ΒΡΥΞΕΛΛΕΣ. Δέσμη μέτρων για τη ρύθμιση της λειτουργίας του λεγόμενου «σκιώδους τραπεζικού συστήματος» παρουσίασε χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Οι προτάσεις αφορούν κυρίως τα λεγόμενα Αμοιβαία Κεφάλαια Χρηματαγοράς (ΑΚΧΑ), διαχειριστές των οποίων είναι συνήθως είτε εμπορικές τράπεζες είτε εταιρείες διαχείρισης κεφαλαίων. Μολονότι τα αμοιβαία κεφάλαια ασκούν δραστηριότητες παρόμοιες με τις τραπεζικές, όπως η αγορά χρεογράφων, οι επενδύσεις και η διαχείριση ρευστών διαθεσίμων, δεν υπόκεινται στους ίδιους αυστηρούς κανόνες εποπτείας όπως οι τράπεζες. Τα ΑΚΧΑ έχουν μάλιστα βρεθεί στο στόχαστρο έντονων επικρίσεων για τον ρόλο τους στο ξέσπασμα της παγκόσμιας χρηματοπιστωτικής κρίσης, το 2007, ενώ εκτιμάται ότι το συνολικό μέγεθος του παγκόσμιου «σκιώδους» χρηματοπιστωτικού συστήματος ανερχόταν σε 51 τρισεκατομμύρια ευρώ το 2011, αντιπροσωπεύοντας το ήμισυ του μεγέθους των τραπεζικών περιουσιακών στοιχείων. Επίσης, ΑΚΧΑ συνιστούν σημαντική πηγή βραχυπρόθεσμης χρηματοδότησης για χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, επιχειρήσεις και κυβερνήσεις.
Συνοπτικά, οι προτάσεις της Κομισιόν περιλαμβάνουν τις εξής ρυθμίσεις:
l Το 10% του χαρτοφυλακίου των ΑΚΧΑ θα πρέπει να αποτελείται από περιουσιακά στοιχεία που θα λήξουν εντός μιας ημέρας και ένα άλλο 20% από περιουσιακά στοιχεία που θα λήξουν εντός μιας εβδομάδας. Η απαίτηση αυτή θεσπίζεται ώστε να μπορούν τα ΑΚΧΑ να εξοφλούν επενδυτές που επιθυμούν να αποσύρουν κεφάλαια σε σύντομο χρονικό διάστημα. Για να μην επιβαρύνεται υπερβολικά ένας και μόνον εκδότης όσον αφορά στην καθαρή αξία του ενεργητικού (ΚΑΕ) ενός ΑΚΧΑ, η έκθεση ενός μεμονωμένου εκδότη δεν θα μπορεί να υπερβαίνει το 5% του χαρτοφυλακίου του ΑΚΧΑ (σε αξία).
– Τα ΑΚΧΑ θα πρέπει να διαθέτουν μαξιλάρι ρευστότητας, ίσο με το 3% της καθαρής αξίας του ενεργητικού τους, ώστε να μπορούν να διατηρούν σταθερό τον ρυθμό πληρωμών, σε περίπτωση πτώσης της αξίας των επενδύσεών τους.
– Καθίσταται υποχρεωτική η θέσπιση εσωτερικού μηχανισμού ελέγχου πιστοληπτικής αξιολόγησης, ώστε να μην εξαρτώνται τα ΑΚΧΑ αποκλειστικά από τους οίκους αξιολόγησης.
– Υποχρεωτική δημιουργία «προφίλ» επενδυτών, ώστε να γίνονται εγκαίρως προβλέψεις για ενδεχόμενες μαζικές αποσύρσεις κεφαλαίων.
– Ξεκάθαρη «διευκρίνιση» από κάθε ΑΚΧΑ για το αν είναι κλασικό αμοιβαίο κεφάλαιο ή βραχυπρόθεσμο. Τα βραχυπρόθεσμα ΑΚΧΑ διαθέτουν επενδυτικά στοιχεία με ωρίμανση μικρότερη των 397 ημερών, ενώ τα κλασικά ΑΚΧΑ στοιχεία με ωρίμανση στα δύο χρόνια.
Διαφάνεια στα χρηματοδοτικά συστήματα
Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε χθες στις Βρυξέλλες, με αφορμή την παρουσίαση των προτάσεων της Κομισιόν, ο αρμόδιος επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς και Υπηρεσιών, Μισέλ Μπαρνιέ, δήλωσε σχετικά: «Εχουμε θεσπίσει περιεκτικές ρυθμίσεις για τις τράπεζες και τις αγορές. Τώρα πρέπει να εντρυφήσουμε στους κινδύνους που ενέχει το “σκιώδες” τραπεζικό σύστημα. Το σύστημα αυτό διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας. Πρέπει όμως να διασφαλίσουμε ότι θα είναι διαφανές και ότι τα οφέλη από την ενίσχυση ορισμένων χρηματοπιστωτικών οντοτήτων δεν θα μειωθούν λόγω της μεταβίβασης των κινδύνων σε άλλους λιγότερο ρυθμιζόμενους τομείς».