Στα 180 δισ. ευρώ τον χρόνο ανέρχεται η φοροδιαφυγή στην Ιταλία, ποσό που, όπως χαρακτηριστικά σχολίασε ο ιταλικός Τύπος, ισοδυναμεί με 500 εκατ. ευρώ την ημέρα ή και με 347.000 ευρώ ανά λεπτό διαφυγόντα έσοδα για τις ιταλικές φορολογικές αρχές και τα ταμεία του κράτους. Σχετικό ρεπορτάζ της ιταλικής εφημερίδας La Repubblica εμφανίζει τη γειτονική χώρα με πρόβλημα φοροδιαφυγής παρόμοιο εκείνου της Ελλάδας όχι μόνον ως προς την έκτασή του, αλλά και ως προς τα ποιοτικά του χαρακτηριστικά: κατηγορίες πληθυσμού με εμφανώς υψηλό βιοτικό επίπεδο όπως οι επιχειρηματίες και οι κάτοχοι ιδιωτικών σκαφών να δηλώνουν πενιχρά εισοδήματα και να βρίσκονται στην κατώτερη φορολογική κλίμακα. Μοιραία συνέπεια το μεγάλο βάρος των φόρων να σηκώνουν και στην Ιταλία όσοι αδυνατούν να φοροδιαφύγουν: μισθωτοί και συνταξιούχοι. Τα ιταλικά μέσα ενημέρωσης έσπευσαν να σχολιάσουν το ρεπορτάζ, υπογραμμίζοντας πως θα αρκούσε να περιοριστεί η φοροδιαφυγή κατά το ήμισυ και σε 23 χρόνια θα είχε μηδενιστεί το δημόσιο χρέος της Ρώμης.
Το εν λόγω ρεπορτάζ βασίζεται σε σχετική έρευνα του ιταλικού εργατικού συνδικάτου Uil, σύμφωνα με την οποία το 89,4% των φορολογουμένων στην Ιταλία, ποσοστό που αντιστοιχεί σε 37 εκατ. άτομα, δηλώνει ετήσια εισοδήματα κάτω των 35.000 ευρώ. Μόλις το 0,18% του συνόλου των φορολογουμένων «ομολογεί» πως ανήκει στην κατηγορία των πολύ υψηλών εισοδημάτων, αυτών που υπερβαίνουν τις 200.000 ευρώ. Ετσι, το εν λόγω εργατικό συνδικάτο καταγγέλλει την ανακολουθία ανάμεσα στα στοιχεία και υπογραμμίζει το παράδοξο που προέκυψε από τις φορολογικές δηλώσεις του 2012, καθώς αυτά εμφανίζουν τους επιχειρηματίες να έχουν μικρότερα εισοδήματα από τους υπαλλήλους τους: σημαντικός αριθμός τους δήλωσε ετήσια εισοδήματα ύψους 21.330 ευρώ όταν το μέσο ετήσιο εισόδημα εργαζομένου σε σχέση εξαρτημένης εργασίας υπερέβαινε το επίπεδο αυτό φθάνοντας στα 22.080 ευρώ. Η έρευνα του Uil φέρνει στο φως περαιτέρω στοιχεία που προδίδουν πως ο πλούτος, για την ακρίβεια ο μεγάλος πλούτος, παραμένει σε μεγάλο βαθμό αφορολόγητος. Οπως επισημαίνει η Repubblica, στην Ιταλία κυκλοφορούν 594.350 αυτοκίνητα πολυτελείας, αλλά 31,7% από αυτά ανήκουν σε φορολογούμενους που δηλώνουν ετήσια εισοδήματα κάτω των 20.000 ευρώ και φορολογούνται με έναν από τους κατώτερους φορολογικούς συντελεστές. Η ίδια αναντιστοιχία ανάμεσα στο βιοτικό επίπεδο και στα δηλωμένα εισοδήματα καταγράφεται και μεταξύ των ιδιοκτητών σκαφών πολυτελείας: με ετήσια εισοδήματα κάτω των 20.000 ευρώ εμφανίζονται οι ιδιοκτήτες 42.000 σκαφών μήκους άνω των 10 μέτρων, που αντιπροσωπεύουν το 42,4% του συνόλου του ιταλικού στολίσκου ιδιωτικών σκαφών.
Αναπόφευκτα το αποτέλεσμα όλων αυτών είναι, όπως υπογραμμίζει και η La Repubblica, το 86,7% του συνόλου των φορολογικών εσόδων της Ιταλίας να καταβάλλεται από μισθωτούς και συνταξιούχους και αυτό «καταδεικνύει πως υπάρχει μια βαθύτατη και αδικαιολόγητη ανισότητα μεταξύ των φορολογουμένων».
Προσβλέποντας σε μια τροποποίηση του υφιστάμενου φορολογικού συστήματος ώστε αυτό να γίνει δικαιότερο και με την ελπίδα να μειωθεί έτσι η φοροδιαφυγή, το Uil εγκαινίασε εκστρατεία για τη συγκέντρωση 500.000 υπογραφών. Το ρεπορτάζ της ιταλικής εφημερίδας, πάντως, αποδίδει την έκταση και την ατιμωρησία της φοροδιαφυγής στον εξαιρετικά περιορισμένο αριθμό δημοσίων υπαλλήλων που απασχολούνται στις εφορίες της χώρας: είναι μόλις 32.619 υπάλληλοι, δηλαδή περίπου οι μισοί των ομολόγων τους σε Γαλλία και Βρετανία, όπου οι φορολογικοί υπάλληλοι είναι 69.650 και 64.820 αντιστοίχως και σχεδόν κατά πέντε φορές λιγότεροι από τους συναδέλφους τους στη Γερμανία, όπου οι υπάλληλοι των φορολογικών αρχών φθάνουν τις 110.515.