Μετά την ύφεση των αρχών της δεκαετίας του ’90, εκατοντάδες αμερικανικές τράπεζες χρεοκόπησαν. Το σκάσιμο της χρηματιστηριακής φούσκας, τρία χρόνια πριν, το ακολούθησε μία ήπια ύφεση και εν συνεχεία μία πολύ υποτονική ανάκαμψη. Παρ’ όλα αυτά, οι τράπεζες που αντιμετώπισαν σοβαρό οικονομικό πρόβλημα μετρώνται στα δάκτυλα. Το 2002 μόλις δέκα από αυτές χρεοκόπησαν, αλλά ήταν μικρές. Φέτος, από τις αρχές του έτους, μόλις μία κήρυξε πτώχευση. Οι μετοχές του τραπεζικού κλάδου παρουσίασαν σαφώς καλύτερες επιδόσεις έναντι της ευρύτερης αγοράς κατά τα τρία τελευταία χρόνια. Οι ρυθμιστικές αρχές, οι οποίες συνήθως διαμαρτύρονται όταν βλέπουν προβλήματα, εμφανίστηκαν παραδόξως ήρεμες.
Και έτσι έπρεπε να κάνουν. Οι τράπεζες συνεχίζουν να παρουσιάζουν κέρδη. Το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, οι τρεις μεγαλύτερες τράπεζες, Citigroup, J.P MorgaChase και Bank of America, απεκόμισαν προ φόρων κέρδη της τάξεως των 12 δισ. δολαρίων. Οι χρηματοπιστωτικές εταιρείες αναλογούν στο 40% του συνόλου των επιχειρηματικών κερδών στις ΗΠΑ. Μετά την ύφεση των αρχών της δεκαετίας του ’90, το μερίδιό τους συρρικνώθηκε στο 15%, ενώ στις αρχές του 1980 έφθανε μόλις το 5%.
H αλήθεια είναι ότι η αμερικανική οικονομία δεν υπέφερε τόσο πολύ όσο πριν από 10 ή 20 χρόνια. Το κλίμα, ωστόσο, είναι πολύ απαισιόδοξο και συνεπώς η κερδοφορία των τραπεζών χρήζει εξήγησης. Ορισμένοι, ανακαλώντας στη μνήμη τους περασμένες ζημίες στη Λατινική Αμερική, στους κλάδους ακινήτων και πετρελαίου, εκτιμούν ότι η διαχείριση του κινδύνου έχει βελτιωθεί αισθητά. O επικεφαλής της Bank of America, Κεν Λιούις, λέει ότι κάτι τέτοιο ισχύει για το ίδρυμά του. Μέχρι ενός σημείου, βέβαια. Το πρώτο τρίμηνο του τρέχοντος έτους, η εν λόγω τράπεζα προχώρησε στην παραγραφή δανείων ύψους 833 εκ. δολαρίων, τα οποία οι μεγάλες επιχειρήσεις δεν ήταν σε θέση να εξοφλήσουν. Κάτι άλλο θα πρέπει να έπαιξε θετικό ρόλο.
Στον ετήσιο απολογισμό της, ο οποίος δημοσιεύθηκε στις 30 Ιουνίου, η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, η οποία συχνά αποκαλείται «κεντρική τράπεζα των κεντρικών τραπεζών», παρέχει κάποιες εξηγήσεις. Αλλες πρόσφατες οικονομικές υφέσεις, υπογραμμίζει η Τράπεζα Διεθνών Διακανονισμών, υπήρξαν δημιούργημα της Κεντρικής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed), η οποία προχωρούσε σε αυξήσεις των επιτοκίων για να επιτύχει μείωση του πληθωρισμού. Τη φορά αυτή, όμως, η επιβράδυνση οφείλεται στο τέλος μιας εποχής «οικονομικής ανθήσεως που είχε κινητήριο δύναμη τις επενδύσεις». H απάντηση της Fed ήταν να μειώσει τα επιτόκιά της 13 φορές. H πτώση των επιτοκίων κατέστησε φθηνότερη τη δανειοδότηση προς τον κλάδο υπηρεσιών και προφύλαξε πολλά νοικοκυριά και μικρές επιχειρήσεις από την καταστροφή.
Η μείωση των επιτοκίων ενίσχυσε και έναν άλλο αποφασιστικό παράγοντα, τις τιμές των ακινήτων. Και θα πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι τα στεγαστικά δάνεια στην Αμερική είναι κυρίως μακροπρόθεσμα και σταθερά και χωρίς «πρόστιμα» σε εκείνους που επιθυμούν να τα εξοφλήσουν πρωίμως.