Επειτα από 20 χρόνια ειρηνικής συνύπαρξης, οι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί της Γερμανίας επιτίθενται στους κρατικούς. Δεδομένου ότι στη Γερμανία οι δημόσιες αντιπαραθέσεις διεξάγονται γενικά πολιτισμένα, ο συνδυασμός καταγγελιών για παρανομίες, διενέξεων για τα δικαιώματα μετάδοσης αθλητικών γεγονότων, πολιτικών παρεμβάσεων όλων των ειδών και μια προσφυγής στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή, φαίνεται ασυνήθιστα επιθετικός. Ολα άρχισαν με την απόφαση που έλαβε πριν από δύο μήνες η κρατική τηλεόραση να απαιτήσει αύξηση κατά 8% με 10% των τηλεοπτικών τελών. Μολονότι η αναπροσαρμογή των εν λόγω τελών ήταν αναμενόμενη, το αίτημα προκάλεσε τις αντιδράσεις των ιδιωτικών σταθμών που για τρίτο συναπτό έτος βλέπουν να συρρικνώνεται το μερίδιό τους στη διαφήμιση. «Αποτελεί έλλειψη ευαισθησίας όταν η οικονομία είναι στάσιμη», τονίζει ανεξάρτητος τηλεοπτικός σταθμός. Τα τηλεοπτικά τέλη στη Γερμανία ανέρχονται σε 193,80 ευρώ ετησίως και υπερβαίνουν τον ευρωπαϊκό μέσο όρο των 169 ευρώ. Δεδομένου ότι αναμένονται περικοπές στο κράτος πρόνοιας και αύξηση των ανέργων σε πέντε εκατομμύρια μέσα στο χειμώνα, είναι φυσικό να μην προκαλεί ενθουσιασμό η είδηση. Ωστόσο, οι δύο μεγαλύτεροι ιδιωτικοί τηλεοπτικοί σταθμοί της χώρας, RTL και ProSieben.Sat1, συγκρούονται με τους κρατικούς ARD και ADF όχι ακριβώς για τα τέλη αλλά για τη χρήση τους.
Προσφυγή στην Κομισιόν
«Εχουμε δύο θεμελιώδη προβλήματα», επισημαίνει η Ινγκριντ Χάας, γενική γραμματέας του τηλεοπτικού σταθμού RTL του ομίλου Bertelsmann. «Πρώτον, δεν γνωρίζουμε τι θέλουν οι ARD και ZDF και δεύτερον υπάρχει έλλειψη οικονομικής διαφάνειας», διευκρινίζει. Οι ιδιωτικοί σταθμοί υποψιάζονται ότι οι κρατικοί χρησιμοποιούν τα χρήματα από τα τέλη για να χρηματοδοτούν εμπορικές τους δραστηριότητες και να διασφαλίζουν δικαιώματα μετάδοσης διαστρεβλώνοντας τους κανόνες της αγοράς MME. Κι αυτή είναι η ουσία της καταγγελίας που υπέβαλε προ μηνών στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή η ομοσπονδία ιδιωτικών τηλεοπτικών σταθμών, VΡRΤ.
Μολονότι το θέμα ήταν αρχικά εμπιστευτικό, βρέθηκε σύντομα στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων, όταν οι πρωθυπουργοί Βόρειας Ρηνανίας-Βεστφαλίας και Βαυαρίας, Πέερ Στάινμπρουκ και Εντμουντ Στόιμπερ, κατήγγειλαν δημοσίως την αξίωση για αύξηση των τελών. H σχετική ομιλία του κ. Στάινμπρουκ και ο αντίκτυπος που είχε στις ηγεσίες των κρατιδίων της Σαξονίας και της Βάδης-Βυρτεμβέργης, αναστάτωσε μια χώρα στην οποία οι πολιτικοί αναμειγνύονται στα κρατικά MME μόνον με ιδιαίτερη προσοχή τα τελευταία 60 χρόνια. O Γιομπστ Πλογκ, πρόεδρος του ARD, επικαλείται τις συνταγματικές ρυθμίσεις που επιβλήθηκαν μετά το τέλος του ναζιστικού καθεστώτος τονίζοντας ότι «υφίσταται αυστηρή απαγόρευση κατά οποιασδήποτε πολιτικής παρέμβασης σ’ αυτήν τη φάση της διαδικασίας».
