Οι διαπραγματεύσεις για την εξαγορά του Euronext (του Χρηματιστηρίου Γαλλίας – Ολλανδίας – Βελγίου – Πορτογαλίας) από το Χρηματιστήριο της Νέας Υόρκης (ΝΥSΕ), καταδεικνύουν αφ’ ενός ότι το παιχνίδι των διασυνοριακών συγχωνεύσεων αρχίζει να παίζεται σε διηπειρωτικό και παγκόσμιο επίπεδο, ακόμη και για τις πιο ισχυρές οικονομικές δυνάμεις, και αφ’ ετέρου, ότι πολύ σύντομα, τα μεγάλα διεθνή Χρηματιστήρια που καλύπτουν όλο το εύρος του πλανήτη και πλησιάζουν τα δέκα, θα έχουν συγκεντρωθεί σε δύο ή τρεις παντοδύναμους πόλους. Αυτοί οι πόλοι, τα δύο ή τρία γιγαντιαία Χρηματιστήρια, θα διαθέτουν όλη τη ρευστότητα του κόσμου και θα σηματοδοτούν φυσικά τις εξελίξεις της παγκόσμιας οικονομίας. Κολοσσιαία μεταβολή για τα έως πρότινος δεδομένα και για την επιτάχυνση βεβαίως της παγκοσμιοποίησης.
Οι διαπραγματεύσεις για την εξαγορά του Euronext, μάλλον θα έχουν αίσιο τέλος, εάν κρίνουμε από την εξουσιοδότηση που έδωσε τις προηγούμενες ημέρες η γενική συνέλευση των μετόχων στον πρόεδρο του ευρωπαϊκού Χρηματιστηρίου. Τα ερωτήματα, λοιπόν, που ανακύπτουν, δεν αφορούν το στόρι του ίδιου του deal, αλλά ποιες μεταβολές αντανακλά αυτή η εντυπωσιακή εξέλιξη: Πρώτον, ποιες είναι οι δυνάμεις στην παγκόσμια κεφαλαιαγορά που οδηγούν στις συγχωνεύσεις αυτής της κλίμακας, δεύτερον, ποιες είναι οι θεσμικές και νομικές παράμετροι που εξωθούν στις χρηματιστηριακές συγχωνεύσεις και, τρίτον, τι θα γίνει με τα μικρά περιφερειακά Χρηματιστήρια (καλή ώρα όπως της Αθήνας).
Κατ’ αρχάς, από τη στιγμή που όλες οι αγορές, γενικώς πλέον, λειτουργούν και αναπτύσσονται με παγκόσμια διάσταση, αναπόφευκτα και οι αγορές κεφαλαίων, τα μεγάλα Χρηματιστήρια δηλαδή, αναγκάζονται να παίξουν και αυτά σε παγκόσμιες ζώνες. Τόσο με την έννοια των οικονομικών όγκων που καλύπτουν γεωγραφικά, όσο και με την έννοια των time zones, που διαφοροποιούν την Αμερική, την Ευρώπη και την Ιαπωνία. Το ΝΥSΕ συγκεκριμένα, με την εξαγορά του Euronext, αποκτά μία καινούργια πολύ μεγάλη ζώνη, από την οποία τουλάχιστον δεν θα χάνει δουλειές. Το κυριότερο, πάντως, είναι μάλλον, ότι το ίδιο θα συγκεντρώσει πάνω του μία νέα, τεράστια δύναμη ρευστότητας. Σήμερα κερδίζει αυτός που έχει τη μεγαλύτερη ρευστότητα. Και η ευρωπαϊκή αγορά έχει δημιουργήσει πράγματι ένα καινούργιο βάθος ρευστότητας (μετά την καθιέρωση του ευρώ), το οποίο έως χθες την καθιστούσε ανταγωνιστική κεφαλαιαγορά και σήμερα πολύ δελεαστική για γάμο, αφού υπάρχει η δυναμική του περισσότερου χρήματος από την αμερικανική πλευρά. Επίσης όμως, το Euronext, είναι