«Στα πρόθυρα νευρικής κρίσης» κινήθηκαν το διήμερο Πέμπτης – Παρασκευής τα διεθνή χρηματιστήρια, με τον πανικό να τα φέρνει πρώτα στα χαμηλότερα επίπεδα των τελευταίων τριών ετών και σειρά παραγόντων, όπως η ανάκαμψη των αγορών πρώτων υλών ελέω ασθενούς δολαρίου, να περιορίζουν τις απώλειες στη συνέχεια. Το κλίμα αβεβαιότητας δεν εκτονώθηκε προφανώς από τις νέες προβλέψεις των
JΡΜorgaChase και Citigroup, οι οποίες αναθεώρησαν προχθές προς τα κάτω τις εκτιμήσεις τους για την ανάπτυξη των ΗΠΑ. Ομως, οι φόβοι για δεύτερη ύφεση στη μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου και πιθανά προβλήματα ρευστότητας σε κάποιες ευρωπαϊκές τράπεζες λόγω της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη αντισταθμίσθηκαν εν μέρει από την ανακοίνωση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ότι μπορεί να καταθέσει σχέδιο νομοθεσίας για πωλήσεις κοινού ομολόγου από τις χώρες του ευρώ, όταν θα ολοκληρώσει σχετική μελέτη σκοπιμότητας.
Εντός της εβδομάδας, οι κραδασμοί στις αγορές απορροφήθηκαν σε μεγάλο βαθμό από τις αθρόες αγορές ισπανικών και ιταλικών ομολόγων από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα. Σε μια ημέρα, η ΕΚΤ αγόρασε ομόλογα 5 δισ. ευρώ, ενώ το τελευταίο 10ήμερο οι συνολικές αγορές ανήλθαν σε 22 δισ. ευρώ.
Στην Ευρώπη, οι απώλειες 6,1% της εβδομάδας περιορίστηκαν την Παρασκευή, καθώς η ανακοίνωση της Επιτροπής θεωρήθηκε ότι ασκεί πιέσεις προς τη Γερμανία να άρει τις αντιδράσεις της προς την έκδοση ευρωομολόγου. Στη Γουόλ Στριτ, η βουτιά των δεικτών την Πέμπτη -αποτέλεσμα εν μέρει δημοσιεύματος της Wall Street Journal ότι η Fed κλιμακώνει την έρευνα για τους αμερικανικούς βραχίονες των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών τραπεζών- ανακόπηκε και οι μεταβολές ήταν προχθές ουσιαστικά οριακές. Καθοριστική ήταν εδώ η αντιστροφή της τάσης στις αγορές πρώτων υλών και δη του πετρελαίου, λόγω της πτώσης του δολαρίου σε ιστορικά χαμηλά έναντι του γιεν (στα 75,941) μετά τις εκτιμήσεις ότι το Τόκιο δεν θα παρέμβει για να ανακόψει την άνοδο του ιαπωνικού νομίσματος. Το Brent στην αγορά του Λονδίνου κινήθηκε προχθές σε ρυθμούς ράλι, καταγράφοντας κέρδη πάνω από 2 δολάρια, ξεπερνώντας τα 109 δολάρια το βαρέλι στη διάρκεια της συνεδρίασης και ανακτώντας τις προχθεσινές απώλειες 2,3% – τις μεγαλύτερες από τις 8 Αυγούστου, όταν η υποβάθμιση των ΗΠΑ από τη Standard & Poor’s πυροδότησε κατάρρευση στις τιμές της ενέργειας, των μετάλλων και των αγροτικών ειδών. Μικρότερες διακυμάνσεις είχε το αργό της Νέας Υόρκης, που πάντως ξεπέρασε τα 83 δολάρια το βαρέλι. Ρόλο στην αντιστροφή της τάσης έπαιξαν και τα νέα μέτρα λιτότητας στην Ισπανία, ενώ, μία ημέρα νωρίτερα, τη βουτιά είχαν πυροδοτήσει τα απογοητευτικά στοιχεία των ΗΠΑ, με τις νέες αιτήσεις για επίδομα ανεργίας να αυξάνονται την προηγούμενη εβδομάδα και τη συρρίκνωση της μεταποιητικής δραστηριότητας στη Φιλαδέλφεια τον Αύγουστο στα χαμηλότερα επίπεδα από τον Μάρτιο του 2009.
Η κατάσταση νευρικής κρίσης δεν αναμένεται, πάντως, να εκτονωθεί εντός του προσεχούς μέλλοντος. «Ο φόβος φέρνει φόβο», παραδέχονταν κάποιοι αναλυτές, επισημαίνοντας και τον παράγοντα «παντελούς έλλειψης εμπιστοσύνης στην ικανότητα των πολιτικών να συμβάλουν στην εκτόνωση της κατάστασης». Ηδη, από τις αρχές του μήνα, η αξία των μετοχών διεθνώς έχει μειωθεί περισσότερο από 6 τρισ. δολάρια, ενώ οι εξελίξεις λειτουργούν ιδιαίτερα ευνοϊκά για παραδοσιακά καταφύγια, όπως ο χρυσός και το ελβετικό φράγκο. Η αποστροφή ρίσκου στα χρηματιστήρια πυροδότησε προχθές ράλι σχεδόν 3% στην τιμή του πολύτιμου μετάλλου, που εκτινάχθηκε ώς και στα 1.881 δολάρια η ουγγιά για πρώτη φορά στην ιστορία του, οδεύοντας προς το μεγαλύτερο μηνιαίο άλμα των τελευταίων 12 ετών. Σύμφωνα με αναλυτές της Credit Suisse, η τάση στην τιμή του χρυσού «θα παραμείνει σαφώς ανοδική για πάρα πολλούς μήνες». Το φράγκο ενισχυόταν προχθές στα 1,13 έναντι του ευρώ, έχοντας καταγράψει κέρδη 2% από τις 17 Αυγούστου, όταν είχε υποχωρήσει στα χαμηλά τριών εβδομάδων.
Σύμφωνα με την JPMorgan, το αμερικανικό ΑΕΠ θα αυξηθεί κατά 1% το τέταρτο τρίμηνο έναντι αρχικής πρόβλεψης για 2,5% και κατά 0,5% το πρώτο τρίμηνο του 2012 έναντι 1,5% αντίστοιχα. Με τη σειρά της, επικαλούμενη «πολιτική παράλυση», η Citigroup αναθεώρησε τη φετινή ανάπτυξη από 1,7% σε 1,6% και εκείνη του 2012 από 2,7% σε 2,1%.
Στην Ευρώπη, πάντως, την ίδια ώρα, η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ έσπευσε προχθές να επιβεβαιώσει την αντίδρασή της στην έκδοση ευρωομολόγου, υποστηρίζοντας ότι μια «κολεκτιβοποίηση» του χρέους της περιφέρειας θα είναι επιβλαβής για τα μέλη του ευρώ. Ο Γάλλος πρωθυπουργός, Φρανσουά Φιγιόν, τόνιζε ότι το ευρωομόλογο θα απειλήσει τη βαθμολογία της χώρας του. Ωστόσο, μέσω του υπουργού Οικονομικών του, Ντιντιέ Ρέιντερς, το Βέλγιο τάχθηκε υπέρ όχι μόνον της έκδοσης κοινού ομολόγου της Ευρωζώνης -κίνηση που σχεδιάζει να προτείνει η Επιτροπή, σύμφωνα με τον εκπρόσωπό της Αμαντέου Αλταφάζ- αλλά και επέκτασης του μηχανισμού στήριξης, για να καταλαγιάσει ο πανικός στις αγορές.