Πολιτικές αναταράξεις σε χώρες που παράγουν βασικά είδη διατροφής, ακραίες καιρικές συνθήκες σε άλλες και αύξηση της ζήτησης από αναπτυσσόμενες χώρες, στις οποίες βελτιώνεται το βιοτικό επίπεδο, πιέζουν τις τιμές των τροφίμων και έχουν κάνει πιο ακριβό το πιάτο μας κατά 25% από την αρχή του έτους.
Η ακραία ξηρασία στη Βραζιλία έχει οδηγήσει στα ύψη την τιμή του καφέ στις διεθνείς αγορές που από την αρχή του έτους έχει αυξηθεί κατά περισσότερο από 70%, ενώ η επιδημία που έχει προσβάλει τους χοίρους στις ΗΠΑ έχει οδηγήσει την τιμή του χοιρινού κρέατος σε εκτίναξη άνω του 40% Την ίδια στιγμή, όμως, η πολιτική κρίση στην Ουκρανία και οι συνεπακόλουθες γεωπολιτικές εντάσεις έχουν οδηγήσει σε εκτίναξη τις τιμές των σιτηρών καθώς η χώρα είναι από τις μεγαλύτερες παραγωγούς στον κόσμο. Προτού κλιμακωθούν οι εντάσεις, άλλωστε, οι τιμές των σιτηρών είχαν πάρει ήδη την ανιούσα από την αρχή του φετινού χειμώνα, εξαιτίας της κακοκαιρίας στις ΗΠΑ. Δεν αποκλείεται να αυξηθούν περαιτέρω σε περίπτωση ξηρασίας στην Ινδία και τη Νοτιοανατολική Ασία.
Και παρά την επιβράδυνση που σημειώνει η οικονομική ανάπτυξη στις μεγαλύτερες αναδυόμενες αγορές όπως η Κίνα και η Ρωσία, η βελτίωση του βιοτικού επιπέδου στις χώρες αυτές έχει αναπόφευκτα οδηγήσει σε αύξηση της ζήτησης για γαλακτοκομικά προϊόντα.
Το αποτέλεσμα είναι μια συνολική αύξηση του κόστους της διατροφής, με τις εκτιμήσεις του αμερικανικού υπουργείου Γεωργίας να μιλούν για συνολική αύξηση των τιμών των τροφίμων στη διάρκεια του έτους που φθάνει το 3,5%. Η αύξηση αυτή δεν φθάνει, βέβαια, την εκτίναξη κατά 5,5% που είχαν σημειώσει στις ΗΠΑ οι τιμές των τροφίμων το 2008, ενώ υπολείπεται και εκείνης του 3,7% που είχαν σημειώσει το 2011.
Εκτιμάται, πάντως, πως στις ΗΠΑ οι τιμές των τροφίμων αυξήθηκαν μόνον μέσα στον Φεβρουάριο κατά 0,4% σε μηνιαία βάση, καταγράφοντας τη μεγαλύτερη άνοδό τους από τον Σεπτέμβριο του 2011. Εχει προηγηθεί το περασμένο έτος άνοδος των τιμών των τροφίμων κατά 1,4%.
Οπως, άλλωστε, αναφέρει σχετικό ρεπορτάζ των Financial Times, ελλοχεύουν κι άλλοι κίνδυνοι, όπως εκείνος του τυφώνα El Nino που αναμένεται να προκαλέσει ακραία καιρικά φαινόμενα σε πολλά μέρη του πλανήτη, προξενώντας και πάλι ζημιές στις σοδειές και ειδικότερα στις καλλιέργειες κακάο στην Αφρική.
Ανησυχία για τους φτωχούς
Η άνοδος των τιμών των τροφίμων, σε μια εποχή σχετικής στασιμότητας των τιμών του πετρελαίου και των μετάλλων, έχει προσελκύσει επενδυτές στα προθεσμιακά συμβόλαια τροφίμων, με αποτέλεσμα να εκτινάσσονται περαιτέρω οι τιμές. Αυτή τη φορά αιφνιδίασαν τους οικονομολόγους της Παγκόσμιας Τράπεζας καθώς εκτιμούσαν ότι οι περισσότερες αγορές είχαν ικανοποιητική προσφορά τροφίμων. Επικρατεί εκ νέου ανησυχία μεταξύ οικονομολόγων πως μπορεί και πάλι να πληγούν οι φτωχότερες χώρες του κόσμου. Πάντα οι μεγάλες αυξήσεις πλήττουν ιδιαίτερα τις αναδυόμενες αγορές, στις οποίες το κόστος της διατροφής αντιπροσωπεύει ένα σαφώς μεγαλύτερο μερίδιο του εισοδήματος σε σύγκριση με τις ανεπτυγμένες χώρες. Το 2008 οι μεγάλες αυξήσεις των τιμών των τροφίμων προκάλεσαν ταραχές σε χώρες της Αφρικής και της Νότιας Ασίας. Το 2011, όμως, η εκτίναξη του κόστους της διατροφής υπήρξε κινητήριος δύναμη των μαζικών εκδηλώσεων διαμαρτυρίας στις χώρες της Αφρικής και της Μέσης Ανατολής, που οδήγησαν στη λεγόμενη Αραβική Ανοιξη και στην ανατροπή των τότε ηγεσιών Αιγύπτου και Τυνησίας.