Καθώς αναμένεται να αρχίσει να υποχωρεί μέσα στο 2014 το παλιρροϊκό κύμα ρευστότητας των ανά τον κόσμο κεντρικών τραπεζών, όσοι επενδύουν στις αναδυόμενες αγορές ανησυχούν ολοένα και περισσότερο για τους κατά τόπους πολιτικούς κινδύνους και την έγκαιρη διάγνωσή τους. Οι αναπτυσσόμενες οικονομίες περνούν δύσκολα από τότε που η αμερικανική Κεντρική Τράπεζα άρχισε να κάνει αναφορές στην πιθανότητα περιορισμού του τυπώματος χρήματος, στο οποίο επιδίδεται τα τελευταία χρόνια. Η αναμενόμενη απόσυρση του φθηνού χρήματος από την παγκόσμια αγορά ώθησε σε άνοδο τόσο το δολάριο όσο και τις αποδόσεις των ομολόγων του αμερικανικού Δημοσίου και επανέφερε πολλούς Δυτικούς επενδυτές στη βάση τους, απομακρύνοντάς τους από χώρες εξαιρετικά εξαρτημένες από τα ξένα κεφάλαια.
Τα ομόλογα των αναδυόμενων αγορών έκλεισαν με απώλειες το 2013 μόλις για τρίτη φορά –σε ετήσια βάση– από το 1998, ενώ οι χρηματιστηριακοί δείκτες τους έκλεισαν το 2013 επίσης με απώλειες, για δεύτερη χρονιά την τελευταία τριετία. Καθώς αποσύρονται τα διεθνή κεφάλαια από τις αγορές αυτές, η εικόνα που θα αποκαλυφθεί ενδέχεται να έχει έντονες αποχρώσεις πολιτικών αναταραχών.
Καθώς εντείνεται ο ανταγωνισμός για την προσέλκυση κεφαλαίων την ώρα που οι οικονομίες τους χάνουν δυναμική, ο κίνδυνος της πολιτικής αστάθειας εντείνεται στις αποκαλούμενες «εύθραυστες πέντε» χώρες, δηλαδή την Τουρκία, τη Νότιο Αφρική, την Ινδία, την Ινδονησία και τη Βραζιλία. Πρόκειται για τις αναδυόμενες οικονομίες που εξαρτώνται τα μέγιστα από τα διεθνή χρηματοδοτικά κεφάλαια.
Και στις πέντε από αυτές θα γίνουν φέτος εκλογές, γεγονός που εντείνει τις ανησυχίες για τη διευρυνόμενη έρευνα σε υπόθεση διαφθοράς στην Τουρκία και τη μειούμενη δημοτικότητα των ηγετών της Νοτίου Αφρικής και της Βραζιλίας.
Ωστόσο, ακριβώς επειδή οι εκλογικές αναμετρήσεις είναι δρομολογημένες και αναμενόμενες, ίσως να μην κρύβουν τελικώς δυσάρεστες εκπλήξεις για τους επενδυτές. Αλλωστε, τα μεγαλύτερα πολιτικά προβλήματα τα τελευταία τέσσερα χρόνια εκδηλώθηκαν αιφνιδίως και περιλαμβάνουν τα γεγονότα της Αραβικής Ανοιξης καθώς και τις πρόσφατες διαδηλώσεις στην Ουκρανία. Για τα επενδυτικά κεφάλαια, τα οποία επιδιώκουν να αξιολογούν τους κινδύνους πολιτικής αστάθειας όσο το δυνατόν πιο έγκαιρα, έχει πολύ μεγάλη σημασία η ύπαρξη ενός «συστήματος προειδοποίησης» και χρονοδιαγραμμάτων.
Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι η BlackRock, η μεγαλύτερη στον κόσμο εταιρεία διαχείρισης κεφαλαίων, δημοσιεύει πλέον ανά τρίμηνο ένα δείκτη εθνικού ρίσκου, που κατατάσσει 50 χώρες αναλόγως της κατ’ αξιολόγηση «συνολικής πιστοληπτικής ικανότητας» κάθε μιας εξ αυτών.
Ο δείκτης περιλαμβάνει στοιχεία όπως τις εξωτερικές δανειακές ανάγκες της χώρας, τις δημοσιονομικές πολιτικές της και τη σταθερότητα του τραπεζικού συστήματός της, αλλά και αυτόν καθαυτόν τον κίνδυνο της πολιτικής αστάθειας, σε μια κατηγορία που τιτλοφορείται «Προθυμία να πληρώσει.» Στη συγκεκριμένη κατηγορία, τη χειρότερη κατάταξη είχε το περασμένο τρίμηνο η Βενεζουέλα, ενώ προτελευταία από το τέλος έρχεται η Νιγηρία. Και οι «εύθραυστες πέντε» χώρες που προαναφέρουμε, χτύπησαν «κόκκινο» στην κατηγορία αυτή κατά τη δημοσίευση του δείκτη τον Οκτώβριο.