Με 76 ερευνητικά προγράμματα εν εξελίξει, τη διάθεση 500.000 προς χρήση συστατικών στη χημική βιβλιοθήκη της Βασιλείας και την ανάπτυξη νέας μονάδας στο Κέιμπριτζ της Βοστώνης, η Novartis επανέλαβε, την περασμένη εβδομάδα, τη δέσμευσή της στις φαρμακευτικές καινοτομίες. «Το βασικό μας κριτήριο είναι η ανάπτυξη νέων φαρμάκων που, κατ’ αρχάς, έχουν κάποιαν αξία για τον ασθενή», δήλωσε ο Ρέιμοντ Μπριού, οικονομικός διευθυντής της Novartis, αποσαφηνίζοντας ότι το μερίδιο της εταιρείας στην παγκόσμια αγορά φαρμάκων θα προσδιοριστεί από τον ρυθμό ανάπτυξης νέων προϊόντων.
Πράγματι, το 2003 οι δαπάνες στον τομέα έρευνας και ανάπτυξης αυξήθηκαν στο 15,1% των συνολικών της πωλήσεων από το 13,6% του 2002, οδηγώντας στη μείωση των περιθωρίων των λειτουργικών κερδών στο 23,7% έναντι 24,4% που είχε καταγραφεί ένα χρόνο πριν. Παρουσιάζοντας τον ταχύτερο ρυθμό οργανικής ανάπτυξης μεταξύ των δέκα κορυφαίων εταιρειών του κλάδου παγκοσμίως, η Novartis εκτιμά ότι το 2004 θα αναπτυχθεί κατά 8,5% με 9%. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του επικεφαλής επικοινωνίας της Novartis, Δόκτωρ Φίντμαν Στιλ, στόχος της εταιρείας στο μεσοπρόθεσμο μέλλον είναι η ανάπτυξη ενός ή δύο επιτυχημένων σκευασμάτων, ετησίως, σε κάθε κατηγορία ασθενειών για τις οποίες διαξάγεται έρευνα. Ειδικότερα, μέχρι το 2008, η εταιρεία εκτιμά ότι θα διαθέσει σε κυκλοφορία επτά νέα φάρμακα που θα γνωρίσουν ευρύτατη κυκλοφορία.
Παράλληλα, η Sandoz, θυγατρική της Novartis που δραστηριοποιείται στον τομέα αντιγραφής φαρμάκων, υπόσχεται πολλά. Μόνον, το 2003 η Sandoz παρουσίασε ρυθμό ανάπτυξης 60%, ενώ, αντίθετα με άλλες εταιρείες της κατηγορίας της διαθέτει το πλεονέκτημα του υψηλού ποιοτικού επιπέδου στην αντιγραφή φαρμάκων.
Ωστόσο, ερωτήματα γεννιούνται για τις προθέσεις της Novartis σ’ ό,τι αφορά την Roche, εξίσου ελβετικών συμφερόντων. Εχοντας αυξήσει μέσα στο 2003 το μερίδιο που κατέχει στο μετοχικό κεφάλαιο της Roche από το 32,7% στο 33,3%, ο διευθύνων σύμβουλος της Novartis, Ντανιέλ Βαζέλα, διέψευσε κάθε φήμη που θέλει τη μεταξύ τους συγχώνευση. Χαρακτηριστική ήταν η περιγραφή του κ. Μπριού, ο οποίος αναφέρθηκε στη Roche ως μια λίαν επιτυχημένη επένδυση, διασφαλίζοντας την τελευταία τριετία κέρδη ύψους ενός δισ. δολαρίων. Πέραν τούτου, βάσει της ελβετικής νομοθεσίας, προκειμένου η Νοvartis να ξεπεράσει το όριο του 33,3%, θα πρέπει να καταθέσει επίσημη πρόταση για την απόκτηση του ελέγχου της Roche.
