Μια ομάδα ενοχλημένων επενδυτών θα συναντηθούν με τον πρόεδρο της Royal/Dutch Shell στις 5 Φεβρουαρίου, την ημέρα που θα ανακοινωθούν επισήμως τα ετήσια αποτελέσματα του αγγλο-ολλανδικού πετρελαϊκού ομίλου. Ωστόσο, δεν είναι η κερδοφορία της εταιρείας που ενδιαφέρει περισσότερο απ’ όλα τους επενδυτές, αλλά η 75λεπτη προγραμματισμένη παρουσίαση που αφορά την πρόσβαση της εταιρείας σε κοιτάσματα αργού πετρελαίου, παγκοσμίως. Στις 9 Ιανουαρίου, η Shell αιφνιδίασε τις αγορές και τον πετρελαϊκό κλάδο με την προς τα κάτω αναθεώρηση των «αποδεδειγμένων» αποθεμάτων της αργού πετρελαίου, χαρακτηρίζοντάς τα ως «πιθανά». Σε μια στιγμή, εξανεμίστηκε το ένα πέμπτο της αξίας ενός από τα μέτρα που χρησιμοποιούνται από τους παρατηρητές των αγορών για την αξιολόγηση των πετρελαϊκών εταιρειών. Ως αποτέλεσμα, οι μετοχές της εταιρείας βυθίστηκαν.
Οι επενδυτές ενοχλήθηκαν εξίσου από το γεγονός ότι ο πρόεδρος της εταιρείας δεν ήταν εκείνος που ανακοίνωσε αυτήν την απογοητευτική είδηση. Φημισμένος εδώ και καιρό για την υπεροπτική, απότομη και αρνητική στάση που διατηρεί απέναντι στην χρηματοοικονομική κοινότητα -σε αντίθεση με τους περισσότερους προκατόχους του, οι οποίοι διακρίνονταν για τη διπλωματική συμπεριφορά τους- με την κίνηση αυτή σφράγισε τις δυσάρεστες εντυπώσεις. H δικαιολογία του σερ Στρο, η οποία γνωστοποιήθηκε σε επιστολή που εστάλη μέσω e-mail, ήταν ότι επρόκειτο για μια αναπροσαρμογή τεχνικής φύσεως. Ως εκ τούτου, υποστήριζε ο ίδιος, η παρουσία του ήταν άνευ σημασίας ιδιαίτερα εν μέσω μιας υποτονικής περιόδου σ’ ό,τι αφορά τη δημοσιοποίηση αποτελεσμάτων. Στην επιστολή του σερ Στρο δεν αποκαλύπτεται αυτό που μπορεί πολλοί να πίστεψαν, ότι δηλαδή επρόκειτο για ένα λάθος.
Ακόμα και αρκετοί φίλοι του σερ Στρο εξεπλάγησαν από την περιληπτική ανακοίνωση της προς τα κάτω αναπροσαρμογής ενός τόσου σημαντικού στοιχείου. Αμφιβάλλουν για το έαν θα παραμείνει στη θέση του μέχρι το τέλος του υπόλοιπου 18μήνου της θητείας του, φοβούμενοι ότι κάθε κίνηση μετάνοιας για τη συμπεριφορά του δεν επαρκεί για να αποκαταστήσει τη φήμη του. Ηδη, οι σύμβουλοί του σχεδιάζουν μια εκστρατεία για την αποκατάσταση της εικόνας του, η οποία θα εμπεριέχει μια ικανοποιητική εξήγηση και απολογία για τη στάση του. Το έργο του θα είναι ιδιαίτερα δύσκολο για δύο βασικούς λόγους. Πρώτον, γιατί αναφερόμαστε στη μεγαλύτερη προς τα κάτω αναθεώρηση των αποδεδειγμένων αποθεμάτων που έχει πραγματοποιηθεί από μια εταιρεία του πετρελαϊκού κλάδου. Δεύτερον, ο υπεύθυνος της τμήματος εξόρυξης της Shell, το οποίο επικεντρώνεται στην εκτίμηση των αποθεμάτων που διαθέτει μια εταιρεία προς εκμετάλλευση -όταν είχαν, αρχικώς, υπερτιμηθεί τα επίμαχα στοιχεία- ήταν ο… σερ Φίλιπ.
