Ανυπέρβλητο φαίνεται πως είναι το σκιώδες τραπεζικό σύστημα στην Κίνα παρά τα μέτρα της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας να περιορίσει τη ροή πίστωσης στην εγχώρια οικονομία.
Παρ’ όλες τις πρόσφατες ενέργειες της κεντρικής τράπεζας να συγκρατήσει την πίστωση σε φυσιολογικά επίπεδα, αυξάνοντας το διατραπεζικό κόστος δανεισμού, η δραστηριότητα των άτυπων τραπεζικών ιδρυμάτων ή άλλων οντοτήτων συνεχίζεται στα υψηλά επίπεδα των τελευταίων ετών.
Αφερέγγυοι δανειολήπτες
Πληροφορίες της The Wall Street Journal και στοιχεία του ελβετικού τραπεζικού ομίλου UBS μαρτυρούν ότι τα δάνεια που δίνονται στην οικονομία μέσα από το σκιώδες τραπεζικό σύστημα κυμαίνονταν την περίοδο Ιουνίου-Νοεμβρίου του 2013 στα ίδια επίπεδα με το αντίστοιχο διάστημα του 2012.
Τη διετία 2010-2012, περίοδο που είχε περιοριστεί ο δανεισμός από τις εμπορικές τράπεζες, διπλασιάστηκε ο σκιώδης δανεισμός στα 26 τρισ. γουάν ή 6 τρισ. δολάρια, φθάνοντας στο 69% του ΑΕΠ της Κίνας. Τότε τα δάνεια από εταιρείες εκμίσθωσης (leasing), εταιρείες διαχείρισης καταπιστευμάτων (trust), ασφαλιστικές εταιρείες, ενεχυροδανειστήρια και τραπεζικές μονάδες των εμπορικών τραπεζών εκτός ισολογισμού είχαν εκτοξευθεί στα ύψη.
Πελάτες του σκιώδους τραπεζικού συστήματος είναι δανειολήπτες που θεωρούνται τυπικά αφερέγγυοι και δεν μπορούν να δανειστούν από τις παραδοσιακές εμπορικές τράπεζες. Στους πελάτες αυτούς συγκαταλέγονται ακόμη και τοπικές κυβερνήσεις και κατασκευαστικές εταιρείες. Και το σκιώδες τραπεζικό σύστημα τροφοδοτείται από τις παραδοσιακές εμπορικές τράπεζες που επιθυμούν να επεκτείνουν τον δανεισμό πέραν των δικών τους ορίων.
Μάλιστα, η κεντρική τράπεζα της Κίνας έχει δεχτεί κριτική για την αύξηση των επιτοκίων στη διατραπεζική αγορά κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού και το τρίμηνο Οκτωβρίου-Δεκεμβρίου.
Οικονομικοί αναλυτές και παράγοντες των αγορών θεώρησαν ότι τα μέτρα της Λαϊκής Τράπεζας της Κίνας δημιουργούν τον κίνδυνο πιστωτικής κρίσης χωρίς να περιορίζουν τα όρια του σκιώδους τραπεζικού συστήματος. Τον περασμένο μήνα, το Κρατικό Συμβούλιο –το ανώτατο όργανο στη λήψη των κυβερνητικών αποφάσεων– εξέδωσε το έγγραφο 107, όπου παρουσιάζει λεπτομερή μέτρα για την καταπόλεμηση του σκιώδους τραπεζικού συστήματος. Με βάση αυτά τα μέτρα, η Τραπεζική Ρυθμιστική Επιτροπή της Κίνας (CBRC) θα αποκτήσει ενεργό ρόλο στην εποπτεία του σκιώδους τραπεζικού συστήματος. Παράλληλα, η κεντρική τράπεζα πρόκειται να αναλάβει την παρακολούθηση των παραδοσιακών τραπεζών.
Χωρίς έλεγχο
Το πρόβλημα της καταπολέμησης του σκιώδους δανεισμού έχει προκαλέσει σύγκρουση ανάμεσα στην Κεντρική Τράπεζα της Κίνας και την Αρχή Εποπτείας των Τραπεζών (CBRC). Βάσει των υφιστάμενων κανόνων, το σκιώδες τραπεζικό σύστημα δεν εμπίπτει στη δικαιοδοσία κανενός. Η CBRC είχε αποπειραθεί να εφαρμόσει αυστηρά όρια στα τραπεζικά δάνεια εκτός των ισολογισμών τους, μια μορφή σκιώδους δανεισμού. Ομως, οι έντονες αντιδράσεις των ισχυρότερων τραπεζιτών της Κίνας, οι οποίοι υποστήριξαν ότι το μέτρο αυτό θα έπληττε σφόδρα την κερδοφορία του κλάδου, ανάγκασαν την CBRC να το αποσύρει στα τέλη Οκτωβρίου.