Από την άλλη πλευρά, οι επενδυτές της αγοράς φαίνεται να στοιχηματίζουν σε έναν «γάμο» μεταξύ της Novartis και της Roche, οδηγώντας μέσα σε μια συνεδρίαση, της εβδομάδας που πέρασε, την τιμή της μετοχής της δεύτερης σε αξιόλογη άνοδο, της τάξεως του 2,7%. Ηταν την ίδια ημέρα, τη Δευτέρα, κατά την οποία δημοσιοποίηθηκε η επιθετική πρόταση, αξίας 48 δισ. ευρώ, της Sanofi-Synthelabo για την εξαγορά της Αventis.
Στο ερώτημα για το εάν η Νοvartis σχεδιάζει να προχωρήσει σε άλλες εξαγορές, ο κ. Μπριού διευκρίνισε ότι, επί του παρόντος, δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη εταιρεία που να θεωρείται ελκυστικός στόχος. Μάλιστα, ο κ. Βαζέλα, στο πλαίσιο της επίσημης ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων της Novartis, πριν από λίγες ημέρες στην Ελβετία, δήλωσε ότι «είμαστε ανοικτοί σε κάθε συναλλαγή στρατηγικού χαρακτήρα», προσθέτοντας ότι «δεν θα προχωρήσουμε σε εξαγορές, μόνον και μόνον, για να επεκταθούμε στην αγορά».
Σ’ αυτό το σημείο αξίζει να τονίσουμε ότι η πέμπτη μεγαλύτερη φαρμασκευτική εταιρεία στον κόσμο, ανακοίνωσε για το 2003 μια κατά 23% ενίσχυση των ταμειακών εισροών της, που έφθασαν στα 3,6 δισ. δολάρια. Επιπροσθέτως, το 2003 επιτεύχθηκε μια κατά 16% αύξηση των λειτουργικών κερδών της, αγγίζοντας τα 5,9 δισ. δολάρια. Τα καθαρά κέρδη της Novartis αυξήθηκαν κατά 6%, στα 5 δισ. δολάρια, τα κέρδη ανά μετοχή αυξήθηκαν κατά 8%, ενώ σχεδιάζεται μια κατά 5% αύξηση του μερίσματος.
Μεγάλη επιτυχία σημείωσε το φάρμακο κατά της υπέρτασης Diovan, το οποίο κατέχει το 30% της συγκεκριμένης αγοράς φαρμάκων, όπως και το Glivec που θεωρείται καινοτομική φαρμακευτική αγωγή για την καταπολέμηση της χρόνιας λευκαιμίας. Αξιοσημείωτο είναι ότι το 2003 οι ετήσιες πωλήσεις του Diovaανήλθαν στα 2,4 δισ. δολάρια, αποσπώντας το 30% της συγκεκριμένης αγοράς φαρμάκων. Οι ετήσιες πωλήσεις του Glivec ξεπέρασαν το ένα δισεκατομμύριο δολάρια. Ιδιαίτερα επιτυχία σημείωσε και το Femara που συμβάλλει στην αντιμετώπιση του καρκίνου του στήθους. Οι συνολικές πωλήσεις του ομίλου αυξήθηκαν κατά 19%, φθάνοντας τα 25 δισ. δολάρια, ενώ οι πωλήσεις των φαρμακευτικών προϊοντων ενισχύθηκαν κατά 18%, στα 16 δισ. δολάρια.
Η βασικότερη αγορά της Novartis ήταν το 2003 η αμερικανική, αντιπροσωπεύοντας το 41% των συνολικών της πωλήσεων, ενώ στις αγορές της Ευρώπης αντιστοιχεί το 35%. Αν και ο ρυθμός ανάπτυξης του παγκόσμιου φαρμακευτικού κλάδου εκτιμάται ότι θα περιοριστεί στο 8%, σύμφωνα με τις εκτιμήσεις της Novartis, η ίδια εκτιμά ότι θα επεκταθεί περαιτέρω, χάριν στην αυξημένη ζήτηση που παρουσιάζουν τα σκευάσματα Diovan, Lotrel, Glivec και Femara. Τα αίτια που θα αναχαιτίσουν την ανάπτυξη του αμερικανικού φαρμακευτικού κλάδου είναι η εφαρμογή αυστηρών λογιστικών κριτηρίων, ενώ επικρατεί επίσης προβληματισμός για τις πτωτικές πιέσεις που ασκούνται στις τιμές των φαρμάκων από τις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις, για λόγους πολιτικής.