Φορολογικοί παράδεισοι δεν κρύβονται μόνο στις απομακρυσμένες νήσους του πλανήτη αλλά και εντός των συνόρων της Γηραιάς Ηπείρου. Μεταξύ των χωρών, που επιλέγονται από πολλούς επιχειρηματίες είναι η Βρετανία, η Ολλανδία, το Λουξεμβούργιο και το Μονακό, αλλά και η Ελβετία.
Σύμφωνα με έρευνα, που διεξήγαγε για λογαριασμό της εφημερίδας Sunday Times, η λογιστική εταιρεία Grant Thomson, οι 54 δισεκατομμυριούχοι, που διαμένουν στη Βρετανία, καταβάλουν φόρους μόνον για ένα ελάχιστο μέρος του πλούτου τους – οπότε, πολύ δικαιολογημένα η Βρετανία θεωρείται ένας από τους «κοντινούς φορολογικούς παραδείσους».
Πάντως, και στην Ιρλανδία τα πράγματα δεν είναι καλύτερα. Οι 184 «δικοί της» εύποροι με προσωπική περιουσία άνω του 1 εκατ. στερλινών δεν καταβάλουν ατομικούς φόρους.
…Και λίγα πληρώνουν
Σύμφωνα με την Grant Thomson οι Βρετανοί δισεκατομμυριούχοι κατέβαλαν φόρους εισοδήματος 14,7 εκατ. στερλινών, όταν οι περιουσίες τους φθάνουν τα 126 δισ. στερλίνες. Ελάχιστοι πλήρωσαν φόρο κεφαλαιακών κερδών, ενώ συνολικά σε φόρους οι 54 ζάπλουτοι κατέβαλαν 74,5 εκατ. στερλίνες.
Το Λονδίνο και μόνον μπορεί να υπερηφανεύεται ότι φιλοξενεί τους 23 εξ αυτών. Οι πλουσιότεροι κάτοικοί του είναι ο «άρχων της χαλυβουργίας», Λακσμί Μιτάλ, ο ιδιοκτήτης της ποδοσφαιρικής ομάδας Τσέλσι, Ρομάν Αμπράμοβιτς και η Ολλανδή κληρονόμος Σαρλίν Καρβάλιο-Χάινεκεν.
Ο ρόλος των γυναικών, πάντως, ενισχύεται στις τάξεις των απανταχού πλουσίων. Σύμφωνα με στοιχεία των ειδικευμένων στην ακίνητη περιουσία στο Μονακό Tribune Specialists, τα τελευταία χρόνια ολοένα και περισσότερες γυναίκες επιλέγουν το πριγκιπάτο αυτό για τις δραστηριότητές τους. Πολλές από αυτές δεν ακολουθούν απλά τους συζύγους τους, αλλά, όντας ανεξάρτητες οικονομικά και επαγγελματικά, λαμβάνουν μεμονωμένες αποφάσεις και αποκτούν ακίνητα εκεί.
Αλλωστε, σε έκθεση του Κέντρου Οικονομικών και Επιχειρηματικών Ερευνών της Βρετανίας φαίνεται ότι θα ενταθεί η τάση αυτή. Προβλέπεται ότι τα επόμενα χρόνια σε διεθνή κλίμακα το 50% και πλέον των εκατομμυριούχων θα είναι γυναίκες.
Σημειωτέον ότι στο Μονακό οι κάτοικοι απολαμβάνουν μηδενικό συντελεστή στη φορολογία εισοδήματος. Το προνόμιο αυτό, το εξασφαλίζουν υπό την προϋπόθεση ότι έξι μήνες τον χρόνο θα διαμένουν εκεί. Οσο για τις τιμές των ακινήτων, είναι δυσθεώρητες λόγω της έλλειψης γης. Ενα διαμέρισμα πολυτελείας τριών υπνοδωματίων κοστίζει μόλις 3-4 εκατ. ευρώ.
