Εάν κρίνουμε από την περίμετρό τους, οι Ευρωπαίοι είναι πολύ πιο υγιείς από τους Αμερικανούς. Το 30% και πλέον των Αμερικανών είναι παχύσαρκοι, σε σύγκριση με το 13% των Γερμανών και το 10% των Γάλλων. Εάν, όμως, κρίνουμε από τους πνεύμονές τους οι Αμερικανοί είναι πιο υγιείς από τους Ευρωπαίους. Μόνο το 19% των ενηλίκων Αμερικανών είναι καπνιστές σε σχέση με το 34% των Γερμανών και το 27% των Βρετανών. Γιατί, όμως, οι Ευρωπαίοι είναι μεγαλύτεροι καπνιστές;
Ο Ντέιβιντ Κάτλερ και ο Εντουαρντ Γκλέζερ του Πανεπιστημίου του Χάρβαρντ προσπαθούν να δώσουν απάντηση στο ερώτημα αυτό σε μια πρόσφατη έρευνά τους. Οικονομολόγοι και οι δύο το πρώτο πράγμα που κοιτάζουν είναι οι τιμές. Μήπως το κάπνισμα είναι ακριβό στην Αμερική;
Ουδόλως. Σε σύγκριση με τα υπόλοιπα αγαθά τα τσιγάρα στη Αμερική είναι κατά 37% φθηνότερα απ’ ό,τι είναι στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Στις ΗΠΑ μπορεί κανείς να αγοράσει ένα πακέτο τσιγάρα με 3,60 δολάρια σε αντίθεση με τη Βρετανία, όπου ένα πακέτο τσιγάρα κοστίζει 6,25 δολάρια. Οι Γάλλοι φορολογούν με το ισόποσο των 2,06 δολαρίων το πακέτο, ενώ η φορολογία στις Ηνωμένες Πολιτείες είναι μόνο 86 σεντς.
Μια δεύτερη εξήγηση που θα ψάξει να βρει ένας οικονομολόγος είναι το εισόδημα. Οι πολύ φτωχοί δεν έχουν την πολυτέλεια να καπνίζουν όσο θα ήθελαν. Οι πλούσιοι από την άλλη πλευρά δεν επιθυμούν να καπνίζουν όσο θα ήθελαν διότι δίνουν μεγαλύτερη αξία σε μια μακρύτερη και υγιεινότερη ζωή.
Ετσι εξηγείται το ότι όλο και περισσότεροι Τούρκοι καπνίζουν σε σχέση με τους Αμερικανούς, αλλά αυτό καλύπτει μόνο το ένα τέταρτο του χάσματος μεταξύ των Αμερικανών καί των δυτικοευρωπαίων.
Στην πραγματικότητα το χάσμα δεν εξηγείται ούτε από την τιμή των τσιγάρων ούτε από το εισόδημα του καπνιστή, αλλά από την άγνοια. Είναι λιγότερο πιθανό οι Ευρωπαίοι σε σχέση με τους Αμερικανούς να πιστεύουν ότι το κάπνισμα είναι επιβλαβές. Επί παραδείγματι, μόνο το 73% των Γερμανών πιστεύει ότι το κάπνισμα είναι επικίνδυνο έναντι του 91% των Αμερικανών.
Οι δύο οικονομολόγοι καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι οι πεποιθήσεις είναι το αποτέλεσμα των συνηθειών των καπνιστών και όχι η αιτία αυτών. Ενα άτομο που απολαμβάνει το κάπνισμα έχει ένα κίνητρο στο να πείσει τον εαυτό του ότι το τσιγάρο δεν του προκαλεί και τόσο μεγάλο κακό. Αλλά και οι Ευρωπαίοι που δεν καπνίζουν είναι λιγότεροι από τους Αμερικανούς που κρίνουν το κάπνισμα επιβλαβές.
Η διαφορά αυτή των αντιλήψεων αντιστοιχεί στο 20% έως το 40% στο χάσμα μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού, όπως αναφέρουν στην επιχειρηματολογία τους οι δύο ερευνητές.
Τι υπολείπεται για την εξήγηση; Η ματαιοδοξία είναι ένας παράγων τον οποίο δεν ερευνούν οι δύο επιστήμονες. Εφόσον το κάπνισμα περιορίζει την όρεξη, η καλλίγραμμη περίμετρος των Ευρωπαίων ίσως εξαγοράζεται εις βάρος των πνευμόνων τους.