Οι αγορές σταθερού εισοδήματος, ειδικότερα των κρατικών ομολόγων, έχουν προσελκύσει τεράστια ποσά από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008. Οι ψίθυροι για μια φούσκα στις αγορές άρχισαν να εξελίσσονται σε επίφοβα σενάρια από την κρίση χρέους στην Ευρωζώνη, όταν τα επενδυτικά κεφάλαια κατέφευγαν μαζικά στα παραδοσιακά καταφύγια των αμερικανικών, ιαπωνικών, βρετανικών και γερμανικών ομολόγων. Από τότε που η Ελλάδα, η Ιρλανδία και η Πορτογαλία κατέφυγαν στην τρόικα για οικονομική βοήθεια, η αποστροφή του επενδυτικού κινδύνου ήταν τόσο μεγάλη, που οι αποδόσεις στα χρεόγραφα των ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου ήταν σε ορισμένες περιπτώσεις αρνητικές λόγω της τεράστιας συσσώρευσης κεφαλαίων. Δηλαδή οι επενδυτές, θεσμικοί και μη, ήταν διατεθειμένοι να υποστούν έστω και μια μικρή απώλεια από το να χάσουν όλα τους τα χρήματα. Δημοσίευμα των Financial Times παρουσιάζει μια σειρά από στοιχεία που καταδεικνύουν μια μεγάλη στροφή των επενδυτικών κεφαλαίων σε κρατικά ομόλογα.
Σε δημοσίευμα των Financial Times, τις εντυπώσεις κλέβει επιστολή του Σεθ Κλάρμαν, διαχειριστή του hedge fund Baupost. Ο κ. Κλάρμαν προειδοποιεί ότι οι αγορές κεφαλαίων βρίσκονται στα πρόθυμα μιας «τρελής φούσκας». «Οταν μέσα σε ένα έτος, ο χρηματιστηριακός δείκτης S&P 500 παρουσιάζει άνοδο 32% και ο δείκτης τεχνολογίας Nasdaq κέρδη 40%, χωρίς οι εταιρείες να παρουσιάζουν καμία σημαντική άνοδο κερδοφορίας, είναι πηγή ανησυχίας», γράφει ο κ. Κλάρμαν στους επενδυτές του.
Συγκρίνοντας τη φούσκα στον κλάδο της τεχνολογίας στα τέλη της δεκαετίας του ’90, ο κ. Κλάρμαν δηλώνει ότι ανάλογο προβληματισμό προκαλούν σήμερα οι αγορές πίστωσης και κρατικών ομολόγων. Στοιχεία της εταιρείας ερευνών Morningstar έδειξαν ότι από το 2009 έχουν καταγραφεί νέες εισροές 700 δισ. δολαρίων στις αγορές κρατικών ομολόγων των ΗΠΑ. Εάν λάβει κανείς υπόψη ότι οι τιμές των ομολόγων έχουν διπλασιαστεί από το 2009 μέχρι σήμερα, τότε καταλήγει στο συμπέρασμα ότι η αξία αυτών των κεφαλαίων έχει διπλασιαστεί στα 2 τρισ. δολάρια. Οπως επισημαίνει η Γκίλιαν Τέιτ των Financial Times, το μέγεθος του επενδυτικού ενδιαφέροντος είναι «εντυπωσιακό».
Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι οι εισροές στις αγορές σταθερού εισοδήματος ξεπερνούν τις εισροές στα μετοχικά αμοιβαία που είχαν σημειωθεί κατά τη διάρκεια της φούσκας στον κλάδο της τεχνολογίας τη δεκαετία του ’90 τόσο σε απόλυτους όσο και σε συγκριτικούς όρους. Εκτιμήσεις της Goldman Sachs καταλήγουν σε εισροές 1,2 τρισ. δολαρίων σε παγκόσμια ομολογιακά αμοιβαία από το 2009 συγκριτικά με 132 δισ. δολάρια σε μετοχικά αμοιβαία. Ερευνα της Σχολής Διοίκησης Επιχειρήσεων στο Σικάγο Μπουθ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι εισροές σε αμοιβαία σταθερού εισοδήματος φθάνουν τα 2 τρισ. δολάρια από το 2008, δηλαδή κυμαίνονται σε τετραπλάσια επίπεδα σε σχέση με τα μετοχικά αμοιβαία.
Το ερώτημα είναι τι θα γίνει εάν όλα αυτά τα κεφάλαια, οι διαχειριστές των οποίων συμπεριφέρονται με την ψυχολογία του κοπαδιού, αλλάξουν ξαφνικά πορεία. Γεγονός είναι πάντως ότι όταν δημιουργούνται οι φούσκες, έχουν την τάση να σκάνε. Πού, πότε και εάν, σε αυτήν την περίπτωση παραμένει ακόμη άγνωστο.