Φαίνεται ότι δεν μπορούμε να κάνουμε ειλικρινή διάλογο σχετικά με το σύστημα Υγείας. Ο λόγος που εκφώνησε πρόσφατα για το θέμα ο πρόεδρος Ομπάμα επέδειξε για άλλη μία φορά την ευφυή παρουσία του και πιθανόν να πείσει το Κογκρέσο να υιοθετήσει τη «μεταρρύθμισή του». Ωστόσο, κανένα σχέδιο δεν μπορεί να λύσει διά παντός «το πρόβλημα της περίθαλψης». Οταν ο κ. Ομπάμα υποστηρίζει ότι «δεν είμαι ο πρώτος πρόεδρος που ασχολείται με το θέμα, αλλά είμαι αποφασισμένος να είμαι ο τελευταίος», ασχολείται ουσιαστικά με την υστεροφημία του – και αποκαλύπτει γιατί οι Αμερικανοί δεν αντιμετωπίζουν το θέμα με απόλυτη ειλικρίνεια.
Από πολιτική άποψη το πρόβλημα ήταν απλό. Η συναίνεση για τη μεταρρύθμιση κατέρρεε. Σύμφωνα με δημοσκόπηση της Kaiser Family Foundation, το 43% των ερωτηθέντων πίστευε τον Απρίλιο ότι η μεταρρύθμιση Ομπάμα θα βελτίωνε τις συνθήκες διαβίωσής τους, και μόνον το 14% ήταν αντίθετο σε αυτήν. Τον Αύγουστο τα ανάλογα ποσοστά κυμαίνονταν αντιστοίχως στο 36% και 31%. Ο πρόεδρος Ομπάμα θα έπρεπε να πείσει περισσότερους πολίτες για το καλό και αγαθό των προτάσεών του, έτσι ώστε να κερδίσει την υποστήριξή τους.
Κατά κανόνα, οι Αμερικανοί απαιτούν τρία πράγματα από το σύστημα Υγείας. Πρώτον, πιστεύουν ότι είναι θέμα ηθικής η δυνατότητα πρόσβασης στην περίθαλψη για όλους, όσοι την έχουν ανάγκη. Δεύτερον, θέλουν να έχουν επιλογές, δηλαδή να επιλέγουν τους γιατρούς τους, οι οποίοι θα καθορίζουν τη θεραπεία τους. Τρίτον, θέλουν να ελέγχονται οι δαπάνες για την Υγεία.
Ανταποκρινόμενος στις προσδοκίες τους, ο πρόεδρος Ομπάμα είπε στον κόσμο αυτά τα οποία ήθελε να ακούσει. Εν ολίγοις, δεν αλλάζει το στάτους κβο για όσους είναι σήμερα ικανοποιημένοι με την ασφαλιστική τους κάλυψη, αλλά στο εξής όλοι οι Αμερικανοί θα έχουν ασφάλιση και σε όσους είναι οικονομικά αδύναμοι θα παρέχεται επιδοτούμενη.
Οσο για το κόστος του εγχειρήματος, δεν υπάρχει ανησυχία. Ο πρόεδρος υποστήριξε ότι «μειώνοντας τις σπατάλες και βελτιώνοντας την αποδοτικότητα των υπαρχόντων προγραμμάτων κοινωνικής ασφάλισης, των γνωστών Medicaid και Medicare, θα καλύψουμε το κόστος του νέου σχεδιασμού μας». Δεσμεύθηκε επίσης ότι δεν θα υπογράψει τίποτα «που θα αύξανε το δημοσιονομικό μας έλλειμμα έστω και κατά 10 σεντς του δολαρίου, σήμερα ή στο μέλλον». Εάν πιστεύετε τον Ομπάμα, ασφαλώς και υιοθετείτε τις προτάσεις του. Ασφάλιση για όλους, επιλογές και μειωμένο κόστος για την Υγεία…
Το πρόβλημα είναι ότι δεν μπορούμε να πιστέψουμε όλα όσα λέει. Εάν ήταν ειλικρινής -εάν ήμασταν όλοι ειλικρινείς- θα παραδεχόμασταν ότι όλες αυτές οι παράμετροι του συστήματος Υγείας δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Ισως να μπορούμε να διατηρήσουμε δύο εξ αυτών, όχι όμως και τις τρεις.
