Υστερα από μία πενταετία αντισυμβατικότητας, η Federal Reserve επιστρέφει στη ρουτίνα της. Στις 19 Μαρτίου ανακοίνωσε ότι θα μειώσει τις μηνιαίες αγορές ομολόγων κατά ακόμη 10 δισ. δολάρια, στα 55 δισ. δολάρια, αρχής γενομένης από τον Απρίλιο. Για πολλούς στον κόσμο των κεντρικών τραπεζών η είδηση προκαλεί ανακούφιση καθώς ήταν πάντα αμφιλεγόμενα τα μέτρα όπως η ποσοτική χαλάρωση και τα άλλα «μη συμβατικά» που χρησιμοποιήθηκαν μετά τη μείωση των επιτοκίων σε μηδενικά επίπεδα τον Δεκέμβριο του 2008. Ωστόσο, μια σειρά από έρευνες που έδωσε στη δημοσιότητα το Brookings Institution στις 20 Μαΐου, δίνουν μια διαφορετική οπτική, ότι ίσως είναι πολύ νωρίς για μια επιστροφή στη συμβατική νομισματική πολιτική.
Ενας από τους λόγους που η Fed περιορίζει τις αγορές ομολόγων είναι η ανησυχία για τη δημιουργία «φούσκας» στην αγορά. Πρόσφατη έρευνα του Γκάμπριελ Τσοντόροου Ράιχ του πανεπιστημίου Χάρβαρντ καταδεικνύει πως από το 2013 οι αξιωματούχοι της, συμπεριλαμβανομένου του κ. Μπερνάνκι, επικαλούνται την ανησυχία για την ανάληψη αυξημένου ρίσκου από τον χρηματοπιστωτικό τομέα ως λόγο για να περιορισθεί η ποσοτική χαλάρωση. Η ανησυχία είναι δικαιολογημένη: οι κεντρικές τράπεζες θυμούνται ακόμη τα μέσα της δεκαετίας του 2000, όταν οι τράπεζες αναζητούσαν υψηλές αποδόσεις εξαιτίας των χαμηλών επιτοκίων και χρηματοδοτούσαν επισφαλή σχέδια αυξάνοντας τη μόχλευση για να βελτιώσουν τα κέρδη τους.
Ο κ. Τσοντόροου Ράιχ αναζητεί τη σχέση ανάμεσα στην ποσοτική χαλάρωση και στο ρίσκο με τις τράπεζες και τις ασφαλιστικές εξετάζοντας τις αντιδράσεις της αγοράς σε 14 ανακοινώσεις της Fed από το 2008 έως το 2013. Διαπιστώνει πως οι προσδοκίες για ποσοτική χαλάρωση συνδέονται με την πτώση των ασφαλίστρων έναντι κινδύνου πτώχευσης που προστατεύουν μια τράπεζα από την κατάρρευση.
Ερευνα των Τζόσουα Χάουσμαν από το Πανεπιστήμιο του Μίσιγκαν και του Γιοχάνες Βίλαντ του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Σαν Ντιέγκο γύρω από την πολιτική που εφήρμοσε στην Ιαπωνία ο Σίνζο Αμπε καταδεικνύει πως η τολμηρή νομισματική πολιτική μπορεί να έχει σημαντικά αποτελέσματα. Το πακέτο που έριξε στην ιαπωνική οικονομία ο Αμπε ήταν τεράστιο, έθετε στόχο για τον πληθωρισμό το 2%, προέβλεπε απεριόριστες αγορές ομολόγων και διπλασιασμό της προσφοράς χρήματος. Οταν ο Σίνζο Αμπε ανέλαβε πρωθυπουργός τον Δεκέμβριο του 2012 οι τιμές υποχωρούσαν κατά 0,1% και η οικονομία παρέπαιε. Η πολιτική Αμπε, όμως, οδήγησε σε αύξηση του ιαπωνικού ΑΕΠ κατά 1,7% και τουλάχιστον το 1% μπορεί να οφείλεται στη νομισματική πολιτική. Το χρηματιστήριο εκτινάχθηκε και η ισοτιμία υποχώρησε ραγδαία. Η ποσοτική χαλάρωση επέτυχε αυτή τη φορά πολύ περισσότερα από όσα στο παρελθόν.
Δεδομένου ότι οι κεντρικές τράπεζες βρίσκονται μακριά από την «κανονική» νομισματική πολιτική, οι καινούργιες ακαδημαϊκές μελέτες τείνουν να επηρεάζουν περισσότερο από άλλες πιο ομαλές εποχές. Και οι έρευνες που αντικρούουν τις επιφυλάξεις για τους κινδύνους της ποσοτικής χαλάρωσης, ενώ εγκωμιάζουν τη νομισματική επέκταση της Ιαπωνίας, προσφέρουν ισχυρά επιχειρήματα υπέρ ενός τολμηρού τρόπου σκέψης και υπέρ των δυναμικών παρεμβάσεων. Ας το σημειώσουν τα στελέχη των κεντρικών τραπεζών που προτιμούν τη συντηρητική στάση.