Το πικρό μάθημα που πήραμε τα τελευταία χρόνια είναι πως τα Οικονομικά είναι πολύ περισσότερο αντικείμενο της πολιτικής απ’ όσο θέλαμε να πιστεύουμε. Πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση, πολλοί οικονομολόγοι πίστευαν ότι σε ορισμένα σημαντικά θέματα είχε διαμορφωθεί ευρεία συναίνεση μεταξύ ειδικών. Προ παντός σε ό,τι αφορά τη νομισματική πολιτική.
Δεν έχουν περάσει τόσο πολλά χρόνια από τότε που η κυβέρνηση Τζορτζ Μπους του νεότερου υποστήριξε πως η ύφεση του 2001 και η ανάκαμψη που ακολούθησε μας δίδαξαν πως «μια επιθετική νομισματική πολιτική μπορεί να περιορίσει τον χρόνο και το βάθος μιας ύφεσης». Κι έτσι διαμορφώθηκε συναίνεση ανάμεσα στα κόμματα υπέρ μιας πολύ πιο επιθετικής νομισματικής πολιτικής, ώστε να αντιμετωπιστεί η πολύ χειρότερη ύφεση της περιόδου 2007-2009.
Εχω γράψει επανειλημμένως σχετικά με το φαινόμενο του «σαδομονεταρισμού», του μόνιμου αιτήματος δηλαδή να σταματήσουν οι κεντρικές τράπεζες να καταβάλλουν προσπάθειες για να τονώσουν την απασχόληση και αντί άλλου μέτρου να αυξάνουν τα επιτόκια ανεξαρτήτως των περιστάσεων.
Εχω υποστηρίξει πως η επιβίωση αυτού του φαινομένου σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την ιδεολογία, η οποία, με τη σειρά της, σχετίζεται με τα ταξικά συμφέροντα. Και εξακολουθώ να το πιστεύω. Τώρα πιστεύω, όμως, πως τα ταξικά συμφέροντα λειτουργούν μέσω ενός πολύ πιο άμεσου διαύλου. Απλούστατα η πολιτική του φθηνού χρήματος βοηθάει την οικονομία στο σύνολό της, αλλά είναι άμεσα επιζήμια για όσους αντλούν το εισόδημά τους από ομόλογα και άλλα περιουσιακά στοιχεία που αποδίδουν τόκους, εν ολίγοις για τους πολύ πλούσιους, που αντιπροσωπεύουν το πλουσιότερο 0,01%.
Για περισσότερο από πέντε χρόνια, η Fed δεχόταν επικρίσεις από ένα συνασπισμό οικονομολόγων, πολιτικών και στελεχών της βιομηχανίας χρηματοπιστωτικών που προειδοποιούσαν ότι «απαξίωνε το δολάριο» και δημιουργούσε τις συνθήκες για μια εκτίναξη του πληθωρισμού.
Θα πίστευε κανείς πως η συνεχιζόμενη διάψευση των προβλέψεων για εκτίναξη του πληθωρισμού θα εξωθούσε τουλάχιστον κάποιους να επανεξετάσουν τις θέσεις τους. Κάθε άλλο. Ορισμένοι επικριτές της αναπτυξιακής πολιτικής της Fed επανήλθαν δριμύτεροι με καινούργια επιχειρήματα, που αυτή τη φορά αφορούσαν την ανάγκη για χρηματοπιστωτική σταθερότητα! Οι περισσότεροι επέμειναν να επαναλαμβάνουν τα ίδια.
Ποιοι είναι αυτοί που κάνουν μονίμως λάθος, αλλά δεν αμφιβάλλουν ποτέ; Για ποιο λόγο το σκεπτικό των δεξιών συνάδει πάντα με την παράνοια για τον πληθωρισμό; Πρώτον, ότι η χρήση της νομισματικής πολιτικής για την αντιμετώπιση μιας ύφεσης αποτελεί κρατική παρέμβαση και οι συντηρητικοί δεν αποδέχονται ποτέ ότι η κρατική παρέμβαση μπορεί να έχει ευεργετικές επιπτώσεις, διότι φοβούνται πως δεν απέχει πολύ από το να πρέπει να συμφωνήσουν με προγράμματα όπως η κοινωνική περίθαλψη με την εγγύηση του κράτους.
Υπάρχουν, όμως, και άλλοι πιο άμεσοι λόγοι: οι πλούσιοι αντλούν σημαντικό μερίδιο του εισοδήματός τους από τους τόκους των ομολόγων και η πολιτική χαμηλών επιτοκίων μειώνει αυτό το εισόδημα. Αυτό εξηγεί σε μεγάλο βαθμό την υστερία για την πολιτική της Federal Reserve. Οι πλούσιοι είναι το είδος ανθρώπων που έχουν την τάση να πιστεύουν πως ό,τι είναι καλό για τους ίδιους είναι καλό και για την Αμερική. Και ο πλούτος τους, όπως και η επιρροή που εξαγοράζουν με αυτόν, εγγυάται ότι θα υπάρχουν πάντα αρκετοί υποτιθέμενοι ειδικοί πρόθυμοι να προσφέρουν δικαιολογίες για την προσέγγιση αυτή.