Η παρακολούθηση των εξελίξεων και των ανατροπών στην ιστορία του χρέους της Αργεντινής είναι επιβλαβής για την ψυχική υγεία κάποιου. Την Πέμπτη η Αργεντινή βρέθηκε να έχει χρεοκοπήσει. Ή μήπως όχι; Δεν είναι σαφές. Αυτό που είναι σαφές είναι ότι πρέπει να βρεθεί πιο αποτελεσματικός τρόπος να επιλύονται οι διαφορές γύρω από το δημόσιο χρέος.
Την Πέμπτη η κυβέρνηση της Αργεντινής δεν κατέβαλε 539 εκατομμύρια δολάρια στους κατόχους ομολόγων που είχαν αναδιαρθρωθεί κατά την προηγούμενη χρεοκοπία της το 2001. Τυπικά πρόκειται για μια νέα χρεοκοπία. Ομως, αυτό που τονίζουν Αργεντίνοι αξιωματούχοι είναι ότι έχουν καταθέσει τα χρήματα που χρειάζονται προκειμένου να εξυπηρετηθεί το ομόλογο στην Τράπεζα της Νέας Υόρκης, που έχει αναλάβει τον ρόλο του θεματοφύλακα.
Ωστόσο αμερικανικό δικαστήριο έχει απαγορεύσει στον θεματοφύλακα να διανείμει τα χρήματα εάν προηγουμένως η κυβέρνηση της Αργεντινής δεν εξοφλήσει πλήρως τους ομολογιούχους που είχαν αρνηθεί να πάρουν μέρος στην προηγούμενη αναδιάρθρωση χρέους. Στην πραγματικότητα, ο δικαστής αποφάσισε ότι είναι προτιμότερο η Αργεντινή να κηρύξει στάση πληρωμών στο σύνολο των ομολόγων της παρά μόνο σε λίγα.
Εν τω μεταξύ, επειδή η Αργεντινή έχει τα χρήματα αλλά και την επιθυμία να εξυπηρετήσει τ’ αναδιαρθρωμένα ομόλογά της, μπορεί να ισχυριστεί ότι στην πραγματικότητα δεν έχει χρεοκοπήσει, ενώ οι κάτοχοι των εν λόγω ομολόγων έχουν λόγο να ελπίζουν ότι μπορεί να βρεθεί λύση στο ζήτημα. Επίσης, έχουν κατά νου ότι ένα από τα εμπόδια στην επίτευξη λύσης θα πάψει να υπάρχει στο τέλος του έτους. Προς το παρόν, αν η Αργεντινή έρθει σε συμφωνία με τους επενδυτές που δεν είχαν αποδεχτεί την προηγούμενη αναδιάρθρωση είναι πολύ πιθανό να εξαναγκαστεί νομικά να προσφέρει τους ίδιους βελτιωμένους όρους και στους κατόχων των ομολόγων που είχαν υποστεί το «κούρεμα», κάτι που η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι δεν το αντέχει από οικονομικής απόψεως. Η ισχύς της ρήτρας που προβλέπει ίση μεταχείριση όλων των ομολογιούχων εκπνέει στο τέλος του έτους και αν οι διαπραγματεύσεις παραταθούν μέχρι τότε θα είναι ευκολότερη η επίτευξη συμφωνίας. Ατυχώς, τα μεγαλύτερα θύματα όλης αυτής της κατάστασης είναι οι κάτοχοι των αναδιαρθρωμένων ομολόγων. Οταν οι κυβερνήσεις δεν χειρίζονται σωστά τα οικονομικά τους και αναγκάζονται να προχωρήσουν σε αναδιάρθρωση χρέους, είναι ζωτικής σημασίας να διατηρηθεί η εμπιστοσύνη των επενδυτών ότι θα εξυπηρετηθούν τα νέα αναδιαρθρωμένα ομόλογα. Σε αντίθετη περίπτωση η κυβέρνηση δεν θα έχει τόσο εύκολη πρόσβαση σε νέο δανεισμό και η οικονομική ζημία θα είναι μεγαλύτερη για όλους. Οι παλιοί πιστωτές μπορεί τελικά να μην πάρουν πίσω ούτε μέρος των χρημάτων τους, ενώ και οι φορολογούμενοι είναι πιθανό να ζημιωθούν διότι θα ενταθεί η οικονομική απομόνωση της χώρας τους. Ακριβώς η ίδια λογική ακολουθείται και στις χρεοκοπίες εταιρειών και το σύστημα λειτουργεί ικανοποιητικά στις περισσότερες χώρες. Οταν χρεοκοπεί μια εταιρεία, κάθε πιστωτής έχει διαφορετικά δικαιώματα τα οποία είναι γνωστά εκ των προτέρων και σε περίπτωση διαφοράς ο δικαστικός συμβιβασμός που επιτυγχάνεται ισχύει για όλους. Δεν υπάρχουν πιστωτές που μπορούν ν’ αρνηθούν τη συμφωνία. Στην περίπτωση κρατικής χρεοκοπίας, ο δικαστής είναι αναγκασμένος να εφαρμόσει νομοθεσία που είναι ανεπαρκής. Το απώτερο αίτιο για όλη αυτή την αναστάτωση είναι η δημοσιονομική ανικανότητα των κυβερνήσεων της Αργεντινής. Ωστόσο το πρόβλημα επιδεινώθηκε από τη διεθνή νομοθεσία περί κρατικής χρεοκοπίας. Τώρα πρέπει επειγόντως να εξεταστούν και πάλι παλαιότερες προτάσεις, που έχουν στόχο τη βελτίωση του συστήματος ώστε η διαδικασία κρατικής χρεοκοπίας να μιμείται τις εταιρικές χρεοκοπίες.