Η οικονομική πανωλεθρία της Ρωσίας ως αποτέλεσμα της δραστικής πτώσης της τιμής του πετρελαίου κατά 50% τους τελευταίους τέσσερις μήνες έχει επισκιάσει μια άλλη, η οποία ενδεχομένως περιμένει τον κλάδο σχιστολιθικών κοιτασμάτων των Ηνωμένων Πολιτειών το τρέχον έτος. Είναι μάλλον καιρός να ασχοληθούμε σοβαρά με το θέμα, δεδομένου ότι τόσο η Σαουδική Αραβία όσο και οι άλλες πετρελαιοπαραγωγοί χώρες της Μέσης Ανατολής δεν πρόκειται να αντιδράσουν και να μειώσουν την παραγωγή τους. Η δε τιμή του «μαύρου χρυσού» πλέον προσεγγίζει επίπεδα στα οποία η αμερικανική παραγωγή θα αρχίσει να πλήττεται.
Ο υπουργός Πετρελαίου της Σαουδικής Αραβίας, Αλί αλ Ναΐμι, έχει δηλώσει ότι ακόμα και στα 20 δολάρια να φθάσει το βαρέλι, δεν πρόκειται να υπάρξει πολύ σοβαρή αλλαγή στην πολιτική του ΟΠΕΚ. Στις ΗΠΑ απάντησαν με αυτοπεποίθηση: ότι δηλαδή οι Αμερικανοί πετρελαιοπαραγωγοί είναι αρκετά ανθεκτικοί, ότι θα συνεχίσουν να παράγουν, ακόμη και αν πωλούν σε χαμηλότατες τιμές, επειδή το κόστος άντλησης από τα υπάρχοντα κοιτάσματα είναι ακόμα πιο χαμηλό, ότι ο ΟΠΕΚ θα ζημιωθεί, επειδή τα δίκτυα κοινωνικής ασφάλειας των χωρών-μελών του εξαρτώνται από την τιμή του «μαύρου χρυσού» και ότι, ούτως ή άλλως, ο ΟΠΕΚ είναι νεκρός.
Tέτοια ανάλογη αλαζονική αντίδραση είχε και η Ρωσία, όταν άρχισε να σημειώνεται η πτώση στις τιμές του πετρελαίου. Τον Οκτώβριο, ο πρόεδρος της χώρας, Βλαντιμίρ Πούτιν, είχε δηλώσει ότι «κανένας από τους σοβαρούς παίκτες δεν ενδιαφέρεται για μια τιμή κάτω από τα 80 δολάρια το βαρέλι». Αυτός ο εφησυχασμός έχει γονατίσει τη χώρα. Ο οίκος Fitch υποβάθμισε τη δανειοληπτική της ικανότητα σε επίπεδα κατά τι υψηλότερα από τη βαθμίδα των «σκουπιδιών» και πιθανώς να υποχωρήσει και χαμηλότερα, ενόσω το ρούβλι εξασθενεί συνεχώς, ακολουθώντας την πτώση του πετρελαίου. Είναι, γενικά, κακή ιδέα να συμπεριφέρεται κανείς με υπεροψία, όταν διεξάγεται πόλεμος τιμών. Εξ ορισμού όλοι θα ζημιωθούν και η όποια νίκη θα είναι σχετική. Κατά την εκτίμησή μου, νικητής αναδεικνύεται όποιος μπορεί να επωμιστεί το μεγαλύτερο κόστος.
Μέχρι στιγμής, στοιχηματίζω πως είναι οι Σαουδάραβες και οι Ρώσοι, αν και αυτό μπορεί να μην μου το υπαγορεύει η διαίσθησή μου.
Εως τώρα η μοναδική ένδειξη ότι η παραγωγή αργού της Αμερικής μπορεί να περιοριστεί είναι ο μειούμενος αριθμός εξεδρών άντλησης στις ΗΠΑ. Την προηγούμενη εβδομάδα έφθαναν τις 1.750 έναντι των 1.811 την αμέσως προηγούμενη εβδομάδα και των 1.815 πριν από ένα χρόνο. Εντούτοις, η παραγωγή πετρελαίου εξακολουθεί να βρίσκεται σε επίπεδα ρεκόρ. Την εβδομάδα 29 Δεκεμβρίου – 2 Ιανουαρίου, με τις εξέδρες να έχουν μειωθεί, η παραγωγή ανήλθε σε πρωτοφανή υψηλά επίπεδα της τάξεως των 9,13 εκατ. βαρελιών ημερησίως. Σύμφωνα με πρόσφατη ανάλυση του Γουντ Μακένζι, «με την τιμή του πετρελαίου τύπου Brent στα 40 δολάρια μια παγκόσμια παραγωγή 1,5 εκατομμυρίου βαρελιών ημερησίως είναι ζημιογόνα». Αυτό δεν σημαίνει πως, αφ’ ης στιγμής το Brent φθάσει τα 40 δολάρια το βαρέλι, η παραγωγή σχιστολιθικού πετρελαίου θα μειωθεί κατά 1,5 εκατομμύριο βαρέλια. Πολλοί αμερικανικοί όμιλοι, που κάνουν εξορύξεις, θα συνεχίσουν την άντληση παρά τη ζημία, επειδή θα έχουν χρέη να εξυπηρετήσουν. Εκτιμάται πως τα χρέη τους φθάνουν τα 200 δισ. δολάρια, περίπου όσα χρειάζονται και οι ρωσικές ενεργειακές εταιρείες. Το πρόβλημα με τις αμερικανικές εξορυκτικές εταιρείες έγκειται στο ότι είναι αδύνατον να αναχρηματοδοτήσουν τα δάνειά τους, εάν αιμορραγούν οικονομικά. Πιθανές χρεοκοπίες και η αδυναμία να επεκτείνουν τις δραστηριότητές τους τελικώς θα οδηγήσουν σε μείωση παραγωγής. Επισήμως, οι ομοσπονδιακές αρχές προβλέπουν ότι θα σταθεροποιηθεί η παραγωγή των ΗΠΑ κατά μέσον όρο στα 9,3 εκατομμύρια βαρέλια ημερησίως, δηλαδή 700.000 βαρέλια την ημέρα περισσότερα από το 2014.