Ποιος μπορεί να πει με βεβαιότητα ότι η Αγκελα Μέρκελ δεν απεργάζεται κρυφά τη διάλυση της Ευρωζώνης; Η ατέρμων «ευρω-αντιπαράθεση» πρέπει να κάνει την καγκελάριο να μελετά σοβαρά το ενδεχόμενο αυτό, έχοντας απηυδήσει με όσους την παρομοιάζουν με τους ναζί, ενώ την ίδια στιγμή αποδέχονται τα γερμανικά κεφάλαια στήριξης. Για την πρακτική αυτή γυναίκα, όμως, η ώρα είναι κατάλληλη για τέτοια σχέδια επί χάρτου. Η Ελλάδα κλυδωνίζεται, ενώ το μεγαλύτερο μέρος της Νότιας Ευρώπης υποφέρει σοβαρά. Την ίδια ώρα, τα εύπορα κράτη του ευρωπαϊκού Βορρά εμφανίζονται αμείλικτα. Πρόσφατη σφυγμομέτρηση έδειξε ότι μικρή πλειοψηφία των Γερμανών υποστηρίζει την επιστροφή στο μάρκο. Μία χαώδης διάλυση της Ευρωζώνης θα αποτελούσε καταστροφή.
Ο Economist επέλεξε αυτή την εβδομάδα να φανταστεί την εξέλιξη σύσκεψης συμβούλων της καγκελαρίου, με στόχο την εκπόνηση σχεδίων διάλυσης της Ευρωζώνης. Ας αρχίσουμε με την Ελλάδα. Κοινή -αν και απόλυτα εσφαλμένη- αντίληψη θέλει την «έξωση» της Ελλάδας από το ευρώ να αποτελεί σχετικά οικονομικό και αναγκαίο δίδαγμα. Αν και το κόστος της ελληνικής εξόδου είναι άγνωστο, οι ειδικοί το τοποθετούν στα 320 δισ. ευρώ, με το μερίδιο της Γερμανίας να ανέρχεται στα 110 δισ. ευρώ, ποσοστό 4% του ΑΕΠ της χώρας.
Εκ πρώτης όψεως, το ποσό αυτό δεν μοιάζει υπερβολικό, καθώς θα διέσωζε τους Γερμανούς φορολογουμένους από τα βάρη για στήριξη της Ελλάδας. Η εκπαραθύρωση της Ελλάδας θα οδηγούσε σε κατακόρυφη άνοδο τις αποδόσεις ομολόγων της Νότιας Ευρώπης και θα προκαλούσε πανικό στους τραπεζικούς καταθέτες. Η προοπτική ύφεσης και η απειλή κατά της κοινής αγοράς θα υποχρέωναν την κ. Μέρκελ να δαπανήσει κολοσσιαία ποσά για τη διάσωση ολόκληρης της Ευρωζώνης.
Ενα πιο τολμηρό εναλλακτικό σχέδιο θα «ακρωτηρίαζε» πολύ πιο ψηλά από το σημείο της μόλυνσης, αποκόπτοντας την Ισπανία, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Κύπρο, με την Ιταλία να αποφεύγει τη μοίρα αυτή, καθώς η νομισματική ένωση δεν θα μπορούσε να λειτουργήσει πολιτικά χωρίς αυτή. Το πακέτο βοήθειας που θα απαιτούσαν τα κράτη αυτά ώστε η μετάβασή τους σε νέα εθνικά νομίσματα να μην αποδειχθεί μοιραία θα ήταν της τάξης του 1,5 τρισ. ευρώ, με το μερίδιο της Γερμανίας να ανέρχεται στα 500 δισ. ευρώ (20% του ΑΕΠ).
Αν καμία από αυτές τις εναλλακτικές λύσεις δεν μοιάζει ικανοποιητική, ποια άλλη είναι η κατάλληλη; Ο Economist έχει υποστηρίξει και κατά το παρελθόν ότι τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης οφείλουν να αξιοποιήσουν τις συνδυασμένες δυνάμεις τους ώστε δημιουργήσουν τραπεζική ένωση, να αμοιβαιοποιήσουν μέρος του εκκρεμούς χρέους και να εισαγάγουν πολιτικές περιορισμού της λιτότητας και προώθησης της ανάπτυξης.
Η δημιουργία της ομοσπονδιακά ενισχυμένης Ευρώπης θα απαιτούσε ασφαλώς και δαπάνες. Η ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών και η χρηματοδότηση του σχεδίου εγγύησης τραπεζικών καταθέσεων μπορεί να στοιχίσουν περί τα 400 δισ. ευρώ, με τη Γερμανία να επωμίζεται το 30%. Με τον τρόπο αυτόν, όμως, η σωτηρία του Νότου θα ήταν πιο οικονομική από ό,τι η διάλυση της Ευρωζώνης, ενώ θα προλάμβανε και τους οξύτατους πολιτικούς κινδύνους που ενέχει η ενδεχόμενη κοινωνική έκρηξη που απειλεί την Ελλάδα.