Η αγορά των ΗΠΑ για τα δημοτικά ομόλογα, μία αφορολόγητη αγορά αξίας 2,9 τρισ. δολαρίων, έχει θεωρηθεί συχνά από τους επενδυτές ένα ασφαλές καταφύγιο. Η πιο πρόσφατη χρεοκοπία από μία Πολιτεία των ΗΠΑ ήταν αυτή του Αρκάνσας το 1933, κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Υφεσης. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ιστορίας έχουν υπάρξει κάποιες χρεοκοπίες πολιτειών, δέκα συγκεκριμένα μετά τον Εμφύλιο Πόλεμο και οκτώ κατά τις δεκαετίες του 1830 και 1840 στην τότε περιοχή της Φλόριντα.
Ομως, στον απόηχο της χρηματοπιστωτικής κρίσης, η ασφάλεια της συγκεκριμένης αγοράς έχει αμφισβητηθεί. Στις αρχές Ιουλίου, η πόλη Σαν Μπερναντίνο κήρυξε πτώχευση, καθιστώντας την έτσι την τρίτη πόλη της Πολιτείας της Καλιφόρνιας που το έπραξε σε διάστημα ενός μηνός.
Η κατάρρευση της στεγαστικής αγοράς, η χρηματοπιστωτική κρίση και η ύφεση έχουν πλήξει τα φορολογικά έσοδα των δήμων και Πολιτειών. Ως αποτέλεσμα, έχουν αρχίσει και εμφανίζονται ανησυχητικά σημάδια στην αγορά δημοτικών ομολόγων. Υπήρξαν ορισμένες περιπτώσεις που το μέσο επιτόκιό τους υπερέβη αυτό των κρατικών ομολόγων. Υπό κανονικές συνθήκες, όμως, κάτι τέτοιο δεν θα πρέπει να συμβαίνει λόγω των φορολογικών ελαφρύνσεων που απολαμβάνουν οι δήμοι. Για περισσότερα από τρία έτη, οι Πολιτείες έχουν ανταποκριθεί στις ανησυχίες με μία σειρά μέτρων για την αντιμετώπιση τόσο των βραχυπρόθεσμων όσο και των μακροπρόθεσμων δημοσιονομικών θεμάτων, όπως περικοπές των δαπανών, αύξηση των φόρων και στροφή στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση για τον ισοσκελισμό των προϋπολογισμών. Ωστόσο, υπάρχει μία αυξανόμενη ανησυχία ότι σε περίπτωση χρεοκοπίας κάποιας Πολιτείας, πολλές εκ των οποίων αντιμετωπίζουν σοβαρά οικονομικά προβλήματα, τότε οι επιπτώσεις θα διαχέονταν και σε άλλες ή ακόμα και στην αγορά κρατικών ομολόγων.
Για τη μελέτη των δευτερογενών συνεπειών (spilovers) στις αγορές των δημοτικών και κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ, εξετάσαμε εμπειρικά αν ένα σοκ σε μία αγορά μπορεί να μεταδοθεί σε άλλες αγορές. Οι δοκιμές μας έδειξαν προφανείς δεσμούς μεταξύ των πολιτειών των ΗΠΑ, καθώς και μεταξύ των πολιτειών και της ομοσπονδιακής κυβέρνησης. Οι συγκεκριμένοι δεσμοί μπορούν να χρησιμοποιηθούν για να εξηγηθούν οι δευτερογενείς συνέπειες μεταξύ των διαφόρων ομολόγων. Σε αυτό το πλαίσιο, δύο είναι τα αποτελέσματα της έρευνάς μας. Πρώτον, διαπιστώνουμε ότι υπάρχουν αρνητικές δευτερογενείς επιπτώσεις μεταξύ των περισσοτέρων μεμονωμένων αγορών δημοτικών ομολόγων. Με άλλα λόγια, μία αύξηση του κόστους δανεισμού σε μία Πολιτεία οδηγεί σε καλύτερες συνθήκες δανεισμού για τις υπόλοιπες Πολιτείες. Δεύτερον, δεν εντοπίσαμε ουσιαστικές επιπτώσεις διάχυσης για τα σοκ που ξεκίνησαν από τις αγορές τοπικών ομολόγων προς την αγορά κρατικών ομολόγων, με εξαίρεση μερικούς μεγάλους εκδότες.
Εκτός αυτού, διαπιστώσαμε ότι η αγορά κρατικών ομολόγων προκαλεί άμεσες αλλαγές στις αγορές δημοτικών ομολόγων τόσο σε βραχυπρόθεσμο όσο και σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
* Ο κ. Arezki είναι οικονομολόγος του ΔΝΤ, ο κ. Sy είναι αν. διευθυντής του κλάδου Αφρικής του ΔΝΤ και ο κ. Candelon είναι καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Μάαστριχτ.
Το άρθρο δημοσιεύτηκε στο think tank inet.