Μια ανάμνηση από το μακρινό παρελθόν μοιάζει πλέον η χρηματοοικονομική κρίση που ταλάνισε την Ασία στα τέλη της δεκαετίας του ’90. Λιγότερο από μία δεκαετία αργότερα, Κίνα και Ινδία αναδύονται ως οικονομικές υπερδυνάμεις, ενώ και η Ιαπωνία βρίσκεται ξανά στο προσκήνιο, έπειτα από οικονομική ύφεση που διήρκεσε σχεδόν ολόκληρη την περασμένη δεκαετία. Πίσω τους η δυτική Ευρώπη, με την ανανεωμένη Γερμανία να σέρνει τον χορό. Οσο για τις ΗΠΑ, η ραγδαία ανάπτυξη των πολυπληθέστερων χωρών του πλανήτη φαίνεται πως τις αφήνει πίσω, να δίνουν τη σκυτάλη στον υπόλοιπο κόσμο.
Αυτή, τουλάχιστον, είναι η άποψη που διατυπώνουν πολλοί οικονομολόγοι, κάνοντας λόγο για «ανοσία» του πλανήτη στις ασθένειες της αμερικανικής οικονομίας και δηλώνοντας αισιόδοξοι για τις προοπτικές του ερχόμενου έτους, παρά την κάμψη στην αμερικανική αγορά κατοικίας, έπειτα από το 10ετές «μπουμ». Οπως υποστηρίζουν οικονομολόγοι της Merrill Lynch, «από πολλές απόψεις, το 2007 είναι πιθανόν ένα μεταβατικό έτος» και «η παγκόσμια οικονομία θα αντεπεξέλθει στην αμερικανική «καταιγίδα»». Βεβαίως, δεν είναι όλοι σύμφωνοι με αυτό. Πανεπιστημιακοί κύκλοι υποστηρίζουν ότι η ύφεση βρίσκεται προ των πυλών στις ΗΠΑ, ότι ο υπόλοιπος κόσμος πράγματι θα επηρεαστεί και πως η ευφορία στις χρηματιστηριακές αγορές -όπου οι αποδόσεις έφθασαν το 17,5%, το 11μηνο ως τα τέλη Νοεμβρίου- κάθε άλλο παρά καθοδηγητικό ρόλο θα πρέπει να παίξει, καθώς αποτελεί μάλλον ένδειξη κακής κρίσης.
Εκτιμήσεις ΔΝΤ
Ομως, την αισιόδοξη άποψη συμμερίζονται το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και ο Οργανισμός Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης. Το ΔΝΤ προβλέπει ότι η παγκόσμια ανάπτυξη θα κινηθεί το 2007 με ρυθμούς της τάξης του 4,9%, μετά το 5,1% του 2006, οι οποίοι πάντως θα αποκλιμακωθούν τα επόμενα έτη για να διαμορφωθούν κατά μέσο όρο στο 4,8%, έναντι 5% την περίοδο 2004-2007.
Κινητήριο μοχλό της εντυπωσιακής επίδοσης θα αποτελέσουν οι αναδυόμενες οικονομίες, οι οποίες συνολικά αναπτύσσονται με διπλάσια ταχύτητα έναντι των ανεπτυγμένων, ή και περισσότερο, τα τελευταία χρόνια. Η πρόβλεψη αυτή διατυπώθηκε τον Σεπτέμβριο, όμως το ΔΝΤ εμμένει σε αυτήν, την ώρα που και ο ΟΟΣΑ εκφράζει αντίστοιχες εκτιμήσεις σε έκθεσή του. Ο επικεφαλής οικονομολόγος του Οργανισμού, Ζαν-Φιλίπ Κοτί, θεωρεί πως το 2007 θα είναι ένα έτος «αναδιάταξης των ισορροπιών», σε έναν κόσμο που στηρίχθηκε για υπερβολικά πολύ καιρό στους Αμερικανούς καταναλωτές για την επιβίωσή του.
Σύμφωνα με οικονομολόγους της ολλανδικής τράπεζας Fortis, οι αναδυόμενες οικονομίες ευθύνονταν πριν από 5-10 χρόνια για το 50% της ετήσιας παγκόσμιας ανάπτυξης. Σήμερα, το ποσοστό έχει αυξηθεί στο 70%, σε μεγάλο βαθμό με την ανάδυση της Κίνας, η οποία ακολούθησε την ένταξη της χώρας στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου, πριν από πέντε χρόνια. Οπως επισημαίνουν οι οικονομολόγοι της Fortis, η κατάσταση δεν έχει υπάρξει καλύτερη από τη δεκαετία του ’60, όταν η ανάπτυξη προσέγγιζε το 5% ετησίως.
Εκείνη την εποχή, η κομμουνιστική Κίνα ήταν κλειστή για τον υπόλοιπο κόσμο. Σήμερα, όμως, είναι η τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου και εκτιμάται ότι θα συνεχίσει να αναπτύσσεται με ρυθμούς όχι πολύ βραδύτερους από το ετήσιο 10% που καταγράφει από το 1978, όταν ο Ντενγκ Σιαοπίνγκ άνοιξε τις πύλες στον κόσμο. Η Ινδία δεν βρίσκεται πολύ πίσω, ούτε άλλωστε και η Ρωσία, ενώ και σε πολλές άλλες αναδυόμενες οικονομίες η ανάπτυξη εμφανίζεται ραγδαία, χάρις στα φθηνά εργατικά χέρια και τις νέες αγορές που άνοιξε η μείωση του κόστους μεταφοράς και επικοινωνιών διεθνώς.
Ευρωπαϊκή «καινοτομία»
Για την Ευρώπη, η συνεισφορά στην παγκόσμια ανάπτυξη αποτελεί μάλλον «καινοτομία». Και η επάνοδος της Γερμανίας έπειτα από μια δεκαετία υπό την ιδιότητα του «ασθενούς» στην πλούσια, «παλαιά» δυτική Ευρώπη είναι ο ιδανικός κινητήριος μοχλός. Οικονομολόγοι της Μerrill Lynch κρίνουν ότι «η Γερμανία ανέκτησε την κυρίαρχη θέση στην ευρωπαϊκή οικονομία, κάτι που της έλειπε τα τελευταία 10 χρόνια: η ανταγωνιστικότητά της έχει αποκατασταθεί με θεαματικό τρόπο και η αγορά εργασίας φαίνεται επιτέλους να έκανε την πολυπόθητη στροφή».
Η ανάπτυξη της Ευρωζώνης αναμένεται να επιβραδυνθεί το 2007, μετά την ανάκαμψη του 2006 με ρυθμούς 2,5%. Ωστόσο, οι οικονομολόγοι πιστεύουν ότι, εν κατακλείδει, η ανάκαμψη θα αποδειχθεί διαρκής, χάρις στις επενδύσεις και -επιτέλους- την κατανάλωση.