Μία πραγματίστρια επιστήμων στη γερμανική καγκελαρία, ένας αποφασισμένος τεχνοκράτης στην ΕΚΤ και μία δυναμική νομικός στο ΔΝΤ ήταν κάποια από τα πρόσωπα κλειδιά της κρίσιμης Συνόδου Κορυφής του Eurogroup. Σε δεύτερο ρόλο, κοινοτικοί αξιωματούχοι όπως ο πρόεδρος της Επιτροπής Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο προειδοποιούσαν για την κρισιμότητα των διαπραγματεύσεων για το μέλλον όχι μόνο της Ελλάδας, αλλά και της Ευρωζώνης.
Η «κυρία όχι» – Μέρκελ
Η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ διαδραμάτισε βέβαια καταλυτικό ρόλο για τη συμφωνία, που τελικά περιλαμβάνει τη συμμετοχή των ιδιωτών επενδυτών στο νέο πακέτο στήριξης της χώρας μας, όχι όμως προτού επικριθεί όσο κανείς για τη μέχρι πρότινος αποτυχία των Ευρωπαίων να περιορίσουν τη μετάδοση της κρίσης χρέους. Αντιμέτωπη με αρκετές εκλογικές μάχες σε διάφορα κρατίδια της χώρας, η κ. Μέρκελ έγινε γνωστή ως η «κυρία όχι» στα πρώτα στάδια της κρίσης, με αποτέλεσμα να αυξηθεί το ύψος του δανείου που τελικά χρειάστηκε από την Ε. Ε. και το ΔΝΤ. Επιπλέον, οι όροι της ελληνικής διάσωσης θεωρήθηκαν ιδιαίτερα επώδυνοι, κάτι το οποίο επίσης αποδόθηκε στις γερμανικές απαιτήσεις.
Με επιστημονική καριέρα πριν από την ενασχόλησή της με την πολιτική και καταγωγή από την Ανατολική Γερμανία, οι θέσεις της στα ευρωπαϊκά ζητήματα χαρακτηρίζονται από έναν πραγματισμό που ίσως οφείλεται και στην παιδεία της. Η επιμονή της δε στη συμμετοχή ιδιωτών πιστωτών ξεκινά από τη θέση ότι οι φορολογούμενοι δεν θα πρέπει να επωμιστούν μόνοι τους το κόστος της διάσωσης. Αρνούμενη πεισματικά να αναφερθεί στον ιδεαλισμό του ονείρου της Ενωμένης Ευρώπης προηγούμενων καγκελαρίων, επικεντρώνει τα επιχειρήματά της για τη στήριξη της Ελλάδας στην ανάγκη να διασωθεί το ευρώ. Αυτό, ωστόσο, περιορίζει το διακύβευμα στο κοινό ευρωπαϊκό νόμισμα, το οποίο χάνει συνεχώς σε δημοφιλία στη Γερμανία. Η τάση της εξάλλου να αναπαράγει στερεότυπα σχετικά με τον ευρωπαϊκό Νότο τροφοδότησε τελικά έναν λαϊκισμό στη χώρα της, ο οποίος κινδυνεύει να στραφεί εναντίον του ευρωπαϊκού μέλλοντος της Γερμανίας.
Η επιφυλακτική στάση πολιτικών όπως η κ. Μέρκελ απέναντι σε ριζοσπαστικές προτάσεις θωράκισης του ευρωπαϊκού οικοδομήματος, όπως τα ευρωομόλογα, έχει αναγκάσει κεντρικούς τραπεζίτες, όπως τον επικεφαλής της ΕΚΤ Ζαν Κλοντ Τρισέ, να… ονειρευτούν για λογαριασμό τους. Ο κ. Τρισέ τάχθηκε πρόσφατα υπέρ της δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού υπουργείου Οικονομικών. Οσο για τον ρόλο της ΕΚΤ, εμμένει στη βασική αποστολή της διασφάλισης της εμπιστοσύνης στο κοινό νόμισμα, υπεραμυνόμενος της ανεξαρτησίας της κεντρικής τράπεζας. Ο φόβος ότι θα μετατραπεί σε «κακή τράπεζα» εξηγεί την αρνητική στάση της ΕΚΤ απέναντι στο ενδεχόμενο αποδοχής ελληνικών ομολόγων ως ενέχυρα αν αυτά υποβιβαστούν στην κατηγορία επιλεκτικής χρεοκοπίας από τους οίκους πιστοληπτικής αξιολόγησης – και τις διαβεβαιώσεις που έλαβε προκειμένου να συναινέσει στη λύση που τελικά προκρίθηκε.
Διακριτική η κ. Λαγκάρντ
Η λύση, εξάλλου, περιλάμβανε την πρόταση της ΕΚΤ, αλλά και της επικεφαλής του ΔΝΤ Κριστίν Λαγκάρντ να δοθεί στο EFSF η δυνατότητα να αγοράζει ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά. Το γεγονός ότι δεν είναι οικονομολόγος δεν την εμπόδισε να ανακηρυχθεί ως η καλύτερη υπουργός Οικονομικών της Ευρωζώνης από τους Financial Times, ούτε να αναδειχθεί πρόσφατα στην ηγεσία του ΔΝΤ. Η δυναμική νομικός συμμετείχε στη Σύνοδο Κορυφής της Ευρωζώνης κρατώντας μία διακριτική απόσταση. Και αυτό, γιατί ως επικεφαλής του ΔΝΤ καλείται πλέον να υπηρετήσει όχι μόνο τους Γάλλους ή τους Ευρωπαίους πολίτες, αλλά όλες τις χώρες-μέλη του.