70 χρόνια μετά το Μπρέτον Γουντς, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες παράγουν, ακόμα, κρίσεις

70 χρόνια μετά το Μπρέτον Γουντς, οι συναλλαγματικές ισοτιμίες παράγουν, ακόμα, κρίσεις

2' 44" χρόνος ανάγνωσης
Ακούστε το άρθρο

Κλείνουν 70 χρόνια από τη συνάντηση στο Μπρέτον Γουντς, όπου 730 αντιπρόσωποι από 44 χώρες συζήτησαν το μόνιμο πρόβλημα του παγκόσμιου εμπορίου, ότι όσο πιο ασφαλείς γίνονται οι συναλλαγματικές ισοτιμίες τόσο πιο στενά είναι τα περιθώρια των χωρών στη διαχείριση των οικονομικών τους. Τριάντα χρόνια πριν από το Μπρέτον Γουντς, ένας πόλεμος είχε οδηγήσει σε κατάρρευση τον κανόνα του χρυσού και η προσπάθεια για επαναφορά του τη δεκαετία του 1920 οδήγησε σε ύφεση και σε ακόμη έναν πόλεμο.

Το σύστημα συναλλαγματικών ισοτιμιών που συμφωνήθηκε στο Μπρέτον Γουντς επέζησε μόνον για μία γενιά. Υστερα από πειραματισμούς 150 ετών, ο κόσμος δεν έχει ακόμη λύσει το πρόβλημα των νομισματικών ισοτιμιών. Ο κανόνας του χρυσού αναπτύχθηκε στη βιομηχανική Βρετανία. Οταν τον υιοθέτησε η Γερμανία το 1871, συνδέθηκαν οι δύο μεγαλύτερες οικονομίες της Ευρώπης και οι άλλες ακολούθησαν. Το σύστημα επιβίωσε επί δεκαετίες. Οι κεντρικές τράπεζες απέφυγαν τις κινήσεις αποσταθεροποίησης και δάνειζαν η μία την άλλη σε περιόδους κρίσης. Ο Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος τα άλλαξε όλα. Οι εμπόλεμες χώρες θέσπισαν ελέγχους στις κινήσεις κεφαλαίων και τύπωσαν χρήμα για να καλύψουν το κόστος του πολέμου. Οι Ευρωπαίοι προσπάθησαν να «μπαλώσουν» το σύστημα μετά τον πόλεμο, αλλά δεν δούλευε πια καλά. Γαλλία και Αμερική είχαν συγκεντρώσει τεράστιες ποσότητες χρυσού ενώ η Βρετανία και η Γερμανία είχαν ελλείψεις. Η αλληλεγγύη μεταξύ κεντρικών τραπεζών είχε εξανεμισθεί. Η Αμερική, που κατά καιρούς είχε υπό τον έλεγχό της το 46% του παγκόσμιου χρυσού, θα μπορούσε να επαναφέρει ισορροπία επεκτείνοντας την προσφορά χρήματος στο έδαφός της και επιτρέποντας άνοδο των τιμών. Αρνήθηκε, όμως, εξαιτίας δικών της προτεραιοτήτων.

Το σύστημα κατέρρευσε υπό το βάρος της Υφεσης. Οι χειμαζόμενες οικονομίες αναγκάστηκαν να επιλέξουν τη διάσωση των τραπεζών τους έναντι της σύνδεσης των νομισμάτων τους με τον χρυσό. Οι επικεφαλής των κεντρικών τραπεζών πραγματοποιούσαν επανειλημμένως συσκέψεις αλλά δεν ανέκτησαν ποτέ το πνεύμα συνεργασίας που επικρατούσε πριν από το 1914. Η Αυστρία και η Γερμανία εγκατέλειψαν το σύστημα το 1931. Το 1936 ο κανόνας του χρυσού είχε πεθάνει. Οι συμβιβασμοί της συνάντησης του 1944 στο Μπρέτον Γουντς οδήγησαν σε αποκλίνουσες πολιτικές. Οι χώρες καθόριζαν την αξία των νομισμάτων τους ως προς το δολάριο που ήταν συνδεδεμένο με το χρυσό, αλλά υπήρχε δυνατότητα αλλαγής μόνον σε έκτακτες περιστάσεις.

Δημιουργήθηκε το ΔΝΤ για να διαχειριστεί τις κρίσεις, η Παγκόσμια Τράπεζα για να δανείζει στις φτωχές χώρες, ενώ τέθηκαν τα θεμέλια για την GATT, το διεθνές φόρουμ εμπορικών συνομιλιών και πρόδρομος του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου. Οταν ήρθησαν οι έλεγχοι στις κινήσεις κεφαλαίου και στο εμπόριο, αποκαλύφθηκαν οι εντάσεις. Το 1967 αναγκάστηκε να υποτιμήσει το νόμισμά της η Βρετανία και το 1971 ο Αμερικανός πρόεδρος, Ρίτσαρντ Νίξον, εγκατέλειψε τη σύνδεση του δολαρίου με τον χρυσό.

Ωστόσο, το 1979 στην Ευρώπη οι ηγέτες εισήγαγαν το Ευρωπαϊκό Νομισματικό Σύστημα, πρόδρομο της Ευρωζώνης. Οι αγορές πάντα αμφέβαλλαν για το αν οι περιφερειακές οικονομίες θα υπέτασσαν τις εσωτερικές πολιτικές τους στις απαιτήσεις ενός διεθνούς συστήματος. Οι επιφυλάξεις τους κλόνισαν τις ισοτιμίες του βρετανικού και του ιταλικού νομίσματος, που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν το σύστημα το 1992. Ωστόσο, η Ιταλία επεδίωξε τη νομισματική ενοποίηση με την Ευρωζώνη.

Οι συνδέσεις των ισοτιμιών συχνά έχουν κακό τέλος καθώς οι υπερχρεωμένες οικονομίες δεν μπορούν να διατηρήσουν την απαιτούμενη πειθαρχία. Και όμως, κανείς δεν θέλει την ελεύθερη διακύμανση των ισοτιμιών. Απόδειξη, ότι και οι αναδυόμενες οικονομίες έχουν επιδοθεί στη χειραγώγηση των ισοτιμιών τους, με προεξάρχουσα την Κίνα.

Λάβετε μέρος στη συζήτηση 0 Εγγραφείτε για να διαβάσετε τα σχόλια ή
βρείτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει για να σχολιάσετε.
Για να σχολιάσετε, επιλέξτε τη συνδρομή που σας ταιριάζει. Παρακαλούμε σχολιάστε με σεβασμό προς την δημοσιογραφική ομάδα και την κοινότητα της «Κ».
Σχολιάζοντας συμφωνείτε με τους όρους χρήσης.
Εγγραφή Συνδρομή