– Το ισχυρό ευρώ ανησυχεί σήμερα τραπεζίτες, πολιτικούς και επιχειρήσεις. Ποια ισοτιμία ευρώ/δολαρίου θα έφθανε σε οδυνηρό όριο για τη γερμανική οικονομία;
– Οταν το ευρώ θα αντιστοιχεί σε 1,30 δολάρια. Αυτό δηλώνει και η συντριπτική πλειονότητα των επιχειρήσεων που ρωτήσαμε. Και εύκολα μπορεί να ξεπεραστεί αυτό το όριο, ακόμα και αν τελευταία το δολάριο ανέκτησε πάλι κάποιο έδαφος.
– Θα έπρεπε να αντιδράσει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ);
– Ο πρόεδρος της ΕΚΤ Ζαν-Κλοντ Τρισέ παρενέβη ήδη όταν προειδοποίησε ενάντια σε «βίαιες» κινήσεις των ισοτιμιών. Αυτό καθησύχασε κάπως τις αγορές. Αν αρκεί, θα το δούμε.
– Τι θα συμβουλεύατε την ΕΚΤ;
– Αν απαιτηθεί, έχει δύο δυνατότητες να ανακόψει την ανοδική τάση του ευρώ. Αφενός μπορεί να ρίξει τα επιτόκια. Ετσι οι ευρωπαϊκές τοποθετήσεις θα γίνονταν κάπως λιγότερο ελκυστικές έναντι των αμερικανικών. Αλλά αυτό δεν ενδείκνυται στην παρούσα κατάσταση. Διότι η ευρωπαϊκή οικονομία ανακάμπτει, οπότε μάλλον θα πρέπει να αυξηθούν μεσοπρόθεσμα τα επιτόκια. Μένουν επομένως μόνον οι παρεμβάσεις στην αγορά συναλλάγματος. Η ΕΚΤ θα πρέπει, εφόσον το δολάριο εξασθενεί κι άλλο, να πουλήσει ευρώ έναντι δολαρίων.
– Μόνοι τους οι Ευρωπαίοι φρουροί του νομίσματος, ή από κοινού με τους Αμερικανούς συναδέλφους τους;
– Δεν πρέπει να φοβηθούν να δράσουν μόνοι. Μια κεντρική τράπεζα που θέλει να υποτιμήσει μπορεί σαφώς να αντιταχθεί στις δυνάμεις της αγοράς. Χρειάζεται γι’αυτό μόνο το νόμισμά της το οποίο το παράγει η ίδια. Πολλοί νομίζουν ότι είναι δύσκολο λόγω των τεράστιων ποσών που παίζονται κάθε μέρα στην αγορά συναλλάγματος. Αλλά τα ποσά αυτά δίνουν λάθος εικόνα διότι οι αγορές και οι πωλήσεις αλληλαναιρούνται αμέσως στην επίπτωσή τους. Αν θέλει η ΕΚΤ να επηρεάσει την ισοτιμία του ευρώ, πρέπει μόνιμα να αφαιρεί δολάρια από την αγορά και στη θέση τους να προσφέρει ευρώ. Είναι έτσι δυνατό με διακριτά ποσά να κινούνται διατηρήσιμα οι ισοτιμίες.
– Πόσο μεγάλη θα ήταν η παρέμβαση;
– Σύμφωνα με υπολογισμούς Αμερικανών επιστημόνων, η ΕΚΤ θα έπρεπε να αγοράσει 30 δισ. δολάρια για να ρίξει διατηρήσιμα το ευρώ κατά 10%.
– Σε μια τελευταία έκθεση του Ινστιτούτου σας IFO προειδοποιείτε ότι η διεύρυνση προς ανατολάς μπορεί να φέρει νέους κινδύνους για το ευρώ. Πώς αυτό;
– Ηδη φέτος όλες οι προσχωρούσες χώρες θα συνδέσουν τα νομίσματά τους στενά με το ευρώ. Θα δημιουργηθεί ένα νέο ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα, το ΕΝΣ 2, όπου τα νομίσματα των χωρών αυτών θα κινούνται μέσα σε ένα φάσμα διακύμανσης περί το ευρώ. Ο κίνδυνος νομισματικών κρίσεων δεν θα μπορεί τότε να αποκλεισθεί, αν τα νομίσματα κρατηθούν σε θέση αναμονής με υπαγορευμένες ισοτιμίες για πολύν καιρό. Γι’ αυτό υποστηρίζω την πολύ γρήγορη ένταξη των χωρών αυτών και στη Νομισματική Ενωση μετά την ελάχιστη προβλεφθείσα προθεσμία της διετίας.
– Ποιος είναι ο κίνδυνος αν αργήσει περισσότερο;
– Τέτοιες ρυθμίσεις των ισοτιμιών, όταν η ένταξη στη ζώνη ευρώ ακόμα απέχει, συνιστούν πρόσκληση προς τους κερδοσκόπους να δοκιμάζουν διαρκώς τη διάθεση των κεντρικών τραπεζών να υπερασπισθούν τα νομίσματά τους και, αν τα πράγματα εξελιχθούν όπως θέλουν, να πλουτίσουν εις βάρος των κεντρικών τραπεζών.
– Οπως συνέβη και με την ασιαστική κρίση στα τέλη της δεκαετίας του 1990, όταν μεγάλοι κερδοσκόποι σαν τον Τζορτζ Σόρος επιτέθηκαν στα νομίσματα, στο ένα μετά το άλλο;
– Είναι πάντως δυνατό. Γι’ αυτό πρέπει να βιαστούμε. Μια καθορισμένη χρονική στιγμή για την ένταξη μαζί με την ανοικτή υποστήριξη της ΕΚΤ θα συγκρατήσει τους κερδοσκόπους. Οι χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας είχαν συνδέσει τα νομίσματά τους μονομερώς με το δολάριο. Οταν βρέθηκαν σε δύσκολη θέση δεν μπορούσαν να προσβλέπουν σε συμπαράσταση από την Ουάσιγκτον.
– Στην Ευρώπη θα είναι διαφορετικά;
– Αν τα νομίσματα των χωρών που θα έχουν μπει στο ΕΝΣ 2 δέχονταν επίθεση από κερδοσκόπους, θα έπρεπε και η ΕΚΤ να υπερασπισθεί τις ισοτιμίες. Αυτό ίσως να φόβιζε και να απομάκρυνε κάποιους κυνηγούς αποδόσεων.
– Στο παλιό ΕΝΣ έγιναν ωστόσο επιτυχημένες επιθέσεις.
– Πράγματι, στις αρχές της δεκαετίας του 1990 ο κ. Σόρος κερδοσκόπησε ενάντια στη βρετανική στερλίνα και αποκόμισε κέρδη ένα δισ. δολάρια. Γι’ αυτό δεν πρέπει να διαρκέσει πολύ η μεταβατική περίοδος.
Ελαφρά συντομευμένη απόδοση συνέντευξης που δημοσιεύθηκε στο Der Spiegel στις 9.2.2004.