Εσοδα 6,3 δισ. ευρώ
Τα κρατικά MME στη Γερμανία απασχολούν 23.500 εργαζομένους, περίπου τετραπλάσιους από εκείνους της γαλλικής τηλεόρασης, και εμφανίζουν έσοδα από τα τέλη 6,33 δισ. ευρώ, σχεδόν διπλάσια από εκείνα του βρετανικού BBC. Είναι ένας από τους μεγαλύτερους και πλουσιότερους κλάδους MME στην Ευρώπη. Κι ενώ οι κρατικοί τηλεοπτικοί σταθμοί προσελκύουν το 44% του τηλεοπτικού κοινού, τα έσοδά τους, στα οποία περιλαμβάνονται τα 465 εκατομμύρια ευρώ της διαφήμισης, υπερβαίνουν εκείνα των ιδιωτικών ανταγωνιστών τους κατά περισσότερο από 2,5 δισ. ευρώ. Ωστόσο, η έλλειψη ελέγχου στους λογαριασμούς των κρατικών τηλεοπτικών σταθμών σε συνδυασμό με την ολιγωρία του γερμανικού κράτους, που δεν έχει ακόμη εφαρμόσει την κοινοτική οδηγία για τη διαφάνεια στα οικονομικά των κρατικών MME, καθιστούν εξαιρετικά δύσκολο έργο να προσδιορισθεί τι ακριβώς έσοδα έχουν από το ηλεκτρονικό εμπόριο, τα προγράμματα με χορηγία, την τηλεφωνική ανταπόκριση του κοινού και άλλες επικερδείς υπηρεσίες. Κι ενώ μια αύξηση των τηλεοπτικών τελών της τάξης του 8% με 12% θα ήταν ραγδαία, προτείνεται μαζί μ’ ένα «πάγωμα» για τα επόμενα τέσσερα χρόνια που ισοδυναμεί με ετήσια αύξηση της τάξης του 2% με 3%. Οπως, πάντως, τονίζει ο κ. Πλογκ, η διαμάχη είναι πρόωρη καθώς το αίτημα για αύξηση εξετάζεται από την Kef, την ανεξάρτηση επιτροπή ορκωτών λογιστών που ερευνά τα οικονομικά των τηλεοπτικών σταθμών. Τα πορίσματά της θα παραπεφθούν στις 16 περιφερειακές κυβερνήσεις της Γερμανίας και θα τεθούν υπό την έγκριση των κοινοβουλίων τους τον Ιανουάριο καθιστώντας «αντισυνταγματική» την παρέμβαση των πολιτικών σ’ αυτήν τη φάση. Κι όπως τονίζει ο κ. Πλογκ, «δεν υπάρχει νόμος που να ορίζει ότι όταν υπάρχουν προβλήματα ανταγωνισμού, πρέπει να υποφέρουν και τα δικά μας προγράμματα». Ωστόσο, ο Γιούργκεν Ντόετζ, μέλος του διοικητικού συμβουλίου του ProSieben. Sat1, χαρακτηρίζει «υπερβολικά γενικό» το έργο των κρατικών MME να εκπαιδεύουν, να συμβουλεύουν, να ενημερώνουν και να ψυχαγωγούν. O ίδιος εκτιμά ότι πρέπει ο νόμος που καθορίζει τις δραστηριότητες των κρατικών MME να δώσει ένα αυστηρότερο ορισμό του ρόλου τους και των καθηκόντων τους, περιορίζοντας την ανάμειξή τους στα αθλητικά συμβάντα και τις online υπηρεσίες. O γενικός διευθυντής της Kef εκτιμά ότι μπορεί να συμπεριληφθεί ένα τέτοιος ορισμός σ’ ένα νέο νόμο που θα προσυπογράψουν όλα τα κρατίδια.