Ετος 2040. Bρίσκεστε σε ένα παντοπωλείο και αναζητάτε ταμείο να πληρώσετε. Δεν υπάρχει αλλά ούτε χρειάζεται, εφόσον το έχετε ήδη κάνει. Ενας αισθητήρας σάς έχει εντοπίσει, ίσως από ένα ρολόι ή ένα δαχτυλίδι. Ισως πάλι μία συσκευή στο κατάστημα αναγνώρισε την ταυτότητά σας, συνδυάζοντας τα χαρακτηριστικά του προσώπου σας και άλλες πληροφορίες.
Η ψηφιακή ταυτότητά σας αυτή είναι συνδεδεμένη με το ψηφιακό σας πορτοφόλι, το οποίο μεταβιβάζει την πληρωμή για όσα αγοράσατε στο παντοπωλείο απευθείας στο «ταμείο» του. Δεν πληρώνετε, όμως, με δολάρια, εφόσον το πορτοφόλι σας διαθέτει διάφορα ψηφιακά νομίσματα διαφορετικών αξιών και είδους, ορισμένα εκ των οποίων είναι προγράμματα επιβράβευσης πιστών πελατών. Σε συγκεκριμένα καταστήματα μπορείτε να πληρώσετε με τις κάρτες συγκέντρωσης μιλίων από τα αεροπορικά ταξίδια, ενώ σε άλλα ίσως χρησιμοποιείτε την αντίστοιχη εικονική πιστωτική κάρτα, η οποία, όμως, δεν θα έχει εκδοθεί από κάποια παραδοσιακή τράπεζα.
Μία άλλη πιθανότητα, πάλι, είναι να πληρώσετε τα ψώνια σας με πίστωση, την οποία λάβατε μέσω ηλεκτρονικού δικτύου για τη σύνδεση επενδυτών με καταναλωτές, που επιδιώκουν βραχυ- ή μακροπρόθεσμα δάνεια. Καλώς ήλθατε στο μέλλον, όπως το φαντάζονται ορισμένοι από τους ευφυέστερους μελλοντολόγους. Ηδη τα τελευταία χρόνια έχουμε δει ορισμένες ενδείξεις της αναμενόμενης αλλαγής: η εμφάνιση του ψηφιακού νομίσματος Bitcoin και του οικοσυστήματος πέριξ αυτού –ακόμη και αν αποδειχθεί εφήμερο και αμφιλεγόμενο–, η υιοθέτηση ενός συστήματος πιστώσεων μέσω συναδέλφων, όπως το Lending Club, και η εισαγωγή του συστήματος Square, το οποίο υπεραπλουστεύει τη διαδικασία της πιστωτικής κάρτας.
«Η έννοια του χρήματος έχει μεγάλο φιλοσοφικό ενδιαφέρον, ειδικά εάν σκεφθεί κανείς πως η ανθρωπότητα συμφώνησε σε αυτήν», παρατηρεί ο μελλοντολόγος και συγγραφέας Ρέι Κουρτσβάιλ. «Παρά τις αντιδιαμετρικές μας απόψεις σε άλλα θέματα, είναι αξιοσημείωτο το ότι όλοι μας τρέφουμε οικουμενικό σεβασμό προς την πολύ εσωτερική εικονική κατασκευή, που είναι το χρήμα». Πάντως, ο κ. Κουρτσβάιλ αμφιβάλλει για το πόσο εύκολο θα είναι να υπάρξουν νέα νομίσματα. «Μέχρι στιγμής σεβόμαστε τα νομίσματα, τα οποία ταυτίζονται με έθνη», παρατηρεί και προσθέτει: «Ο κόσμος σέβεται το δολάριο, επειδή πιστεύω ότι ιστορικά συνδέεται με τη σταθερότητα». Αλλοι μελλοντολόγοι εκτιμούν πως θα υπάρξουν πολλές μέθοδοι πληρωμής στο μέλλον, όχι απαραίτητα συνδεδεμένες με την έννοια του νομίσματος. «Εκτιμώ πως θα έχουμε διαφοροποιημένα ατομικά νομίσματα, όπως λόγου χάριν την κάρτα μιλίων, την οποία εκδίδουν στους αφοσιωμένους πελάτες τους οι αεροπορικές εταιρείες», υπογραμμίζει η κοινωνική επιστήμονας και μελλοντολόγος Χίδερ Σλέγκελ, η οποία πρόσφατα άρχισε να γυρίζει ντοκιμαντέρ για το ψηφιακό χρήμα και το χρηματοδοτεί μέσω της εταιρείας εύρεσης χρηματοδοτήσεων πλήθους, την Kickstarter. Η επιστήμονας θα εξερευνήσει νέους τρόπους πληρωμών και συναλλαγών και τη βαθύτερη σημασία τους. Ορισμένα από τα πεδία που ερευνά βαίνουν πολύ πέραν των όσων αντιλαμβανόμαστε σήμερα. Λόγου χάριν, λαμβάνει ως υπόθεση εργασίας τη χειραγώγηση της συνείδησης, που αποτυπώνεται στην ταινία επιστημονικής φαντασίας «Inception» με τον Ντι Κάπριο στον ρόλο ενός κατασκόπου-κλέφτη ονείρων. «Πιθανώς, όμως, και τίποτε να μην αλλάξει. Ισως όλες οι νέες ιδέες να ασκήσουν τέτοιες πιέσεις στο δολάριο, ώστε εκείνο να μεταβληθεί», τονίζει, τέλος, η κ. Σλέγκελ.