Εάν θέλουμε ασφάλιση για όλους και επιλογές, οι δαπάνες θα συνεχίσουν να αυξάνονται, διότι δεν θα υπάρχει τίποτα που να τις αναχαιτίζει.
Δεν είναι όμως μόνον ο πρόεδρος Ομπάμα που παρουσιάζει «ελλειμματικά» τις προτάσεις του. Για να είμαστε ειλικρινείς, οι Συντηρητικοί επικριτές του τις παρουσιάζουν ακόμη πιο στρεβλά, προσπαθώντας ακόμη και να εκφοβίσουν τους ψηφοφόρους. Οπως υποστηρίζουν, η εν λόγω μεταρρύθμιση θα δημιουργήσει ασφαλισμένους δύο κατηγοριών, με τους υπερήλικες τα θύματα της αναδιανομής των πόρων. Στο χάσμα ειλικρίνειας του δημοσίου αυτού διαλόγου αντικατοπτρίζεται ουσιαστικά η ψυχοσύνθεση των Αμερικανών ψηφοφόρων. Οταν κάνουμε επιλογές αρνούμαστε να δούμε κατά πρόσωπο ορισμένες μη δημοφιλείς, αλλά αναπόφευκτες, επιταγές…
Υπέρογκο κόστος
Δεν μπορούμε να πιστέψουμε όλα όσα λέει o πρόεδρος των ΗΠΑ. Εάν ήταν ειλικρινής -εάν ήμασταν όλοι ειλικρινείς- θα παραδεχόμασταν ότι όλες οι παράμετροι του συστήματος Υγείας δεν μπορούν να συνυπάρξουν. Ισως να μπορούμε να διατηρήσουμε δύο εξ αυτών, όχι όμως και τις τρεις: εάν θέλουμε και ασφάλιση για όλους και επιλογές, οι δαπάνες του συστήματος θα συνεχίσουν να αυξάνονται, διότι δεν θα υπάρχει τίποτα που να τις αναχαιτίζει. Αυτό έχει αποδειχθεί από το υπάρχον σύστημα, του οποίου αποτέλεσμα είναι η εκτίναξη του κονδυλίου για την Υγεία από το 5% του ΑΕΠ το 1960 στο 16% του ΑΕΠ το 2007. Το γεγονός οφείλεται ασφαλώς και στην εφαρμογή νέων τεχνολογιών και στην αύξηση του οικογενειακού εισοδήματος. Ομως, ο έλεγχος των δαπανών σημαίνει σε κάθε περίπτωση και την επιβολή ορίων σε γιατρούς και ασθενείς.
Οι μελέτες διαφόρων προτάσεων για τη μεταρρύθμιση του συστήματος Υγείας αποδεικνύουν ότι οι μακροπρόθεσμοι στόχοι τους υπερβαίνουν τις μακροπρόθεσμες δυνατότητες για τη χρηματοδότησή τους. Το κύριο νομοσχέδιο για την προτεινόμενη μεταρρύθμιση, γνωστό με την ονομασία H.R. 3200, εκτιμάται ότι θα επιφέρει αύξηση του δημοσίου ελλείμματος κατά 1 τρισ. δολάρια κατά τη δεύτερη δεκαετία (2020-2029) ισχύος του νέου συστήματος Υγείας. Οι δαπάνες για την Υγεία θα φτάσουν το 2029 στο 28% του ΑΕΠ.
Πώς υποστηρίζει, λοιπόν, ο πρόεδρος Ομπάμα ότι θα ελεγχθεί το κόστος του; Αν και πρακτική του Κογκρέσου αποτελεί η θέσπιση αυτόματων δικλίδων ασφαλείας για τον έλεγχο των δαπανών, η εμπειρία δείχνει ότι όταν ο κόμπος φτάνει στο χτένι, οι δικλίδες αυτές χαλαρώνουν με νομοθετικές ρυθμίσεις, ή ακόμη και καταργούνται.