατάσταση στις ΗΠΑ. O Dow Jones Industrial Average έχει αυξηθεί κατά 7,8% φέτος, ο S&P 500 κατά 11% και ο Nasdaq κατά 22%.
Ακόμα κι αν οι αναλυτές εκφράζουν φόβους ότι ένα τέτοιο «ράλι» δεν είναι βιώσιμο, οι τραπεζίτες αναπτύσσουν όλο και μεγαλύτερη πεποίθηση ότι ο συνδυασμός των χαμηλότερων επιτοκίων και του τέλους του πολέμου στο Ιράκ τουλάχιστον επανέφερε κάποια σταθερότητα στις χρηματιστηριακές αγορές. Κι αυτό είναι ουσιώδες για τις αγορές τόσο των δημοσίων εγγραφών όσο και των εξαγορών. Χωρίς σταθερές και αξιόπιστες αποτιμήσεις, τα διοικητικά συμβούλια των επιχειρήσεων διστάζουν να πωλήσουν δικές τους μετοχές ή να αγοράσουν εκείνες άλλων εταιρειών.
Ετσι εξηγείται γιατί η τιμή της μετοχής της Merrill Lynch έχει αυξηθεί κατά 46% από τα μέσα Μαρτίου, όταν άρχισε το «ράλι», ξεπερνώντας σχεδόν κατά 20% τις επιδόσεις του S&P 500. Αντίστοιχα, η Goldmaξεπέρασε τις επιδόσεις της αγοράς σχεδόν κατά 10% και η MorgaStanley περισσότερο από 6%.
Ομως, σημαίνει αυτό ότι οι επενδυτικές τράπεζες θα επαναπροσλάβουν το προσωπικό που απέλυσαν, όπως έκανε η Merrill το 1998; Εκθεση του Κέντρου Οικονομικών και Επιχειρηματικών Ερευνών, που αναμένεται να δοθεί στη δημοσιότητα αυτήν την εβδομάδα, προβλέπει ότι οι θέσεις εργασίας στο λονδρέζικο Σίτι θα σταθεροποιηθούν στα τρέχοντα επίπεδα των 290.000 και μπορεί να αυξηθούν στις 302.000 την ερχόμενη διετία. Οπως εκτιμά, οι απώλειες θέσεων της περασμένης διετίας ανέρχονται στις 35.500.
Κατ’ ιδίαν, κάποια στελέχη πιστεύουν ότι ένα «ράλι» αυτήν την περίοδο θα ήταν άκαιρο για την επενδυτική βιομηχανία, που ακόμη πάσχει από πλεονάζον παραγωγικό δυναμικό. Ομως, ο σημαντικότερος λόγος συγκράτησης της αισιοδοξίας είναι πως, ακόμα κι αν ανακάμψουν οι επιχειρήσεις φέτος, δεν υπάρχει χρόνος να ενισχυθούν δραστικά τα κέρδη του 2003 κάτι που, όπως υποστηρίζεται, είναι «κακό για τα μπόνους».