Τα αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων (money market funds) υπήρξαν ως πρόσφατα από τις ελάχιστες επενδύσεις όπου μπορούσες να τοποθετήσεις τα κεφάλαιά σου και να κοιμηθείς ήσυχα. Ως πρόσφατα. Γιατί σήμερα αυτό δεν ισχύει απαραιτήτως. Την περασμένη Τρίτη, η Reserve Primary Fund, τεράστιο money market fund του οποίου η μητρική υπήρξε από τους εφευρέτες αυτής της επένδυσης, ανακοίνωσε ότι οι πελάτες του θα χάσουν χρήματα. Αντί η κάθε μετοχή να αξίζει ένα δολάριο για κάθε επενδεδυμένο δολάριο, η αξία της ανέρχεται μόλις στα 97 σεντς.
Προς το παρόν, φαίνεται πως κανένα άλλο money market fund δεν έχει πέσει κάτω από το 1 δολάριο ανά μετοχή. Και άλλοι διαχειριστές χρήματος έσπευσαν αμέσως να διαβεβαιώσουν τους επενδυτές ότι τα κεφάλαιά τους είναι ασφαλή. Ωστόσο, η ανακοίνωση της Primary Fund εγείρει ερωτήματα: τι είναι πραγματικά ασφαλές στον σημερινό κόσμο;
Τα προβλήματα της Primary Fund δεν είναι εγγενή. Ακολούθησαν την εξαφάνιση τόσο της Lehman Brothers όσο και της Merrill Lynch, για να μην αναφερθούμε στην κρατικοποίηση των κολοσσών Fannie Mae και Freddie Μac, λίγο νωρίτερα, αλλά και της ασφαλιστικής American International Group. Ας μην ξεχνάμε ούτε την πτώχευση της καλιφορνέζικης τράπεζας IndyMac, τον Ιούλιο. Εξ ου και, στην αγορά αυτή, χρηματοοικονομικοί σύμβουλοι συμφώνησαν την Τετάρτη ότι οι καταναλωτές πρέπει να μάθουν να γίνονται οι ίδιοι σύμβουλοι του εαυτού τους, ακόμα και όταν πρόκειται για κάτι τόσο απλό όσο το πού θα τοποθετήσουν τα κεφάλαιά τους.
«Το ένα μετά το άλλο, τα καταφύγιά μου παύουν πλέον να είναι ασφαλή», παραδέχεται ο Μάθιου Τατλ, πρόεδρος της Tuttle Wealth Management στο Κονέκτικατ. «Κάποτε αποθηκεύαμε χρήματα σε cd, τώρα όμως οφείλουμε να ανησυχούμε μήπως πτωχεύσει η τράπεζά μας, η ασφαλιστική μας ή αν υπάρχει αγορά για τις προνομιούχες μετοχές μας», τονίζει χαρακτηριστικά.
Πριν αποσύρετε τα χρήματά σας από το money market fund, όπου τα έχετε τοποθετήσει, πρέπει πρώτα να καταλάβετε πόσα έχετε. Υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στα αμοιβαία κεφάλαια διαχείρισης διαθεσίμων και στους λογαριασμούς καταθέσεων αγοράς χρήματος (money market deposit accounts) σε μια τράπεζα. Και οι τράπεζες ενίοτε προσφέρουν αμφότερες τις υπηρεσίες. Τα money market funds είναι αμοιβαία κεφάλαια που επενδύουν σε χρεόγραφα τα οποία, ώς την εβδομάδα που πέρασε, θεωρούνταν σχετικώς χαμηλού ρίσκου. Σε αυτά περιλαμβάνονται ομόλογα του Δημοσίου, πιστοποιητικά καταθέσεων, επενδυτικά προγράμματα βραχυπρόθεσμης διάρκειας (asset-backed commercial papers) και άλλα χρεόγραφα υψηλής ρευστότητας.
Κάτι εντελώς διαφορετικό είναι o λογαριασμός καταθέσεων αγοράς χρήματος. Πρόκειται για έντοκο τραπεζικό λογαριασμό ασφαλισμένο -ώς και με 100.000 δολάρια ανά λογαριασμό και ώς και με 250.000 δολάρια για κάποιους συνταξιοδοτικούς λογαριασμούς- από τη Federal Deposit Insurance Corporation (FDIC). Κοινοί λογαριασμοί ασφαλίζονται με 100.000 δολάρια ανά κάτοχο. Υπάρχουν και τα ομόλογα του αμερικανικού Δημοσίου. Ωστόσο, η συρροή επενδυτών αυτή την εβδομάδα ώθησε χαμηλά τις αποδόσεις.
Είναι, πάντως, μια εποχή κατά την οποία δεν πρέπει να επιλέγουμε ένα αμοιβαίο κεφάλαιο με βάση την υψηλή απόδοσή του. Οσο υψηλότερη η επίδοση, τόσο υψηλότερου ρίσκου είναι πιθανόν τα χρεόγραφα στα οποία επενδύει το αμοιβαίο κεφάλαιο. Σύμφωνα με αναλυτές, «αυτό μας υπενθυμίζει, καλώς ή κακώς, πως ό,τι αποφέρει καλύτερη απόδοση έχει και υψηλότερο ρίσκο». Εν τέλει, το καλύτερο που έχουν να κάνουν οι επενδυτές είναι να επενδύουν ρευστό με γνώμονα τη διασπορά, όπως ακριβώς κάνουν στο χαρτοφυλάκιο μετοχών και ομολόγων τους. Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι «σε money market funds με πολλαπλούς παρόχους, υπάρχει ασφάλεια έναντι του ρίσκου να αντιμετωπίσει κάποιος από αυτούς προβλήματα τα οποία δεν θα τον αφήσουν να επιβιώσει».
Αν, όμως, δεν διαθέτουμε «γερό στομάχι» και απεχθανόμαστε τον ελάχιστο κίνδυνο, καλό θα είναι να θυσιάσουμε μέρος της απόδοσης προς όφελος της ασφάλειας.