Μήπως τελικώς ο σούπερ Μάριο είναι σε θέση να σώσει το ευρώ; Την προηγούμενη Πέμπτη o Μάριο Ντράγκι είχε δηλώσει ότι έργο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) είναι να ανακόψει την άνοδο των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων, εάν η άνοδος αυτή προκαλείται από τον φόβο διάλυσης της Ευρωζώνης. Αν και αυτό σηματοδοτεί μία στροφή 180 μοιρών στην τοποθέτηση του προέδρου της ΕΚΤ, παράλληλα ενέχει τον κίνδυνο να ενσπείρει διχόνοια στους συνεργάτες του. Πάντως, θα αγωνιστεί να εφεύρει τα κατάλληλα εργαλεία προς επίτευξη του σκοπού του. Φαίνεται, άλλωστε, ότι κάρφωσε το βλέμμα του στην άβυσσο και τρομοκρατήθηκε με την άνοδο του κόστους δανεισμού Ιταλίας και Ισπανίας.
Το κόστος αυτό δεν είναι μόνον η αντανάκλαση των υψηλών χρεών των δύο χωρών και των χειμαζόμενων οικονομιών τους. Είναι και ο φόβος των επενδυτών για «τον κίνδυνο μετατρεψιμότητας», δηλαδή την πιθανότητα διάλυσης της Ευρωζώνης και αποπληρωμής τους σε υποτιμημένες πεσέτες Ισπανίας και λιρέτες Ιταλίας. Εξ ου και έχει πολύ μεγάλη σημασία η τοποθέτηση του κ. Ντράγκι ότι εμπίπτει στην εντολή της ΕΚΤ η αντιμετώπιση «του κινδύνου μετατρεψιμότητας» και η πάση θυσία διάσωση του ευρώ.
Η αντίδραση των αγορών υπήρξε άμεση. Τα επιτόκια των κρατικών 10ετών ομολόγων υποχώρησαν στο 6,8% από το 7,6% για την Ισπανία και κάτω από το 6% έναντι του 6,6% για την Ιταλία. Ωστόσο, χρειάζεται περαιτέρω αποκλιμάκωση και διατήρησή τους κάτω του 5%, ώστε να ανακτηθεί η εμπιστοσύνη στο ευρώ. Πέραν τούτου είναι αβέβαιο τι θα πράξει ο κ. Ντράγκι. Μία πιθανότητα είναι να ενεργοποιήσει εκ νέου το πρόγραμμα αγοράς κρατικών ομολόγων, αν και μία τέτοια κίνηση δύσκολα εξισορροπείται. Με μία εξασθένηση των αποδόσεων μπορεί οι πολιτικοί να διακόψουν τη μεταρρύθμιση των οικονομιών τους. Εάν, πάλι, η Τράπεζα εξαρτήσει τη βοήθειά της από την καλή συμπεριφορά της εκάστοτε χώρας, ίσως δεν καθησυχαστούν οι επενδυτές. Πιθανώς, ο Μάριο Ντράγκι να σκεφθεί πως οι σημερινοί ηγέτες της Ιταλίας και της Ισπανίας, Μάριο Μόντι και Μαριάνο Ραχόι, αντίστοιχα, είναι περισσότερο σοβαροί αναφορικά με τις μεταρρυθμίσεις σε σύγκριση με τους προκατόχους τους Σίλβιο Μπερλουσκόνι και Χοσέ Λουίς Ροντρίγκεθ Θαπατέρο. Εντούτοις και αυτοί έχουν δείξει δείγματα απώλειας του ρυθμού εφαρμογής του προγράμματος προσαρμογής. Ενδέχεται για τους λόγους αυτούς ο Μάριο Ντράγκι να μην προθυμοποιείται απλώς να αγοράσει μόνος του ομόλογα. Αντ’ αυτού φαίνεται πως επιδιώκει να το πράξει συνδυαστικά με τους μηχανισμούς στήριξης της Ευρωζώνης, οι οποίοι μπορούν να αγοράσουν ομόλογα απευθείας από τις κυβερνήσεις, ενώ η ΕΚΤ όχι.
Μία ακόμα ιδέα, όπως είχε αναφέρει το Reuters, αφορούσε την αντιμετώπιση των ιδιωτών πιστωτών. Πρόκειται για μία «ύστατη εναλλακτική» σχετικά με τη μείωση του ελληνικού χρέους, η οποία προβλέπει η ΕΚΤ να υποστεί «κούρεμα» στα δικά της ελληνικά ομόλογα. Εάν συμβεί κάτι τέτοιο, οι επενδυτές θα ανησυχούν λιγότερο για την άνιση μεταχείρισή τους, στην περίπτωση που η Ισπανία ή η Ιταλία χρειαστεί να αναδιαρθρώσουν τα χρέη τους. Ωστόσο, η βέλτιστη προσέγγιση θα ήταν να ενισχυθούν με δανεισμό από την ΕΚΤ οι πόροι των μηχανισμών διάσωσης και εκείνοι να διεκπεραιώσουν το όλο έργο δανειοδότησης των δύο χωρών, εάν χρειαστούν βοήθεια.
* Αρθρογράφος του Reuters Breakingviews