Ενας χρόνος θα συμπληρωθεί την ερχόμενη Τρίτη 15 Σεπτεμβρίου από το «θάνατο» της Lehman Brothers, της 4ης μεγαλύτερης επενδυτικής τράπεζας της Wall Street. H ηλικίας 158 ετών τράπεζα πέρασε στην ιστορία της Wall Street ως το μεγαλύτερο θύμα της διαβόητης κρίσης των subpimes και των «τοξικών», που εξελίχθηκε σε πρωτοφανή πιστωτική ασφυξία και έπληξε βίαια το τραπεζικό σύστημα. Πάντως, ήταν η μεγαλύτερη χρεοκοπία στην οικονομική ιστορία των ΗΠΑ.
Στο εφιαλτικό ντόμινο καταρρεύσεων περιλαμβάνονται: Merrill Lynch, Bear Stearns, Washington Mutual και Wachovia, που πουλήθηκαν για ψίχουλα. Ο γιγαντιαίος ασφαλιστικός όμιλο AIG και οι δύο στεγαστικοί κολοσσοί Fannie Mae και Freddie Mac, που κρατικοποιήθηκαν. Bank of America και Citigroup, που διαλύθηκαν. JP Morgan Chase και Goldman Sachs, που έχουν καταστεί πανίσχυρες.
Εναν χρόνο μετά και παρά τις προσπάθειες της κυβέρνησης Ομπάμα να υλοποιηθεί η εξυγίανση από τα «τοξικά» του τραπεζικού συστήματος της χώρας, οι τράπεζες αρνούνται να πουλήσουν τα «τοξικά» τους. Ο υπουργός Οικονομικών Τίμοθι Γκάιτνερ έχει δημιουργήσει ένα Ταμείο, το Public-Private Investment Programm (PPIP), με το οποίο επιδοτεί τα ιδιωτικά κεφάλαια για να αγοράσουν τα «τοξικά». Η κυβέρνηση επιδιώκει να προσελκύσει τα ιδιωτικά κεφάλαια με ιδιαίτερα γενναιόδωρο τρόπο, καθώς για κάθε δολάριο ιδιώτη επενδυτή το υπουργείο Οικονομικών θα δανείσει τα 6 δολάρια. Και επιπλέον παρέχεται εγγύηση από τη Federal Deposit Insurance Corporation (Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Εγγύησης Καταθέσεων) για τους ιδιώτες που θα επενδύσουν στις τράπεζες αγοράζοντας τα «τοξικά».
Πάντως, το υπουργείο είναι αποφασισμένο να κάνει στις αρχές Οκτωβρίου την πρώτη συναλλαγή ώστε να απομακρυνθούν τα «τοξικά» ομόλογα από τους τραπεζικούς ισολογισμούς. Το Ταμείο προικοδοτείται με κεφάλαια τα οποία αποσπά από το κρατικό πακέτο TARP. Η αγορά των τοξικών τίτλων αρχικού ύψους 500 δισ. δολαρίων, που μπορεί να αυξηθεί έως το 1 τρισ. δολάρια, θα γίνεται με δημοπρασία. Η πώληση των τίτλων θα γίνεται στον επενδυτή που προσφέρει την υψηλότερη τιμή. Το Δημόσιο θα προσφέρει εγγύηση για το 60% της αξίας. Φυσικά και οι μεγάλοι θεσμικοί επενδυτές, τα Pension Funds, και οι πάσης φύσεως ιδιώτες επενδυτές έχουν προσκληθεί να συμμετάσχουν…
Αξιοσημείωτο είναι ότι ο νομπελίστας οικονομολόγος Πολ Κρούγκμαν δεν κρύβει την απελπισία του για το σχέδιο Γκάιτνερ, το οποίο θεωρεί ανακύκλωση των εγκαταληφθέντων σχεδίων της κυβέρνησης Μπους, και αφού διαψεύδει την κυβέρνηση Ομπάμα επισημαίνοντας ότι αυτό επιδοτεί κατά 85% την αγορά των «τοξικών», προβλέπει ότι θα αποτύχει!
Τώρα, πλέον, πολλές τράπεζες που χρησιμοποίησαν τα κρατικά σωσίβια για να διασωθούν, έχουν ανακοινώσει την επιστροφή των χρημάτων που είχαν δανειστεί μέσω του περίφημου TARP (όπως αποκαλείται το πακέτο διάσωσης των τραπεζών ύψους 700 δισ. δολαρίων) για να γλιτώσουν από την κυβερνητική επιτήρηση. Οι 19 μεγαλύτερες τράπεζες δανείστηκαν περίπου 250 δισ. δολάρια. Ηδη οι 10 από αυτές έχουν επιστρέψει κρατικά κεφάλαια αξίας άνω των 70 δισ. δολαρίων μειώνοντας έτσι στα 180 δισ. δολάρια το χρέος προς το κράτος. Και τους επόμενους 12 με 18 μήνες θα ξοφλήσουν ακόμη 50 δισ. δολάρια, δήλωσε ο Τίμοθι Γκάιτνερ. Αντίθετα, η Bank of America, η Citigroup και η Wells Fargo θα εξακολουθούν να στηρίζονται στα δισεκατομμύρια των κρατικών κεφαλαίων.