H εφαρμογή προγραμμάτων λιτότητας στην Ευρώπη για την ανάσχεση του χρέους και του δημοσιονομικού ελλείμματος έχει και παράπλευρες απώλειες, οι οποίες αποτυπώνονται στον δείκτη ανεργίας, ειδικά των νέων ανθρώπων. Οπως φαίνεται από τα τελευταία στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας της Ευρωζώνης (Eurostat), το πρόβλημα θα εκτραχυνθεί περαιτέρω, προτού επιλυθεί. Στην ηλικιακή ομάδα μεταξύ 15 και 24 ετών στην Ευρωζώνη εξακολουθεί να αντιστοιχεί άνω του ενός ανέργου για κάθε πέντε εργαζομένους, εφόσον ο δείκτης βρίσκεται πλέον στο 20,3%. Η εξέλιξη αυτή παρατηρείται ανεξαρτήτως της ανάκαμψης της ευρωπαϊκής οικονομίας, η οποία ξεκίνησε το δεύτερο τρίμηνο του 2009.
Πρέπει, βέβαια, να σημειώσει κανείς πως αυτό απέχει από το ανησυχητικό ρεκόρ του 21,2%, στο οποίο είχε εκτιναχθεί ο δείκτης πριν από είκοσι μήνες. Ωστόσο, δεν υπάρχει λόγος αισιοδοξίας. Οι κυβερνήσεις έχουν δεσμευθεί να περικόψουν τις δαπάνες και όχι να προωθήσουν μέτρα για τη στήριξη της ανεργίας, όπως θα συνέβαινε σε καλές εποχές. Αντιμέτωπες με τις πιέσεις των αγορών, καταβάλλουν κάθε προσπάθεια να εκπληρώσουν τους στόχους για τον περιορισμό του ελλείμματος. Παράλληλα, όμως, έχουν μπροστά τους και μία μακροπρόθεσμη πρόκληση, παρατηρεί η Wall Street Journal. Οι ειδικοί επιστήμονες υπογραμμίζουν με επίταση ότι, όταν οι νέοι άνθρωποι παραμένουν άνεργοι για παρατεταμένα χρονικά διαστήματα, οι συνέπειες σε βάθος χρόνου γι’ αυτούς και την κοινωνία συνολικά είναι σοβαρότατες.
Σε πρώτο στάδιο οι κοινωνικές αναταραχές και οι διαδηλώσεις, οι οποίες σημειώνονται στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, θα συνεχιστούν και θα ενταθούν. Η Βερόνικα Λεάντρεθ, μέλος των Ισπανών «Αγανακτισμένων», των οποίων η οργή και οι αντιδράσεις στην ανεργία πυροδότησαν τον σχηματισμό ανάλογων ομάδων σε όλη την Ευρώπη, θα συμμετάσχει σε πανευρωπαϊκή κινητοποίηση με προορισμό τις Βρυξέλλες. «Εκεί θα ενωθούμε με διαδηλωτές από άλλες χώρες της Ε.Ε., οι οποίοι μοιράζονται την ίδια αγωνία για το μέλλον της εργασίας», λέει η κ. Λεάντρεθ στη Wall Street Journal.
Βάζοντας ακόμα πιο ζοφερά χρώματα στην εικόνα, ο οικονομολόγος Αντόνιο Γκαρθία Πασκουάλ της Barclays Capital, επισημαίνει τα εξής: «Η ανεργία πιθανώς να αυξηθεί περισσότερο. Οι λόγοι είναι η αναιμική εγχώρια ζήτηση, οι περαιτέρω καθοδικές πιέσεις στις τιμές των κατοικιών και η επιβράδυνση της οικονομικής ανάπτυξης το δεύτερο εξάμηνο του 2011 στις κομβικές ευρωπαϊκές οικονομίες». Πάντως, ο συνολικός δείκτης της νεανικής ανεργίας στην Ευρωζώνη αποκρύπτει τις επιμέρους μεγάλες αποκλίσεις, καθώς στην Ισπανία στους κάτω των 25 ετών η ανεργία φθάνει το 45,7% και το 38,5% στην Ελλάδα, ενώ στην Ολλανδία περιορίζεται στο 7,1%, ποσοστό που είναι και το χαμηλότερο στην Ε.Ε. Με την οικονομική κρίση μία ολόκληρη γενιά διατρέχει σοβαρό κίνδυνο να καταστραφεί, επισημαίνουν σε σχετική μελέτη τους για το Ευρωπαϊκό Παρατηρητήριο Απασχόλησης Ισπανοί πανεπιστημιακοί.
Στη δε Ιταλία ο δείκτης της ανεργίας στην ομάδα 15-24 ετών εκτινάσσεται στο 27,8%. Ο Τζιουζέπε Τσικαρόνε του Πανεπιστημίου της Ρώμης στην έκθεσή του για το Παρατηρητήριο επισημαίνει πως οι δειλές μεταρρυθμίσεις στο εκπαιδευτικό σύστημα της Ιταλίας σε συνδυασμό με τις δραστικές περικοπές των κρατικών δαπανών δεν επιτρέπουν αισιοδοξία. Επισήμανε, ακόμα, πως το κύριο βάρος αυτής της κατάστασης εξακολουθούν να το επωμίζονται οι διευρυμένες οικογένειες στη χώρα. Κατά την άποψη αρκετών οικονομολόγων, το εργατικό κόστος της επίσημης απασχόλησης είναι υψηλό, ενώ οι επιχειρήσεις δεν θέλουν να κάνουν προσλήψεις σε περίοδο αβεβαιότητας, καθώς το κόστος απόλυσης και οι νομοθετικοί περιορισμοί λειτουργούν αποτρεπτικά.
Οπως παρατηρεί η Wall Street Journal, οι κυβερνήσεις και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσπαθούν να στηρίξουν οικονομικά την εκπαίδευση και να επιδοτήσουν τις προσλήψεις. Σε μελέτη, όμως, του ΟΟΣΑ για την Ελλάδα αποδεικνύεται πως μόνον το ένα τρίτο των αρχικών προσληφθέντων στο πρόγραμμα των μαθητευομένων εξακολουθεί να εργάζεται, αφότου το πρόγραμμα και η επιδότηση λήξει. Στην Αυστρία και την Ολλανδία εφαρμόζονται προγράμματα κατάρτισης ανάλογα με τις ανάγκες της αγοράς, ενώ βοηθά ότι οι οικονομίες των χωρών αυτών ανακάμπτουν ταχύτερα.