Στην τελευταία της συνεδρίαση η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), όπως ήταν αναμενόμενο, δεν παρενέβη στο επιτόκιο του ευρώ ούτε προέβη σε ανακοίνωση περαιτέρω μέτρων. Επιπλέον, ανέφερε ότι, αρχής γενομένης από το 2015, οι συνεδριάσεις της θα διεξάγονται ανά έξι εβδομάδες, ενώ, παράλληλα, θα αρχίσει να δημοσιεύει και τα πρακτικά από αυτές. Οπως αναφέρει στην έκθεσή της η Goldman Sachs, πριν από ένα χρόνο η ΕΚΤ εισήγαγε την αγορά στη φιλοσοφία της μελλοντικής κατεύθυνσης αναφορικά με την πολιτική των επιτοκίων. Το έπραξε, αποπειρώμενη να προστατεύσει τις συνθήκες προσφοράς και κυκλοφορίας χρήματος στη Ζώνη του Ευρώ από τον αντίκτυπο της βραδείας εξομάλυνσης της πολιτικής της Ομοσπονδιακής Τράπεζας των ΗΠΑ (Fed) με τη σταδιακή μείωση της αγοράς ομολόγων. Η Fed επανέρχεται σε κανονικό πλαίσιο, ενόσω τα στοιχεία της αμερικανικής οικονομίας ενισχύονται.
Την προηγούμενη χρονιά -και σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στην περίοδο έξαρσης της χρηματοπιστωτικής κρίσης- τα επιτόκια διατραπεζικού δανεισμού για ένα μήνα παρουσίασαν απόκλιση μεταξύ των δύο πλευρών του Ατλαντικού. Αυτό δεικνύει ότι η αγορά προσδοκούσε το επιτόκιο του ευρώ να παραμείνει σε χαμηλά επίπεδα, ανεξαρτήτως εάν το επιτόκιο του δολαρίου αυξανόταν. Με δεδομένη την απόκλιση που παρατηρείται στον οικονομικό κύκλο της Ευρωζώνης και σε εκείνον των Ηνωμένων Πολιτειών, μία μεγαλύτερη αυτονόμηση των χρηματοπιστωτικών συνθηκών στην Ευρωζώνη κατατείνει σε μία αποτελεσματικότερη μακροοικονομική σταθεροποίηση και δημοσιονομική προσαρμογή, επισημαίνουν οι ερευνητές της Goldman Sachs. Βέβαια, είναι ασαφές κατά πόσον η έκβαση αυτή μπορεί να αποδοθεί στην επιτυχημένη επικοινωνία των κεντρικών τραπεζών παρά στο ότι πλέον γίνεται ορατή η απόκλιση μεταξύ των δύο οικονομικών κύκλων.
Στην πρόσφατη συνέντευξη Τύπου ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Μάριο Ντράγκι, επανέλαβε τη δέσμευσή του για την ενημέρωση των αγορών σχετικά με τη μελλοντική κατεύθυνση της πολιτικής επιτοκίων του χρηματοπιστωτικού ιδρύματος. Η πρώτη νύξη για την ενημέρωση αυτή είχε γίνει πριν από ένα χρόνο, στις 4 Ιουλίου του 2013. Κατά την Goldman Sachs, η προσπάθεια της ΕΚΤ στοχεύει στο να περιφρουρήσει το επιτόκιο του ευρώ από τις εξελίξεις σε άλλες περιοχές του κόσμου. Πέρυσι το καλοκαίρι προκλήθηκε μεγάλη αναταραχή στη διεθνή αγορά. Αφορμή δόθηκε με τα όσα άφησε να εννοηθεί ο τότε πρόεδρος της Fed, Μπεν Μπερνάνκι, ότι η αναδίπλωση της ποσοτικής χαλάρωσης, που εφάρμοζε, θα πραγματοποιούνταν νωρίτερα από το αναμενόμενο.
