Προ μηνών, ο Τζέιμι Ντάιμον, διευθύνων σύμβουλος της JPMorgan Chase, και η Μαρλίν Σέλτζερ, της Jobs for the Future, δημοσίευσαν άρθρο με τίτλο «Για να κλείσουμε το χάσμα δεξιοτήτων». Επισήμαναν ότι «σχεδόν 11 εκατ. Αμερικανοί είναι άνεργοι και την ίδια στιγμή παραμένουν κενές 4.000.000 θέσεις εργασίας», θεωρώντας ότι σκιαγραφούν «το χάσμα ανάμεσα στις δεξιότητες που έχουν όσοι αναζητούν εργασία και τις δεξιότητες που χρειάζονται οι εργοδότες».
Σε μια διαρκώς μεταβαλλόμενη οικονομία παραμένουν πάντα κενές κάποιες θέσεις εργασίας παρά την ύπαρξη ανέργων, και σήμερα είναι λιγότερες από το σύνηθες ως προς τον αριθμό των ανέργων. Στο μεταξύ, σχετικές μελέτες διαψεύδουν τον ισχυρισμό πως η υψηλή ανεργία οφείλεται στην ακαταλληλότητα του υπάρχοντος εργατικού δυναμικού. Η πεποίθηση, όμως, πως η Αμερική πάσχει εξαιτίας σοβαρού «χάσματος δεξιοτήτων» συγκαταλέγεται σε αυτά που «όλοι ξέρουν». Πρόκειται για μια από αυτές τις ιδέες-ζόμπι που έπρεπε να τις έχει σκοτώσει η εμπειρία, αλλά αυτές αρνούνται να πεθάνουν.
Αναλογιστείτε τι θα διαπιστώναμε αν το πρόβλημα ήταν η έλλειψη δεξιοτήτων. Θα βλέπαμε τους εργαζομένους με τις κατάλληλες δεξιότητες να τα πηγαίνουν καλά και όσους δεν τις έχουν να τα πηγαίνουν άσχημα. Ισχύει, βέβαια, πως είναι συγκριτικά χαμηλότερα τα ποσοστά ανεργίας μεταξύ όσων έχουν υψηλότερα τυπικά προσόντα. Ομως τώρα η ανεργία παραμένει πολύ υψηλότερη, ανεξαρτήτως βαθμίδας εκπαίδευσης, σε σύγκριση με τα προ της κρίσης επίπεδα και καλύπτει όλους τους επαγγελματικούς κλάδους.
Ορισμένοι εργοδότες παραπονιούνται ότι δυσκολεύονται να βρουν στελέχη με τις δεξιότητες που τους ενδιαφέρουν. Αν, όμως, πάσχιζαν τόσο, θα έπρεπε να προσφέρουν υψηλότερους μισθούς για να προσελκύσουν τους κατάλληλους. Στην πραγματικότητα, δύσκολα βρίσκει κανείς ομάδες εργαζομένων που να βλέπουν τους μισθούς τους να αυξάνονται σημαντικά. Ισχύει, για παράδειγμα, πως όσοι ξέρουν να χρησιμοποιούν ραπτομηχανή βλέπουν μεγάλες αυξήσεις στους μισθούς τους, αλλά πολύ αμφιβάλλω αν έχουν κάτι τέτοιο στον νου τους όσοι φωνάζουν για το χάσμα δεξιοτήτων. Διαψεύδεται και από άλλα στοιχεία η πεποίθηση πως η έλλειψη δεξιοτήτων ευθύνεται για την ανεργία. Διεξοδικές έρευνες μεταξύ εργοδοτών, όπως εκείνες που εξεπόνησαν προσφάτως ερευνητές του ΜΙΤ και του ομίλου Boston Consulting Group, καταδεικνύουν πως είναι «υπερβολική η ανησυχία για το χάσμα δεξιοτήτων».
Θα μπορούσε να επικαλεσθεί κανείς τη ραγδαία αύξηση της μακροχρόνιας ανεργίας ως ένδειξη πως πολλοί άνεργοι δεν έχουν αυτό που θέλουν οι εργοδότες. Γνωρίζουμε, όμως, ότι οι μακροχρόνια άνεργοι δεν διαφέρουν σε δεξιότητες από όσους απολύθηκαν και βρήκαν σύντομα δουλειά. Το πρόβλημα είναι πως οι εργοδότες δεν θέλουν να εξετάσουν τα προσόντα τους ακριβώς επειδή είναι χωρίς δουλειά. Επομένως, γιατί επιβιώνει ο μύθος της έλλειψης δεξιοτήτων και αποτελεί τμήμα εκείνου που «όλοι ξέρουν»; Επειδή οι άνθρωποι με επιρροή κινούνται μέσα σε κύκλους στους οποίους το να μιλάει κανείς περί του χάσματος δεξιοτήτων είναι κάτι σαν ταμπελάκι που δηλώνει πως είναι σοβαρό πρόσωπο.
Δυστυχώς, ο μύθος περί δεξιοτήτων, όπως και ο μύθος της επικείμενης κρίσης χρέους, έχει άμεσες επιπτώσεις στις πολιτικές που εφαρμόζονται. Αντί να εστιάζουν στο πώς οι εσφαλμένες δημοσιονομικές πολιτικές και οι πολιτικές της Federal Reserve έπληξαν την οικονομία και αντί να ζητούν την ανάληψη δράσης, ισχυροί άνθρωποι επικαλούνται την ανεπάρκεια των Αμερικανών που αναζητούν δουλειά. Επιπλέον, επιρρίπτοντας στους ανέργους την ευθύνη για τα δεινά τους, αποσπούν την προσοχή από τα διογκούμενα κέρδη και τα μπόνους, ενώ η ανεργία και οι μισθοί παραμένουν σε στασιμότητα. Και αυτός είναι ένας άλλος λόγος που αρέσει τόσο πολύ στα στελέχη επιχειρήσεων, ο μύθος της έλλειψης δεξιοτήτων.