Η διάγνωση της δεινής κατάστασης της ελληνικής οικονομίας δεν αφήνει περιθώρια για «φθηνές» ελπίδες. Δυστυχώς, οι πολιτικοί έχουν γίνει τα μεγάλα αστέρια και οι εξελίξεις κρίνονται από τη δική τους επάρκεια.
Η κρισιμότητα της κατάστασης αποτυπώνεται εύγλωττα στις ΗΠΑ: η κρίση της έχει στοιχίσει περισσότερα από ό,τι ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και οι πόλεμοι του Βιετνάμ και του Ιράκ. Σε αυτό το περιβάλλον, η ελληνική οικονομία βρίσκεται πιο αδύναμη από ποτέ. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει εγκληματικά λάθη και, αποτέλεσμα, με καταχρεωμένη την ελληνική κοινωνία, η οικονομία κρέμεται σήμερα από μια κλωστή. Το κράτος των Αθηνών δεν έχει κάνει απολύτως τίποτα και μας έχει παραδώσει ανοχύρωτους στην κρίση. Η ελληνική οικονομία αντιμετωπίζει ένα εκρηκτικό μείγμα δυσοίωνων παραγόντων, που έχουν να κάνουν με τις υστερήσεις στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, το υψηλό χρέος και έλλειμμα και τη μειωμένη δημοσιονομική ευελιξία.
Στο σημερινό σκηνικό της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης και της νομισματικής ισορροπίας του τρόμου, διαπιστώνεται με τραγικό τρόπο ότι παρήλθε η οικονομική μονοκρατορία των ΗΠΑ. Η Αμερική του Ομπάμα έσπευσε να αναδείξει την αναδυόμενη υπερδύναμη του G20, στη διάσκεψη κορυφής του Πίτσμπουργκ, πόλη της Πενσιλβάνια με τους 330.000 κατοίκους, στο επίκεντρο της παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης.
Κυρίως, όμως, στη διάσκεψη του G20, εδραιώθηκε η διαπίστωση πως η Αμερική του Ομπάμα εγκαταλείπει τη γραμμή του μονομερούς ηγεμονισμού. Αν υπάρχει μια γενική αρχή που ενώνει όλους τους ρεαλιστικά σκεπτόμενους αναλυτές, από νεοφιλελεύθερους μέχρι μαρξιστές, είναι ότι η συστηματική προσφυγή στην πολιτική και στρατιωτική βία καταλήγει στα αντίθετα από τα επιδιωκόμενα αποτελέσματα όταν δεν στηρίζεται σε στέρεα οικονομικά θεμέλια.
Προφανώς, επίσης, η παγκοσμιοποίηση είναι ένα οικονομικό φαινόμενο που έχει θρυμματίσει και αυτό την οικονομική αλαζονεία των ΗΠΑ. Ομως μεγεθύνεται και από την οικτρή αποτυχία του προέδρου Μπους, του υπουργού Οικονομικών Χένρι Πόλσον και του προέδρου της Fed, Μπεν Μπερνάνκι, να κατανοήσουν και να ελέγξουν εγκαίρως τις απατηλές επενδύσεις των αμερικανικών τραπεζών και την πιστωτική κρίση.
Το Πίτσμπουργκ από τώρα και στο εξής θα μείνει στην ιστορία ως σύμβολο της νέας τάξης πραγμάτων με την κατάργηση του G7/G8 και την ανάδειξη του ρόλου του G20 από τον Αμερικανό πρόεδρο. Βεβαίως, το G8 έχει πάψει από καιρό να αποτελεί το αδιαμφισβήτητο «κέντρο» της παγκόσμιας οικονομίας, με τα υπόλοιπα έθνη σε ρόλο υποτελούς «περιφέρειας». Στην πραγματικότητα, βεβαίως, επρόκειτο για την επιβεβαίωση της ισχύος και της παγκόσμιας επιρροής των νέων αναδυόμενων βιομηχανικών δυνάμεων της Κίνας, της Ινδίας, της Βραζιλίας κ. ά. Εχοντας ήδη κατακτήσει μεγάλο ειδικό βάρος στην παγκόσμια οικονομία, διεκδικούν επιθετικά νέους ρόλους – όπως έδειξε η πρότασή τους για ένα νέο παγκόσμιο νόμισμα συναλλαγματικών αποθεμάτων.
Το G20, που δημιουργήθηκε το 1999 μετά την κρίση του 1997-98 που διέλυσε την Ασία, περιλαμβάνει τις επτά οικονομικά ισχυρές χώρες του κόσμου (ΗΠΑ, Ιαπωνία, Γερμανία, Βρετανία, Γαλλία, Ιταλία και Καναδά), που έγιναν οκτώ στη συνέχεια με τη Ρωσία, μαζί με τις έντεκα αναδυόμενες οικονομίες των Κίνας, Ινδίας, Βραζιλίας, Αργεντινής, Μεξικού, Αυστραλίας, Νότιας Αφρικής, Νότιας Κορέας, Ινδονησίας, Σαουδικής Αραβίας, της Τουρκίας και την Ευρωπαϊκή Ενωση!
Ας επιχειρήσουμε μια μικρή αναδρομή στο παρελθόν. Το G7 οφείλει την ύπαρξή του στον Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν, ο οποίος εν μέσω μιας ταραγμένης περιόδου εξαιτίας της επιθετικής νομισματικής πολιτικής που ακολουθούσαν οι ΗΠΑ είχε την ιδέα να θεσμοθετήσει, το 1975, μια ανεπίσημη τακτική συνάντηση των ηγετών των μεγαλύτερων οικονομιών του κόσμου, προκειμένου να εξευρεθεί μια βάση συνεννόησης. Αρχικά είχαν προσκληθεί οι ΗΠΑ, η Γαλλία, η Βρετανία, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας και η Ιαπωνία και στη συνέχεια προστέθηκαν η Ιταλία και ο Καναδάς. Το 1991, ο Μπιλ Κλίντον πήρε την πρωτοβουλία να καλέσει τη Ρωσία του Μπορίς Γέλτσιν και έτσι από το 1997 και έπειτα η ομάδα των ισχυρών ονομάστηκε G8.
*. .. «Ε, πρόεδρε!»: Είναι ο τίτλος του νέου συναρπαστικά επίκαιρου και πολιτικά σπουδαίου βιβλίου του Μίμη Ανδρουλάκη.