Στις 4 Ιουλίου 2013, Ημέρα Ανεξαρτησίας για τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπως παρατηρούν οι αναλυτές της Goldman Sachs, η ΕΚΤ προέβη σε μία (ανάλογη) δήλωση ανεξαρτησίας: «Το Διοικητικό Συμβούλιο προσδοκά το βασικό επιτόκιο του ευρώ να παραμείνει στα σημερινά ή και σε χαμηλότερα επίπεδα για μία μακρά χρονική περίοδο». Η δήλωση έγινε, παρά το ότι οι κεντρικές τράπεζες στη Βρετανία και τις ΗΠΑ όριζαν συγκεκριμένα επίπεδα μεταβλητών, τα οποία και θα υπαγόρευαν μία ενδεχόμενη αύξηση των επιτοκίων τους.
Από τον Σεπτέμβριο του 2008 τα διατραπεζικά επιτόκια δολαρίου και ευρώ για δανεισμό ενός μηνός βάδιζαν κοντά το ένα με το άλλο. Το μέσο σπρεντ ήταν μόλις 16 μ.β επί μία τριετία. Είναι αξιοσημείωτο ότι στην κλιμάκωση της κρίσης χρέους της Ευρωζώνης το 2011-2013, τα επιτόκια του ευρώ, τα οποία και αποτύπωναν τις προσδοκίες για τη μεσοπρόθεσμη πολιτική επιτοκίων του ευρώ, συμπορεύονταν σε μεγάλο βαθμό με τα αμερικανικά. Αυτό συνέβαινε, όταν στην Ευρώπη υπήρχε διπλή ύφεση και κρίση χρέους σε αντιπαράθεση με την αργή ανάκαμψη και τις ευνοϊκότερες συνθήκες αγοράς στις ΗΠΑ. Οι υπαινιγμοί του Μπεν Μπερνάνκι προκάλεσαν άνοδο στα αμερικανικά επιτόκια και την ακολούθησαν και τα ευρωπαϊκά. Αργότερα, μετά τις δηλώσεις Ντράγκι για τη μελλοντική κατεύθυνση της πολιτικής της ΕΚΤ και την απροσδόκητη κάμψη του πληθωρισμού στην Ευρωζώνη, που επιβεβαίωσαν την απόκλιση των οικονομικών κύκλων στις δύο πλευρές του Ατλαντικού, άρχισε να παγιώνεται μια μεγαλύτερη διαφορά μεταξύ των δύο.
Η αξιοπιστία της ΕΚΤ ενισχύεται
H διαφοροποίηση των νομισματικών και των χρηματοπιστωτικών συνθηκών στην Ευρωζώνη και τις ΗΠΑ δίνουν τη δυνατότητα στις αντίστοιχες Αρχές να υιοθετήσουν την κατάλληλη πολιτική. Αυτό δείχνει ότι ο οικονομικός κύκλος ένθεν και ένθεν του Ατλαντικού έχει άλλα χαρακτηριστικά. Παράλληλα δίνεται το περιθώριο καλύτερου σχεδιασμού στη νομισματική πολιτική. Βέβαια, οι ευρύτερες διαφορές επιτοκίων ίσως προκαλέσουν συνέπειες σε άλλες διεθνείς αγορές με επενδυτικά προϊόντα, που συνδέονται με αυτά. Τις αγορές αυτές πρέπει οι αξιωματούχοι των κεντρικών τραπεζών να τις παρακολουθούν εκ του σύνεγγυς, όπως παρατηρούν αναλυτές της Goldman Sachs. Πάντως, η αξιοπιστία της ΕΚΤ αναφορικά με τη μελλοντική κατεύθυνση της πολιτικής της ενισχύεται στα μάτια των επενδυτών από την ασθενική οικονομία και τις πιέσεις των τιμών. Οι συνθήκες αυτές λειτουργούν υποστηρικτικά για την υπόσχεσή της να διατηρήσει χαμηλά επιτόκια, επιδιώκοντας σταθερότητα τιμών.