Οφέλοι και κινδύνοι
Εξίσου… παραδείσιες για τους φορολογουμένους είναι οι συνθήκες και στην Ολλανδία. Χιλιάδες ξένες εταιρείες δηλώνουν παρούσες στη χώρα που μεταφράζεται απλώς… σε μία ταχυδρομική θυρίδα. Τα οφέλη από τη μαζική είσοδο των εταιρειών αυτών είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικά για το υπουργείο Οικονομικών (έσοδα 1,2 δισ. ευρώ τον χρόνο), αλλά και οι κίνδυνοι για τη θέση της χώρας στη διεθνή σκηνή είναι μεγάλοι.
Ειδικότερα, το 2006 οι ξένες εταιρείες με οικονομική παρουσία στην Ολλανδία αυξήθηκαν 50% από το 2005. Συνολικά έχουν δηλώσει την Ολλανδία ως έδρα τους για φορολογικούς λόγους 20.000 πολυεθνικές και μεμονωμένοι επιχειρηματίες, σύμφωνα με τα στοιχεία του Κέντρου Ερευνών Πολυεθνικών Οργανισμών (SOMO). Το Κέντρο επέστησε την προσοχή στο ότι υπό τις συνθήκες αυτές η Ολλανδία διατρέχει σοβαρό κίνδυνο για ξέπλυμα χρήματος.
Το 2002, τελευταία χρονιά, για την οποία υπάρχουν στοιχεία, εισέρευσαν στη χώρα 3,6 τρισ. ευρώ, ήτοι οκτώ φορές το ΑΕΠ της χώρας. Οι ερευνητές του SOMO επισημαίνουν ότι η τάση των «εταιρειών με ταχυδρομική θυρίδα» θα συνεχίσει διογκούμενη. Το 2007 θα ισχύσει η μείωση στη φορολογία εισοδήματος από τόκους στο 5% μόνον, όταν ο βασικός συνετελεστής για τα κέρδη των εταιρειών είναι σχεδόν 30%. Συνεπώς οι πολυεθνικές θα έχουν ένα ακόμα κίνητρο να δανειοδοτούν τις θυγατρικές τους βάσει της ολλανδικής νομοθεσίας.
Ενας ακόμα ευρωπαϊκός «φορολογικός» παράδεισος θεωρείται (κλασικά) η Ελβετία με τους 118 δισεκατομμυριούχους της, καθώς και το Λουξεμβούργο, το οποίο επιλέγεται και από επενδυτές της νοτιοανατολικής Ασίας. Σύμφωνα με τελευταία στοιχεία, τέλος, τα νοτιοκορεατικά κεφάλαια προτιμούν εν γένει την Ευρωπαϊκή Ενωση εις βάρος των άλλων ασιατικών χωρών αλλά και των ΗΠΑ. Η επένδυση στα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια γίνεται ολοένα και δημοφιλέστερη· οι Νοτιοκορεάτες επενδυτές χρησιμοποιούν το Λουξεμβούργο ως φορολογικό παράδεισο για να επενδύσουν στη Βρετανία και σε άλλες αγορές.
Πλούσιοι και διάσημοι κάτοικοι Ελβετίας
Η Ελβετία αποτελούσε και αποτελεί τον ασφαλή παράδεισο των απανταχού πλουσίων. Σήμερα συγκεντρώνει 118 δισεκατομμυριούχους (μεταξύ αυτών και Ελληνες). Το 2005 ανέρχονταν σε 107, όπερ σημαίνει ότι αυξήθηκαν κατά 10%.
Με στοιχεία του 2006 ο συνολικός πλούτος αυτών των ανθρώπων (εκ των οποίων οι περισσότεροι ξένοι) όχι μόνο είναι θεαματικός, εφόσον ανέρχεται σε 460 δισεκατομμύρια ελβετικά φράγκα, αλλά ξεπερνά και αυτό το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) της Ελβετίας. Το 2005 και σε ονομαστικούς όρους το ΑΕΠ ανερχόταν σε 456 δισ. ελβετικά φράγκα.
