O πρόεδρος των επιχειρήσεων βόρειας Αμερικής της Ford θέλει να αναδείξει το 2004 σε «χρονιά του αυτοκινήτου». Από τις 4 Ιανουαρίου, που άνοιξε η έκθεση αυτοκινήτου του Ντιτρόιτ, η Ford παρουσιάζει μια σειρά νέων επιβατικών αυτοκινήτων που θα αντικαταστήσουν το παλαιό Taurus. Μόνον προσφάτως άρχισε η Ford να δίνει έμφαση στα οικογενειακά αυτοκίνητα τριών όγκων και όχι στα οχήματα ελεύθερου χρόνου ή στον τομέα των ελαφρών φορτηγών που κυριαρχεί στις πωλήσεις στις ΗΠΑ. Και δεν είναι η μοναδική. Μεταξύ των καινούργιων αυτοκινήτων της Chrysler είναι το μοντέλο 300C, το πρώτο οικογενειακό αυτοκίνητο με την κίνηση πίσω μετά από 20 χρόνια και το Magnum, το πρώτο στέϊσον βάγκον μετά το 1984. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με την General Μotors.
Φαίνεται παράξενο. O κλάδος των ελαφρών φορτηγών αντιπροσωπεύει περισσότερο από το 50% των πωλήσεων των Τριών Μεγάλων αυτοκινητοβιομηχανιών της Αμερικής και για την Chrysler τα 2/3 των πωλήσεων. Την περασμένη δεκαετία, μάλιστα, ήταν αυτός που προσέφερε όλα τα κέρδη στο Ντιτρόιτ, ενώ οι αυτοκινητοβιομηχανίες έχαναν χρήματα καθώς κέρδιζαν έδαφος οι ανταγωνιστές από την Ιαπωνία.
Γιατί, λοιπόν, αλλάζουν κατεύθυνση; Επειδή, «δεν υπάρχει πλέον κανένα ιερό», όπως είπε ο Ντέιβιντ Κολ, πρόεδρος του Κέντρου Ερευνών Αυτοκινήτων του Μίσιγκαν. Τα τελευταία 20 χρόνια οι Ιάπωνες έχουν κυριαρχήσει χάρη στα καλά και οικονομικά τους μοντέλα ενώ οι τρεις μεγάλες αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν περιορισθεί στον κλάδο των ελαφρών φορτηγών. Τώρα, όμως, οι Ιάπωνες προελαύνουν στο τελευταίο οχυρό του Ντιτρόιτ.
Η Toyota προσφέρει περισσότερα μοντέλα ελεύθερου χρόνου από την Ford ενώ η Νissaμπορεί θαυμάσια να ανταγωνισθεί με το παρεμφερές Τitan.
Προκειμένου να επιβιώσουν, οι αυτοκινητοβιομηχανίες του Ντιτρόιτ πρέπει να αντεπιτεθούν σε όλα τα μέτωπα αναβαθμίζοντας τα αυτοκίνητά τους από ανιαρά οχήματα χαμηλών τιμών σε σύγχρονα ελκυστικά μοντέλα που μπορούν να πουληθούν με κέρδος. Τα τελευταία δύο χρόνια, οι αμερικανικές αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν καταφύγει σε προσφορές και εκπτώσεις σε μια προσπάθεια να περιορίσουν τη συνεχιζόμενη συρρίκνωση του μεριδίου αγοράς τους. Το σύστημα απέφερε καρπούς τουλάχιστον επειδή διατήρησε υψηλές τις πωλήσεις που σε όλη τη διάρκεια της ύφεσης παρέμειναν στην Αμερική γύρω στο 90% των ανώτερων επιπέδων τους.
