Μήπως το Πεκίνο ετοιμάζεται για υποτίμηση του γουάν, του εθνικού νομίσματος; Το εν λόγω ερώτημα ανακύπτει πολύ συχνά, οπουδήποτε κι αν βρεθώ τον τελευταίο καιρό και πιο πρόσφατα στη Φρανκφούρτη, στο Σίδνεϊ και στη Νέα Υόρκη. Οι οικονομολόγοι εδώ στο Τόκιο συζητούν έντονα για τις πιθανότητες μιας μεγάλης διολίσθησης του γουάν εντός των προσεχών μηνών. Μια νέα έκθεση της Lombard Street Research δίνει εξηγήσεις γιατί όλοι αυτοί οι άνθρωποι έχουν λόγους να ανησυχούν. Ο διευθυντής ερευνών της Lombard Street Research, Τσαρλς Ντιούμας, επισημαίνει πως η επιβράδυνση της Κίνας σύντομα θα ανακόψει τον ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας σε επίπεδα κάτω του 5% (είτε το παραδέχεται το Πεκίνο είτε όχι). Ο κ.Ντιούμας εκφέρει την ίδια άποψη με τον μεγαλοεπενδυτή Μαρκ Φάμπερ, ο οποίος δραστηριοποιείται επί σειρά ετών στη νοτιοανατολική Ασία. Αμφότεροι υποστηρίζουν πως μέχρι την εκπνοή του 2014 η Κίνα θα δει την ανάπτυξή της στα επίπεδα του 4%. Μία συνεχιζόμενη υποχώρηση, προσθέτει ο κ. Ντιούμας, θα αποτυπώσει «ένα μείζον σοκ σε αργή κίνηση για την παγκόσμια οικονομία και τις διεθνείς κεφαλαιαγορές, ένα σοκ το οποίο θα σαρώσει τα πάντα, από την αγορά εμπορευμάτων μέχρι την ανάπτυξη». Ο αναπτυξιακός ρυθμός σημαντικά χαμηλότερος από τον επίσημο στόχο του 7,5% περιπλέκει και τις προσπάθειες του προέδρου της χώρας, Σι Τζινπίνγκ, να μετατοπίσει την Κίνα αναφορικά με τον οικονομικό προσανατολισμό της και να αρχίσει να βασίζεται στις υπηρεσίες, αντί να εξαρτάται από τις επενδύσεις και τις εξαγωγές.
Η προφανής λύση είναι ότι η ασθενική ισοτιμία ενδυναμώνει τις εξαγωγές και, κατά συνέπεια, προσφέρει πίστωση χρόνου στον κ. Σι να αποκαταστήσει την ισορροπία στους μοχλούς ανάπτυξης. Ενόσω οι Κινέζοι ηγέτες δεν αφήνουν σαφείς υπαινιγμούς σχετικά με μία υποτίμηση, αυτή φαίνεται ως ένα λογικό βήμα. Ακόμα και πριν από τη διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 η Lombard Street ισχυριζόταν ότι οι κεφαλαιακές δαπάνες στην Κίνα είχαν ήδη εκτιναχθεί στα μη βιώσιμα επίπεδα του 42% του ΑΕΠ. Στη συνέχεια, το καθεστώς απάντησε στην κρίση με μία άνευ προηγουμένου ενίσχυση των επενδύσεων, αρχής γενομένης με ένα πακέτο στήριξης ύψους δολαρίων το 2009. Στην εκπνοή της χρονιάς εκείνης οι κεφαλαιακές δαπάνες είχαν ανέλθει από το 42% στο 48% του ΑΕΠ. Σε αυτά τα επίπεδα παραμένουν έκτοτε και μέχρι και το 2013. Με απλά λόγια, δεν είναι δυνατόν μια οικονομία, η οποία έχει αναλογία καταναλωτικών δαπανών σχεδόν στο 36% του ΑΕΠ, να ακμάσει σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα με μια αναλογία επενδύσεων στο 50% του ΑΕΠ.
Επιπροσθέτως, από το ξέσπασμα της κρίσης, το εταιρικό χρέος της Κίνας έχει εκτιναχθεί στα 14,2 τρισ. δολάρια, υπερσκελίζοντας το αντίστοιχο των Ηνωμένων Πολιτειών, σύμφωνα με τη Standard & Poor’s. Προσφάτως η κεντρική τράπεζα της Κίνας ανέλαβε να καταμετρήσει τη δραστηριότητα του σκιώδους τραπεζικού συστήματος της χώρας, αξίας 6 τρισ. δολαρίων, αφήνοντας να εννοηθεί πως είναι έτι μεγαλύτερο από όσο γνωρίζουμε. Κι ενώ υπολογίζει το πραγματικό μέγεθος των οφειλών από τις τοπικές και περιφερειακές αρχές να ποικίλλει σε μεγάλο βαθμό, εκτιμά ότι σχεδόν 1,65 τρισ. δολάρια του χρέους αυτού είναι στα χέρια μεγάλων τραπεζών. Μεταξύ αυτών συμπεριλαμβάνονται τράπεζες όπως η Industrial and Commercial Bank of China και η China Construction Bank. Καθώς προωθούνται οι μεταρρυθμίσεις του προέδρου Σι Τζινπίνγκ, ένα ασθενέστερο γουάν προσφέρει έναν προφανή μηχανισμό απορρόφησης κραδασμών. «Η Κίνα χρειάζεται να διατηρήσει σε υψηλά επίπεδα την ανάπτυξή της, ενόσω μειώνει τις υπερβολικές επενδύσεις της, μόνο και μόνο για να μην καθυστερήσει για πολύ τη στιγμή κατά την οποία οι καταναλωτικές δαπάνες θα αναλάβουν τον κυρίαρχο ρόλο στο να καθοδηγήσουν την οικονομία, αντί να επιβραδυνθούν λιγότερο από άλλες πηγές ζήτησης», παρατηρεί εν κατακλείδι ο κ. Ντιούμας.