Ενας από τους ζάπλουτους και διάσημους δεν είναι άλλος από τον ιδρυτή της Ικea, της σουηδικής πολυεθνικής που κατασκευάζει έπιπλα και εξοπλισμό σπιτιού. Ο Ινγκβαρ Κάμπραντ κατατάσσεται στην πρώτη θέση των δισεκατομμυριούχων της Ελβετίας, όπως αναφέρει το περιοδικό Bilan, το οποίο και συγκέντρωσε τα σχοιχεία.
Ο Σουηδός επιχειρηματίας φέρεται ότι έχει σωρεύσει 25-26 δισ. ελβετικά φράγκα (περίπου 21-21,8 δισ. δολάρια), αυξάνοντας την περιουσία του κατά 5 δισ. ελβετικά φράγκα από την αντίστοιχη του 2005. Σημειωτέον ότι ο ακμαιότατος Σουηδός, που διάγει το ογδοηκοστό έτος του βίου του, ζει τριάντα χρόνια στην Ελβετία και οδηγεί ανυποχώρητος ένα παλιό Βόλβο.
Στη δεύτερη θέση εμφανίζονται οι οικογένειες Ερι και Χόφμαν, οι οποίες έχουν ιδρύσει τη φαρμακοβιομηχανία Roche. H περιουσία τους φθάνει τα 20-21 δισεκατομμύρια ελβετικά φράγκα· ο αμέσως επόμενος είναι καινούργιος στη λέσχη των δισεκατομμυριούχων. Πρόκειται για τον Ρώσο μεγιστάνα του αλουμινίου και του μαύρου χρυσού, Βίκτορ Βέξελμπεργκ. Διαθέτει 14-15 δισεκατομμύρια ελβετικά φράγκα και ελέγχει τον όμιλο Renova, ενώ μία από τις ασχολίες του είναι η συλλογή των πολύτιμων αυγών Φαμπερζέ.
Η αιφνίδια είσοδός του στον κατάλογο των ζάπλουτων ώθησε στην τέταρτη θέση τον Ιταλο-ελβετό επιχειρηματία Ερνέστο Μπερταρέλι και την οικογένειά του. Ο κ. Μπερταρέλι, ο οποίος επώλησε στη φαρμακοβιομηχανία Merck το οικογενειακό μερίδιο στην εταιρεία βιοτεχνολογίας Serono, θα χρειαστεί λίγη υπομονή να ανακτήσει τη θέση του.
Το 2007, όταν θα έχει ολοκληρωθεί η διαδικασία και θα συνεκτιμηθούν τα κέρδη των 13,3 δισ. δολαρίων από την πώληση, μάλλον θα αναβαθμιστεί, όπως αναφέρει το περιοδικό Bilan. Εως τότε ο κ. Μπερταρέλι θα ασχοληθεί με ζήλο με την προετοιμασία της ιστιοπλοϊκής του ομάδας για τη συμμετοχή της στο America’s Cup· πέρυσι είχε αναδειχθεί νικητής στην αντίστοιχη διοργάνωση και αυτόν τον τίτλο οφείλει να τον προασπίσει.
Η τύχη έφερε δίπλα του έναν άλλο πρωταθλητή, τον Μίκαελ Σουμάχερ. Η έπαυλη, που κτίζει στις ακτές της Λίμνης της Γενεύης, γειτνιάζει με την αντίστοιχη του Ερνέστο Μπερταρέλι. Ο Μίκαελ Σουμάχερ, ο οποίος σε ηλικία 37 ετών ολοκλήρωσε την καριέρα του στις πίστες των αγώνων ταχύτητας, συμπεριλαμβάνεται πρώτη φορά στους 118 δισεκατομμυριούχους. Ενας ακόμα πιλότος της Φόρμουλα 1 στον κατάλογο είναι ο Μπέρνι Εκλεστον.
Τέλος, η ελληνική παρουσία συνδέεται με τα μέλη της οικογένεια Λάτση, που ζουν στην Ελβετία, καθώς και με την Αθηνά Ωνάση, η οποία μεγάλωσε εκεί.