Η αμερικανική Ομοσπονδιακή Τράπεζα (Fed) αποφάσισε χθες να μειώσει κατά 10 δισ. δολάρια ακόμη τις μηνιαίες αγορές κρατικών ομολόγων και ενυπόθηκων δανείων, όπως ανέμεναν οι αναλυτές και οι αγορές. Για τον Φεβρουάριο οι αγορές θα διαμορφωθούν στα 65 δισ. δολάρια. Παράλληλα, στην τελευταία συνάντηση στην οποία μετείχε ο κ. Μπεν Μπερνάνκι, οι Αμερικανοί κεντρικοί τραπεζίτες άφησαν αμετάβλητα κοντά στο μηδέν τα επιτόκια δανεισμού. Η Fed επανέλαβε ότι θα διατηρήσει τα επιτόκια δανεισμού στο σημερινό επίπεδο για αρκετό διάστημα αφότου η ανεργία υποχωρήσει κάτω από το 6,5% (σήμερα βρίσκεται στο 6,7%), ιδίως εφόσον ο πληθωρισμός δεν υπερβαίνει το 2%. Η διατήρηση της προαποφασισμένης πορείας από τη Fed αναμένεται να πιέσει περαιτέρω τα νομίσματα των αναδυόμενων οικονομιών.
Η χθεσινή ημέρα ξεκίνησε πολύ θετικά για την Τουρκία και για τις παγκόσμιες αγορές. Η γενναία απόφαση του Τούρκου κεντρικού τραπεζίτη Ερντέμ Μπαστζί να αυξήσει από το 7,75% στο 12% το επιτόκιο για δανεισμό μιας ημέρας και από το 4,50% στο 10% το επιτόκιο για δανεισμό μιας εβδομάδας ενίσχυσε σχεδόν κατά 4% την τουρκική λίρα έναντι του δολαρίου και οδήγησε σε κέρδη τα χρηματιστήρια του Τόκιο και του Χονγκ Κονγκ. Η τουρκική κεντρική τράπεζα ανακοίνωσε την απόφασή της λίγο μετά τα πρώτα λεπτά της Τετάρτης και αμέσως η λίρα ενισχύθηκε στο 0,4566 έναντι του αμερικανικού δολαρίου από το 0,4184, χαμηλότερο επίπεδο όλων των εποχών, όπου είχε διολισθήσει τη Δευτέρα. Η τόσο μεγάλη αύξηση του επιτοκίου δανεισμού εξέπληξε τις αγορές και αποκατέστησε, μερικώς, την αξιοπιστία της τουρκικής κεντρικής τράπεζας, η οποία, έστω και με σημαντική καθυστέρηση, προχώρησε στο λογικό βήμα για να σταματήσει τη διολίσθηση της λίρας παρά τις επανειλημμένες αντιρρήσεις του Τούρκου πρωθυπουργού. Ο κ. Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν έχει επιτεθεί κατ’ επανάληψη κατά του «λόμπι του επιτοκίου δανεισμού», το οποίο υποτίθεται ότι επιθυμεί να πλήξει την τουρκική οικονομία. Βέβαια, η αύξηση του κόστους του χρήματος θα πλήξει την τουρκική ανάπτυξη τα επόμενα τρίμηνα, κάτι που θα ήθελε ν’ αποφύγει ο Τούρκος πρωθυπουργός σε μια χρονιά τριών εκλογικών αναμετρήσεων, ωστόσο η κεντρική τράπεζα δεν διέθετε άλλη επιλογή.
Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια άνοιξαν χθες με κέρδη, ωστόσο η θετική εικόνα άρχισε να θολώνει καθώς προχωρούσε η ημέρα και είχε αντιστραφεί πλήρως στις 3 το μεσημέρι, όταν η κεντρική τράπεζα της Νοτίου Αφρικής ανακοίνωσε, αναπάντεχα, αύξηση του βασικού επιτοκίου δανεισμού κατά 0,50% στο 5,50%. Οπως αποδείχτηκε, οι επενδυτές επιθυμούν πολύ πιο επιθετική αντίδραση από τους κεντρικούς τραπεζίτες των αναδυόμενων οικονομιών, ανησυχούν για τις πληθωριστικές πιέσεις που υπάρχουν σε πολλές από αυτές, αλλά και από την επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας, η οποία αναμένεται να πλήξει οικονομίες που εξάγουν πρώτες ύλες στην Κίνα. Παράλληλα, η αλλαγή της νομισματικής πολιτικής της Fed έχει προκαλέσει ισχυρό κύμα φυγής των επενδυτών από τις αναδυόμενες οικονομίες, κύμα το οποίο σε κάποιο βαθμό είναι αυτοτροφοδοτούμενο.
Νέα δεδομένα στην Τουρκία
Η Τουρκία βρίσκεται στο επίκεντρο της νέας κρίσης των αναδυόμενων οικονομιών θεωρούμενη ως η πλέον ευάλωτη σε ενδεχόμενη «ξαφνική στάση» των χρηματοδοτικών ροών εξαιτίας του σημαντικού ελλείμματος τρεχουσών συναλλαγών που υπολογίζεται για το 2013 μεταξύ 7% και 7,5%. Την κατάσταση επιδεινώνει ο σημαντικός βραχυπρόθεσμος δανεισμός των τουρκικών εταιρειών σε δολάρια, η εξυπηρέτηση του οποίου δυσχεραίνεται εξαιτίας της υποχώρησης της τουρκικής λίρας κατά περίπου 20% έναντι του δολαρίου από τον Μάιο του 2013 μέχρι σήμερα. Από την άλλη πλευρά, η διολίσθηση της λίρας ευνοεί τους Τούρκους εξαγωγείς διότι τα προϊόντα τους γίνονται ανταγωνιστικότερα. Η απόφαση της τουρκικής Κεντρικής Τράπεζας ν’ αυξήσει τόσο πολύ τα επιτόκια δανεισμού έδειξε ότι η Τράπεζα διατηρεί σημαντικό βαθμό αυτονομίας και θα πρέπει να ενισχύσει τη λίρα. Ωστόσο, αν αυτό δεν συμβεί σύντομα, η Τράπεζα θα έχει εξαντλήσει τα ορθόδοξα μέτρα και πολλοί φοβούνται ότι το επόμενο βήμα θα είναι η επιβολή περιοριστικών μέτρων στην κίνηση κεφαλαίων. Τέλος, η αύξηση των επιτοκίων δανεισμού αναμένεται να έχει σημαντική αρνητική επίδραση στην ανάπτυξη της τουρκικής οικονομίας τα επόμενα τρίμηνα.