Σ’ αυτό το σημείο οφείλουμε να τονίσουμε ότι το διέξοδο της απολογίας έχει μια μακρά ιστορία στους κύκλους της Shell και ως μια τεχνική για τον καθησυχασμό ενοχλημένων επενδυτών και ως μέσο προώθησης αναγκαίων μεταρρυθμίσεων στο διοικητικό της καθεστώς. Αξιοσημείωτο είναι ότι η Shell, αν και η ίδια έχει αναφερθεί εκτενώς στην υψηλού επιπέδου διοίκηση και στρατηγικό σχεδιασμό, έχει κάνει σοβαρά λάθη στο παρελθόν. Για παράδειγμα, στα μέσα της δεκαετίας του ’90, ο προκάτοχος του σερ Φίλιπ, Κορ Χερκστρόκερ, είχε τεθεί στο στόχαστρο για την περιβαλλοντική στάση της εταιρείας ως προς τη Νιγηρία, ένα ζήτημα που έγινε ευρέως γνωστό από την εκτέλεση του ακτιβιστή Κεν Σάρο-Γουίβα, κατόπιν κυβερνητικής αποφάσεως. O κ. Γουίβα είχε ασκήσει κριτική στην εταιρεία. Απολογούμενος στην κοινή γνώμη, ο κ. Χερκστρόκερ πραδέχτηκε ότι είχαν γίνει κάποια λάθη, λόγω της άγνοιας της εταιρείας σε ορισμένα τεχνικά ζητήματα. Ως ένδειξη μετάνοιας, η Shell εφάρμοσε μια εκστρατεία υπέρ της προστασίας του περιβάλλοντος.
Ωστόσο, τα αμφιλεγόμενα αποθέματα αργού περτελαίου που έχει στη διάθεσή της η Shell αποδεικνύουν την αδυναμία του καθεστώτος εταιρικής διακυβέρνησης της εταιρείας. H εταιρεία δεν είχε υιοθετήσει μια ενιαία μέθοδο διαρκούς κατηγοριοποίησης και αξιολόγησης των παγκόσμιων αποθεμάτων της. Κάθε μονάδα της χρησιμοποιεί διαφορετική προσέγγιση. O σερ Φίλιπ είχε επικεντρωθεί στην αναθεώρηση των διαφορετικών μεταξύ τους μεθόδων, στοχεύοντας στην εφαρμογή ενός ενιαίου και ομοιογενούς συστήματος.
Η κίνηση αυτή οδήγησε στην αυστηρότερη απογραφή των διαθέσιμων αποθεμάτων της εταιρείας και, εν τέλει, στην προς τα κάτω αναθεώρησή τους. H BP και άλλες εταιρείες του πετρελαϊκού κλάδου εφαρμόζουν μια ενιαία μέθοδο τα τελευταία 15 έτη. Σήμερα, ίσως, κρίνεται αναγκαία η υιοθέτηση μιας σύγχρονης και ενιαίας υποδομής εταιρικής διακυβέρνησης για τη Shell, η οποία θα είναι, επίσης, συμβατή με τη νομoθεσία Σαρμπάνες – Οξλέι. H δημιουργία μιας τέτοιας υποδομής ίσως να είναι το κατάλληλο project που θα διατηρήσει τον σερ Φίλιπ στη θέση του. Για να επιτύχει, όμως, το στόχο αυτό, ο σερ Φίλιπ πιθανότατα θα έρθει σε σύγκρουση με μια επιχειρηματική κουλτούρα, χάρη στην οποία πολλοί πιστεύουν ότι μεγαλούργησε η Shell.