Το μέλλον διαφαίνεται λαμπρό για το πλαστικό που βρίσκει μία επίζηλη θέση ακόμα και στον κόσμο της Τέχνης. «Το πλαστικό είναι ένα από τα καλύτερα υλικά» τόνισε χαρακτηριστικά στην έναρξη της ομιλίας του ο Μάριους Ουάτζ, ένας καλλιτέχνης γεννημένος στη Νορβηγία, προσπαθώντας με αυτό τον τρόπο να περιγράψει τη δουλειά που κάνει με το MakerBot, ένα νέο τρισδιάστατο εκτυπωτή.
Με κάποια τεχνάσματα και λίγη πείρα, το MakerBot μπορεί να δώσει σάρκα και οστά σε τρισδιάστατα αντικείμενα από πλαστικό, όπως, παραδείγματος χάριν, έναν «ντιζαϊνάτο» κουμπαρά ή το κεφάλι του Νταρθ Βέιντερ. Κι όλα αυτά με το πάτημα ενός κουμπιού.
«Είχα ακούσει για τις τρισδιάστατες εκτυπώσεις ήδη από τη δεκαετία του 1990, αλλά τότε όλα έμοιαζαν να ανήκουν στον κόσμο της επιστημονικής φαντασίας, όπως τα όπλα ακτίνων λέιζερ. Σήμερα, όλα είναι πραγματικότητα και αυτό είναι καταπληκτικό».
Κι αυτή ακριβώς η λέξη, το «καταπληκτικό» είναι η λέξη-κλειδί στην πρώτη παρουσίαση του ΜakerΒot, που έγινε στο Μπρούκλιν πριν από μερικές ημέρες. Ο Ουάτζ, ο πρώτος καλλιτέχνης που κάνει χρήση των δυνατοτήτων του μηχανήματος, παρουσίασε τα έργα του σε μερικούς από τους θαυμαστές του, αλλά και στους λάτρεις της νέας τεχνολογίας.
Η εταιρεία που κατασκευάζει τους τρισδιάστατους εκτυπωτές ιδρύθηκε από τρεις φίλους πριν από δύο χρόνια. Σήμερα έχει 32 εργαζομένους και πάει πολύ καλά. Χιλιάδες Makerbots πωλούνται σε όλο τον κόσμο. Μπορεί, βέβαια, οι τρισδιάστατες εκτυπώσεις να αποτελούν πραγματικότητα εδώ και χρόνια, αλλά στο παρελθόν αυτού του είδους οι εκτυπωτές ήταν μηχανήματα ακριβά και δύσκολα στον χειρισμό και συνήθως χρησιμοποιούνταν σε πανεπιστήμια ή καλλιτεχνικά εργαστήρια. Σήμερα το MakerBot, που κοστίζει μόλις 1.300 δολάρια, δίνει σε κάθε κάτοχο ηλεκτρονικού υπολογιστή τη δυνατότητα της δημιουργίας, κάτι που γνωρίζει ο καλλιτεχνικός κόσμος.
Μάλιστα, ο καλλιτεχνικός συνεταιρισμός του Μπρούκλιν πρόκειται να διοργανώσει Μαραθώνιο Δημιουργίας για όλους όσοι ενδιαφέρονται να παίξουν και να δοκιμάσουν τις ικανότητές τους με τους πρωτοποριακούς εκτυπωτές. Αντί επάθλου, όλοι οι συμμετέχοντες θα αποχωρήσουν κρατώντας στα χέρια ένα πλαστικό τρισδιάστατο μπούστο, έργο του «καλλιτέχνη υπηρεσίας» της εταιρείας, Κιλ ΜακΝτόναλντ.
«Είναι γραμμένο στο DNA του ΜakerΒot ότι είναι ένα εργαλείο για δημιουργικούς ανθρώπους» λέει ένας εκ των συνιδρυτών της εταιρείας, ο Μπρε Πέτις, 38 ετών, ο οποίος μέχρι την ίδρυση της MakerBot εργαζόταν ως καθηγητής τεχνικών σε σχολείο του Σιάτλ.
«Μέσα από τον μικρό αυτό εκτυπωτή μαθαίνει κανείς να μοιράζεται τα πάντα. Στην εποχή του Ιντερνετ μόνο όσοι μπορούν να μοιράζονται πρόκειται να προχωρήσουν, να πάνε μπροστά. Θα προοδεύσουν μόνο όσοι καταγράφουν κάποια πρόοδο και στη συνέχεια την μοιράζονται με τους υπόλοιπους χρήστες, έτσι ώστε όλοι να βοηθηθούν να κάνουν ένα βήμα μπροστά».