σήμερα η σημαντικότερη αγορά χρηματιστηριακών Παραγώγων στη Γηραιά Ηπειρο και αυτό δημιουργεί για το NYSE μία πολύ μεγάλη στρατηγική συνέργεια. Με την εξαγορά αυτή, οι Αμερικανοί βάζουν τη βάση για μία πλατφόρμα παγκόσμια, αφού θα είναι σε δύο ζώνες και αποκτούν την κυρίαρχη θέση στην παγκόσμια κεφαλαιαγορά. Το τι θα γίνει με την Ιαπωνία, είναι προφανώς ένα άλλο, επόμενο κεφάλαιο…
Σε θεσμικό και νομικό επίπεδο, οι εξελίξεις τροφοδοτούνται από αρκετούς επίσης παράγοντες. Τη δρακόντεια νομοθεσία από την πλευρά των ΗΠΑ -μετά τα σκάνδαλα των προηγούμενων ετών- που απομακρύνουν πολλές μεγάλες επιχειρήσεις, ιδίως ρωσικές ή κινεζικές, οι οποίες διψούν να μπούν στις διεθνείς κεφαλαιαγορές και να αντλήσουν χρήματα. Από την άλλη, την ευρωπαϊκή πλευρά, είναι οι οδηγίες που προωθεί η Ευρωπαϊκή Ενωση. Πρώτον για τη δυνατότητα των μεγάλων τραπεζών να αναδειχθούν οι ίδιες σε αγορές μετοχών (πλήρη ανάπτυξη αγοραπωλησιών εντός των τραπεζών και έξω από τα υφιστάμενα Χρηματιστήρια), μία οδηγία που θα εφαρμοσθεί από του χρόνου και δεύτερον, για την απελευθέρωση των συστημάτων εκκαθάρισης και πληρωμών των χρηματιστηριακών συναλλαγών, μία οδηγία που θα ανακοινωθεί του χρόνου. Θα επιτρέπεται δηλαδή η τακτοποίηση της συναλλαγής, σε άλλη χώρα, με φθηνότερα κόστη, από εκείνη (το Χρηματιστήριο δηλαδή) που έγινε η πράξη. Αυτό θα προκαλέσει μία καινούργια κούρσα για την προσέλκυση πελατείας, εν προκειμένω τα μεγάλα κεφάλαια, και αυτός ο ανταγωνισμός απαιτεί συγκέντρωση δυνάμεων.
Τέλος, όσον αφορά στο τι θα γίνει με τα άλλα μικρότερα Χρηματιστήρια, ήδη άρχισαν να διατυπώνονται ορισμένα πιθανά σενάρια. Το ισχυρό Χρηματιστήριο του Λονδίνου, θα έλεγε κανείς ότι δεν έχει και τόσο μεγάλο άγχος επιβίωσης. Και εκείνο άλλωστε, βρίσκεται σε συνομιλίες με το Nasdag, το άλλο αμερικανικό Χρηματιστήριο, που αποτελεί το 25% της κεφαλαιαγοράς των ΗΠΑ. Το μείζον αγωνιώδες ερώτημα, αφορά κυρίως στα Χρηματιστήρια του Μιλάνου και της Μαδρίτης. Πολύ γρήγορα θα μπουν στη διαδικασία να συγχωνευθούν και αυτά. Θα προχωρήσουν σε διαπραγματεύσεις με το Euronext ή με τη Φρανκφούρτη, την άλλη μεγάλη ευρωπαϊκή κεφαλαιαγορά, η οποία κινδυνεύει τώρα να χάσει το έδαφος κάτω από τα πόδια της; Το ερώτημα είναι ακόμη πιο ανελέητο για τα μικρά περιφερειακά Χρηματιστήρια τύπου Αθήνας. Είναι αδύνατον, εκτιμούν οι εμπειρογνώμονες, να έχουν από μόνα τους κάποιο μέλλον… Ακόμη και ως, ενδεχομένως, εξειδικευμένες αγορές. Θα πρέπει να συνδεθούν με έναν ισχυρό πόλο, να προσδεθούν σε ένα μεγάλο άρμα, απαραιτήτως.