Στελέχη των αυτοκινητοβιομηχανιών του Ντιτρόϊτ, όπως ο Τζον Ντεβάιν, γενικός οικονομικός διευθυντής της GM, επιμένουν στη χρησιμότητα των εκπτώσεων επισημαίνοντας ότι οι μεγάλοι κατασκευαστές αυτοκινήτων δεν έχουν ιδιαίτερα περιθώρια να εξοικονομήσουν κόστος με τη μείωση της παραγωγής ή ανάλογες μεθόδους. Οι συμφωνίες που συνήψαν τα εργατικά συνδικάτα με τις Τρεις Μεγάλες αυτοκινητοβιομηχανίες, έχουν περιορίσει τις απολύσεις. Αυτό αρχίζει, βέβαια, ν’ αλλάζει. Μετά τη συμφωνία του περασμένου καλοκαιριού με το εργατικό συνδικάτο UAW, οι αυτοκινητοβιομηχανίες του Ντιτρόιτ θα κλείσουν τουλάχιστον έξι μονάδες συναρμολόγησης και ανταλλακτικών και θα πουλήσουν άλλες επιχειρήσεις τους.
Εν όψει δυσοίωνων προβλέψεων, το συνδικάτο συμφώνησε στη μείωση του χάσματος παραγωγικότητας με τις περισσότερες βιομηχανίες που έχουν ανοίξει Ευρωπαίοι και Ιάπωνες κατασκευαστές στις νότιες πολιτείες. Οι βιομηχανίες αυτές θα είναι σύντομα σε θέση να παράγουν περισσότερο από το 25% των οχημάτων που πωλούνται στη Βόρεια Αμερική. Ωστόσο, το UAW δεν δέχθηκε να μειωθούν οι εισφορές για τον κλάδο υγείας, έναν από τους βασικότερους παράγοντες στο κόστος ενός αυτοκινήτου. Κι αυτό εξώθησε τον πρόεδρο της Ford, Bill Ford, να ζητήσει τη δημιουργία εθνικού προγράμματος για την υγεία.
Εκτός από το κόστος του κλάδου υγείας, οι αυτοκινητοβιομηχανίες έχουν πρόβλημα χρηματοδότησης των συντάξεων. Απολύοντας επί 20 χρόνια, οι Τρεις Μεγάλες έφθασαν στο σημείο να έχουν περισσότερους συνταξιούχους από ενεργούς υπαλλήλους. Στην GM, η αναλογία είναι 2,4:1.
Στις αρχές του 2003, η υποχώρηση των αγορών μετοχών άφησε την εταιρεία με έλλειμμα 19,3 δισ. δολαρίων στα συνταξιοδοτικά της ταμεία. Ωστόσο, κατάφερε σχεδόν να καλύψει το χάσμα στο τέλος του 2003 με μια επιτυχή έκδοση ομολόγων και την προγραμματισμένη πώληση της επιχείρησης DirecTV. Τα συνταξιοδοτικά έξοδα της GM αναμένεται να μειωθούν κατά τουλάχιστον ένα δισ. δολάρια μέσα στο 2004.
Πάντως, οι επόμενοι μήνες θα είναι δύσκολοι και ιδιαίτερα για τις Ford και Chrysler που ελπίζουν να προσελκύσουν πελατεία με τα νέα προϊόντα τους και όχι με τις προσφορές. H Ford καταγράφει πωλήσεις ρεκόρ του ανανεωμένου μοντέλου της F-150 αλλά η Chrysler δυσκολεύεται πολύ περισσότερο και τα μοντέλα της Dodge και Jeep έχουν εμπλακεί στον πόλεμο των εκπτώσεων.
Η Ford και η GM βρίσκονται σε ελαφρώς καλύτερη κατάσταση από ό,τι αναμενόταν. Τώρα, όμως, που οι Ιάπωνες, οι Νοτιοκορεάτες και οι Γερμανοί επιτίθενται στην αγορά ελαφρών φορτηγών, το Ντιτρόιτ πρέπει να αντιδράσει επιθετικά. Τα καινούργια αυτοκίνητά τους πρέπει να κερδίσουν πελάτες και να φέρουν κέρδη. Φαίνεται πως αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος για να σταθεί το Ντιτρόιτ όρθιο στον αγώνα δρόμου.