Μίνι ταμπακιέρα
Οι ενθουσιώδεις χρήστες του τρισδιάστατου εκτυπωτή έφεραν μαζί τους στην παρουσίαση πράγματα που είχαν κατασκευάσει με το μηχάνημα όπως, παραδείγματος χάριν, μια μικρή, κομψή ταμπακιέρα για ένα μόνο τσιγάρο. «Βγαίνω διαρκώς έξω και δεν θέλω να μεταφέρω μαζί μου πολλά τσιγάρα» εξηγεί ο δημιουργός της, Εντ Χεμπέλ, μηχανικός από την πολιτεία της Νέας Υόρκης, επιδεικνύοντας τη μικρή θήκη.
Η MakerBot διαθέτει στην έδρα της 18 μηχανήματα που μπορούν να δουλεύουν αδιάκοπα και να φέρουν σε πέρας σημαντικά προγράμματα. Ο σχεδιαστής Μάικλ Φέλιξ από το Μπρούκλιν χρησιμοποίησε αυτή τη συστοιχία εκτυπωτών για να φτιάξει διάφορα στοιχεία που του χρειάζονταν για ένα βιντεοκλίπ. Μέχρι στιγμής, έχουν πωληθεί 4.500 MakerBot. Για τους καλλιτέχνες αυτό το μηχάνημα είναι πολύ σημαντικό. Οτιδήποτε σχεδιάσουν μπορούν να το παράγουν ταυτόχρονα σε 4.500 χιλιάδες τοποθεσίες ανά τον κόσμο, όπου μπορούν να «τυπώσουν» τις δημιουργίες τους. Βέβαια, αυτή η δυνατότητα αντιγραφής γεννά πολλά ερωτήματα στους επαγγελματίες που ασχολούνται με την τέχνη.
Ποια είναι η αξία της υπογραφής πάνω σε ένα πλαστικό αντίτυπο;
«Η τέχνη δεν είναι αυτό που θα λέγαμε παραδοσιακά κοινής ή δημόσιας χρήσης», εξηγεί ο Ουάτζ, που εκθέτει έργα του στην γκαλερί DAM tου Βερολίνου. Καθώς ασχολείται κυρίως με τα ψηφιακά μέσα, πάντα αμφισβητούσε την «οικονομία της σπανιότητας ή της έλλειψης» που διαφεντεύει την αγορά τέχνης. Και για αυτό συμμετείχε στο πανηγύρι του MakerBot με περιορισμένα σχέδια. Κι οι επίδοξοι αγοραστές μπορούν να εξασφαλίσουν ακόμα και ενυπόγραφο έργο του καλλιτέχνη.
Αυτό, όμως, γεννά ένα άλλο ερώτημα. Ποια είναι η αξία της υπογραφής πάνω σε ένα πλαστικό αντικείμενο-έργο τέχνης που δημιουργεί ένας εκτυπωτής. Το «τυπωμένο» ή καλύτερα το πρότυπο που θα λάβει σάρκα και οστά δεν είναι το οριστικό σχέδιο ή έργο. Είναι απλώς ένα βήμα στην όλη διαδικασία. Κάποιοι καλλιτέχνες που χρησιμοποιούν το ίδιο σύστημα, νιώθουν ενθουσιασμένοι με τις πρακτικές εφαρμογές του μηχανήματος. Επί χρόνια, ο Ντέιβιντ Μπελ και ο Τζο Σκαρπούλα προσπαθούσαν να κατασκευάσουν τις μινιατούρες που χρειάζονταν για να γυρίσουν ένα φιλμ κινουμένων «σχεδίων». Χωρίς να το σκεφτούν ιδιαίτερα αγόρασαν ένα απλό μοντέλο του MakerBot που κοστίζει περίπου 700 δολάρια. Μετά από λίγες ώρες είχαν στα χέρια τους τη μικρογραφία μιας τουαλέτας. Τώρα μπορούν να γυρίσουν την ταινία τους, καθώς καθημερινά πληθαίνουν τα διάφορα έπιπλα (σε κλίμακα 1 προς οκτώ) που κατασκευάζουν. «Μέχρι στιγμής κατασκευάσαμε τους νεροχύτες, μία μπανιέρα και διάφορα μαγειρικά σκεύη. Ο χρόνος που χρειάζεται η διαδικασία είναι ο ίδιος σαν να ήταν οι κατασκευές μας χειροποίητες, αλλά τα αποτελέσματα είναι πολύ καλύτερα».
Τώρα οι δύο άνδρες αναζητούν τρόπους που θα τους επιτρέψουν να χρησιμοποιήσουν το μηχάνημα σε μεγαλύτερη κλίμακα. Οπως λένε, χάρη στο μηχάνημα αυτό ανοίγονται μπροστά τους πολλές ευκαιρίες. Και το ίδιο ως φαίνεται πιστεύουν όσοι αποπειρώνται να δημιουργήσουν με τον τρισδιάστατο εκτυπωτή, μια συσκευή του μέλλοντος που μπαίνει στην καθημερινότητά μας.