Καλύτερα απ’ ό,τι προβλεπόταν ολοκληρώθηκε το 2013 για την οικονομία της Ευρωζώνης, η οποία αναπτύχθηκε το δ΄ τρίμηνο με ρυθμό 0,5% σε ετήσια βάση και 0,3% σε σχέση με το γ΄ τρίμηνο. Παρ’ όλο που ο ρυθμός ανάπτυξης παραμένει πολύ χαμηλός σε σχέση με άλλες ανεπτυγμένες οικονομίες, η Ευρωζώνη δείχνει ότι έχει τη δύναμη να διατηρήσει την ανάκαμψη, ενώ ακόμη και η «περιφέρεια» μπορεί να βλέπει το 2014 με περισσότερες ελπίδες.
Η καλύτερη από το αναμενόμενο επίδοση της Ευρωζώνης οφείλεται κατά κύριο λόγο στην επίδοση της γερμανικής και της γαλλικής οικονομίας το δ΄ τρίμηνο, ενώ για πρώτη φορά από τις αρχές του 2011 καταγράφονται θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης ταυτόχρονα σε Γερμανία, Γαλλία, Ιταλία και Ισπανία.
Το γερμανικό ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,4% σε σχέση με το γ΄ τρίμηνο του 2013 (πρόβλεψη για 0,3%) χάρη στην αύξηση των εξαγωγών αλλά και των επενδύσεων. Η γαλλική οικονομία αναπτύχθηκε κατά 0,3% το δ΄ τρίμηνο σε σχέση με το προηγούμενο, ενώ συνολικά για το 2013 το ΑΕΠ αυξήθηκε κατά 0,3%, ποσοστό αναμφίβολα μικρό, αλλά καλύτερο από την πρόβλεψη για ανάπτυξη 0,1%. Πέρα όμως από την επίδοση της γερμανογαλλικής ατμομηχανής, ενθαρρυντικό είναι το γεγονός ότι και η «περιφέρεια» αρχίζει, έστω και πολύ διστακτικά, να βγαίνει από τη βαθιά ύφεση του 2012 – 2013. Σε Ιταλία και Ισπανία, τρίτη και τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της Ευρωζώνης, αντίστοιχα, καταγράφονται θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης για δεύτερο συνεχόμενο τρίμηνο. Την καλύτερη επίδοση από τις χώρες της περιφέρειας είχε η Πορτογαλία, η οικονομία της οποίας αναπτύχθηκε το δ΄ τρίμηνο κατά 0,5% σε τριμηνιαία βάση και κατά 1,6% σε ετήσια βάση, επίδοση που ήταν η καλύτερη στην Ευρωζώνη.
Ελλάδα – Κύπρος
Ακόμη και στην Ελλάδα η ύφεση υποχώρησε στο 2,6% το δ΄ τρίμηνο, ενώ το «ελπιδοφόρο» μήνυμα που έρχεται από την Κύπρο είναι ότι τελικά η ύφεση ενδέχεται να αποδειχθεί λιγότερο καταστροφική απ’ όσο προβλεπόταν. «Τα μέτρια επίπεδα ανάπτυξης σε αυτό το πρώιμο στάδιο του ανοδικού κύκλου της οικονομίας δεν θα πρέπει να προκαλούν κατάπληξη» εξηγεί ο Κρίστιαν Σουλτς, οικονομολόγος της Berenberg Bank. «Η Ευρωζώνη μόλις βγήκε από την πιο μακροχρόνια ύφεση της ιστορίας της, η οποία ήρθε λίγο μετά τη μεγαλύτερη ύφεση της ιστορίας της, που προκλήθηκε από την κατάρρευση της Lehman Brothers». Συνολικά για το 2013 η οικονομία της Ευρωζώνης υποχώρησε κατά 0,4%, ενώ η οικονομία ολόκληρης της Ενωσης αναπτύχθηκε με ρυθμό 0,1%, σύμφωνα με τα στοιχεία της Ευρωπαϊκής Στατιστικής Υπηρεσίας. Η Ευρωζώνη βγήκε από την ύφεση το β΄ τρίμηνο του 2013, όταν πέτυχε ανάπτυξη 0,3% σε τριμηνιαία βάση, ενώ το γ΄ τρίμηνο η ανάπτυξη είχε επιβραδυνθεί στο 0,1%.
Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, έχει δηλώσει κατ’ επανάληψη τους προηγούμενους μήνες, ότι η ανάκαμψη της οικονομίας βρίσκεται ακόμη σε πολύ πρώιμο στάδιο, είναι εύθραυστη και ανόμοια. Ως βασικές απειλές για την ανάπτυξη θεωρούνται η πρόσφατη αναταραχή στις αναδυόμενες αγορές και η πιθανή επίπτωσή τους στην Ευρωζώνη.
Κινεζική απειλή
Ακόμη σημαντικότερη θα ήταν ενδεχόμενη απότομη επιβράδυνση της κινεζικής οικονομίας, η οποία θα έπληττε σοβαρά κράτη-μέλη της Ευρωζώνης που βασίζονται στις εξαγωγές τους. Μια δεύτερη απειλή είναι η υποχώρηση του πληθωρισμού σε επίπεδα πολύ χαμηλότερα από τον στόχο του 2% που έχει η ΕΚΤ. Τον Ιανουάριο ο πληθωρισμός διαμορφώθηκε στο 0,7%, δηλαδή παρέμεινε για τέταρτο συνεχόμενο μήνα κάτω από το 1%. Παρ’ όλα αυτά ο κ. Ντράγκι αρνείται επίμονα ότι η Ευρωζώνη απειλείται από αποπληθωρισμό, αν και παραδέχεται ότι θα περάσει μια μακρά περίοδο χαμηλού πληθωρισμού.
Με το βλέμμα στην ΕΚΤ
Ενα κρίσιμο ερώτημα είναι αν η μικρή επιτάχυνση της ανάκαμψης το δ΄ τρίμηνο του 2013 είναι επαρκής ώστε να αποτρέψει την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα από το να λάβει περισσότερα μέτρα για την υποστήριξη της οικονομίας το επόμενο διάστημα. «Με βάση τα δεδομένα από τα PMI των προηγούμενων μηνών, η επιτάχυνση της ανάπτυξης θα μπορούσε να συνεχιστεί και το α΄ τρίμηνο του 2014. Πιστεύουμε ότι τα στοιχεία θα πρέπει να επιδεινωθούν σημαντικά προτού η ΕΚΤ προχωρήσει σε οποιαδήποτε σημαντική αλλαγή πολιτικής, δηλαδή στην υιοθέτηση ποσοτικής χαλάρωσης», αναφέρεται σε χθεσινή έκθεση της Credit Suisse. Ο κ. Ντράγκι έχει δηλώσει ότι η κεντρική τράπεζα είναι έτοιμη να αναλάβει δράση αν μειωθεί περαιτέρω ο πληθωρισμός και κυρίως η μακροπρόθεσμη προοπτική του ή αν αυξηθούν «αδικαιολόγητα» τα επιτόκια δανεισμού στη διατραπεζική αγορά. Πλέον τα βλέμματα στρέφονται στην επόμενη συνεδρίαση της ΕΚΤ στις αρχές Μαρτίου, οπότε θα παρουσιαστούν και οι νέες προβλέψεις για τον πληθωρισμό μέχρι και το 2016.