Αύξηση μεγαλύτερη του 10% σημείωσαν η παραγωγή και οι εξαγωγές πετρελαίου της Ρωσίας πέρυσι και η υπ’ αριθμόν 2 πετρελαιοβιομηχανία του κόσμου, η οποία παρουσιάζει εξαιρετικές επιδόσεις τα τελευταία επτά χρόνια, είδε το 2003 να τελειώνει με αποτελέσματα-ρεκόρ τον Δεκέμβριο. Οπως αποκάλυψαν χθες κύκλοι του ρωσικού υπουργείου Ενέργειας, οι εξαγωγές μαύρου χρυσού μέσω του κρατικού μονοπωλίου αγωγών Transneft αυξήθηκαν κατά 230.000 βαρέλια ημερησίως, τον Δεκέμβριο, φθάνοντας το ρεκόρ των 3,74 εκατ. βαρελιών ημερησίως. Στις επιδόσεις αυτές συνέβαλαν σε μεγάλο βαθμό οι νέες εγκαταστάσεις στο λιμάνι Πριμόρσκ της Βαλτικής. Οσο για την παραγωγή, κατέγραψε άλλο ένα μετασοβιετικό ρεκόρ, τον ίδιο μήνα, καθώς ανήλθε στα 8,82 εκατ. βαρέλια ημερησίως, παρότι τον Νοέμβριο, για πρώτη φορά σε διάστημα ενός έτους, είχε μείνει αμετάβλητη έναντι του προηγούμενου μήνα, στα 8,79 εκατ. βαρέλια ημερησίως, εν μέσω φόβων ότι οι εξελίξεις στη μεγαλύτερη πετρελαϊκή εταιρεία της χώρας, YUKOS, ενδεχομένως να επιβράδυναν την ανάπτυξη.
Για το σύνολο του έτους, η παραγωγή αυξήθηκε κατά 11%, στα 8,46 εκατ. βαρέλια ημερησίως, αφού οι πετρελαϊκές εταιρείες συνέχισαν να επενδύουν σε νέες πετρελαιοπηγές στη Σιβηρία. Οι εξαγωγές για το 2003 αυξήθηκαν κατά 12%, φθάνοντας τα 3,4 εκατ. βαρέλια ημερησίως, ποσότητα που αποτελεί ιστορικό ρεκόρ για την Transneft, η οποία καθ’ όλο το έτος αναβάθμιζε αγωγούς προς την κεντρική Ευρώπη και επέκτεινε το λιμάνι του Πριμόρσκ.
Τα αποτελέσματα έτους υπερβαίνουν ακόμα και τις πιο αισιόδοξες προβλέψεις, συμπεριλαμβανομένων εκείνων του υπουργείου Ενέργειας, το οποίο δεν ανέμενε αύξηση της παραγωγής σε επίπεδα άνω των 8,20 εκατ. βαρελιών ημερησίως για το 2003. Μάλιστα, το υπουργείο ανακοίνωσε μόλις την περασμένη εβδομάδα ότι αναμένει σημαντική επιβράδυνση της παραγωγής κατά το 2004, ήτοι αύξησή της στα 8,68 εκατ. βαρέλια ημερησίως, ή 2,5%, έναντι του 2003. Ωστόσο, το υπουργείο υποτιμά σε τακτική βάση την αύξηση της ρωσικής πετρελαϊκής παραγωγής τα τελευταία χρόνια, παρότι σύμφωνα με τους αναλυτές η κυβέρνηση της χώρας έχει επιδείξει ζήλο για την αναβάθμιση της παραγωγής σε επίπεδα αντίστοιχα των φιλόδοξων στόχων που θέτουν οι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες της.
Ενδεχόμενη επιβράδυνση της ρωσικής παραγωγής θα είναι θετική για τον ΟΠΕΚ, ο οποίος μειώνει διαρκώς την παραγωγή του τα τελευταία χρόνια προκειμένου να στηρίξει τις πετρελαϊκές τιμές διεθνώς, αλλά παρ’ όλα αυτά έχει δει το μερίδιό του στην αγορά να συρρικνώνεται λόγω της αναβάθμισης του παραγωγικού δυναμικού της Ρωσίας, η οποία δεν είναι μέλος του οργανισμού. Κυβερνητικοί αξιωματούχοι έχουν εκφράσει την άποψη ότι η Ρωσία θα πρέπει να διατηρήσει την παραγωγή στα επίπεδα των 9 εκατ. βαρελιών ημερησίως, μακροπρόθεσμα. Βέβαια, οι πετρελαϊκές εταιρείες της χώρας έχουν διαβεβαιώσει πως διαθέτουν αρκετά αποθέματα ώστε να εκτινάξουν την παραγωγή στο ρεκόρ των 12 εκατ. βαρελιών ημερησίως και να καταστήσουν τη Ρωσία υπ’ αριθμόν 1 παραγωγό, στη θέση που καταλαμβάνει σήμερα η Σαουδική Αραβία.
Στα χέρια του κράτους
Σύμφωνα με τους αναλυτές, το κράτος έχει ενισχύσει δραστικά την επιρροή του στην πετρελαιοβιομηχανία τους τελευταίους μήνες, από τότε που εξαπέλυσε την επίθεση κατά της YUKOS.
H σύλληψη του ιδιοκτήτη της εταιρείας και πλουσιότερου ανθρώπου της Ρωσίας, Μιχαήλ Χοντορκόφσκι, με τις κατηγορίες της απάτης και της φοροδιαφυγής, εκτιμάται ότι ενορχηστρώθηκε από το Κρεμλίνο για να παρεμποδίσει τις πολιτικές του δραστηριότητες.
Ο κ. Χοντορκόφσκι ήταν ένθερμος οπαδός της επιτάχυνσης της πετρελαϊκής ανάκαμψης και της κατασκευής νέων ιδιωτικών αγωγών, μεταξύ άλλων προς την Κίνα και το λιμάνι Μουρμάνσκ της Αρκτικής, κίνηση η οποία θα αποδυνάμωνε περαιτέρω την επιρροή του κράτους στον πετρελαϊκό τομέα.
Η σύλληψη του επιχειρηματία και οι κατηγορίες κατά της ίδιας της YUKOS για φορολογικές οφειλές 3,3 δισ. δολαρίων, με πιθανή ανάκληση των αδειών της για την εκμετάλλευση πετρελαιοπηγών στη Σιβηρία, θεωρούνται παράγοντες που αφενός θα δυσχεράνουν την επιβίωση της ταχύτερα αναπτυσσόμενης ρωσικής πετρελαϊκής με την παρούσα μορφή της, αφετέρου θα χρησιμεύσουν ως παράδειγμα ώστε οι άλλες πετρελαϊκές να δείξουν μεγαλύτερη υπακοή στις κρατικές οδηγίες, μεταξύ άλλων σχετικά με την παραγωγή.