Η Πορτογαλία αποπληρώνει προκαταβολικά το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, καταβάλλοντάς ποσό 14 δισ. ευρώ – δηλαδή άνω του 50% των πιστώσεων, που έλαβε από τον οργανισμό. Στόχος της χώρας είναι να εξοφλήσει τα οφειλόμενα τα επόμενα 2,5 χρόνια. Η πρόταση της Λισσαβώνας πρόκειται να συζητηθεί στο προσεχές Εurogroup της Δευτέρας στις Βρυξέλλες.
Υπενθυμίζεται πως τον Μάιο του 2011 αποφασίσθηκε πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής της Πορτογαλίας συνολικού ύψος 78 δισ. ευρώ, εκ των οποίων τα 25,7 δισ. ευρώ προήλθαν από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Τα υπόλοιπα ήταν πιστώσεις από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα και την Κομισιόν. Στα τέλη Ιανουαρίου, η υπουργός Οικονομικών της Πορτογαλίας, Μαρία Λουίς Αλμπουκέρκε, είχε δηλώσει πως «η χώρα θα αποπληρώσει προκαταβολικά και σταδιακά τις οφειλές της στο ΔΝΤ, χάρις στο ότι αποκαταστάθηκε η πρόσβασή της στις αγορές».
Η Πορτογαλία φαίνεται πως συναγωνίζεται την Ιρλανδία, η οποία εξήλθε του Μνημονίου τον Δεκέμβριο του 2013. Ηταν η πρώτη χώρα που το έκανε αυτό. Πέρυσι δε τον Νοέμβριο ανακοίνωσε ότι θα αποπληρώσει πρόωρα το ΔΝΤ και αυτό αφορά ποσό 18 δισ. ευρώ. Η δε Πορτογαλία εξήλθε του Μνημονίου πέρυσι τον Μάιο, δηλαδή νωρίτερα του προβλεπομένου. Επίσης, αρνήθηκε την τελευταία δόση του προγράμματος των 2,6 δισ. ευρώ, καθώς και τη χορήγηση προληπτικής γραμμής πιστώσεων, όπως και η Ιρλανδία.
Ιστορικό
Η υπαγωγή της Πορτογαλίας στο πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής προκάλεσε πολιτική αστάθεια και υπαγόρευσε την εφαρμογή σκληρών μέτρων από τις κυβερνήσεις, όπως, μεταξύ άλλων, περικοπές μισθών και συντάξεων, μείωση κοινωνικών επιδομάτων και περιστολή του δημοσίου τομέα. Η έντονη κοινωνική δυσαρέσκεια αποτυπώθηκε και σε απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου της χώρας, το οποίο έκρινε αντισυνταγματικές ορισμένες περικοπές.
Ωστόσο, η χώρα ολοκλήρωσε το πρόγραμμα ενωρίτερα. Αυτό συνέβη, επειδή η κυβέρνηση του Πέδρο Πάσο Κοέλιο αποφάσισε να αρνηθεί την τελευταία δόση. Κατά τη διάρκεια του τριετούς προγράμματος, η χώρα κατόρθωσε να μειώσει κατά το ήμισυ το δημοσιονομικό έλλειμμα στο 4,9% του ΑΕΠ και προχώρησε στην ιδιωτικοποίηση δημόσιων φορέων. Ωστόσο, η ανεργία παραμένει σε υψηλά επίπεδα του 15%, ενώ έχουν δρομολογηθεί επιπλέον μέτρα λιτότητας το 2015, όπως η αύξηση του φόρου κατανάλωσης. Το δημόσιο χρέος προβλέπεται στο 130,5 % του ΑΕΠ το 2014 από το 94% το 2011, όταν ζήτησε βοήθεια.
Πάντως, ήδη από τις αρχές του 2013 η χώρα είχε εξέλθει στις αγορές, αποκαθιστώντας την εμπιστοσύνη των επενδυτών στις βιώσιμες προοπτικές της οικονομίας της. Συνολικά, η Πορτογαλία ένα εξάμηνο μετά την ολοκλήρωση του Μνημονίου φέρεται να βρίσκεται σε θετική τροχιά, όπως εκτιμά η Κομισιόν. Η συνεισφορά των εξαγωγών στην ανάπτυξη, όμως, περιορίστηκε, λόγω των δυσμενών συνθηκών του πρώτου εξαμήνου του 2014. Η διαδικασία μείωσης του ελλείμματος και του χρέους συνεχίζεται, αν και αυτά βρίσκονται σε επίπεδα υψηλότερα των ευρωπαϊκών ορίων. Η Κομισιόν εκτιμά, τέλος, ότι το αδύναμο εξωτερικό περιβάλλον, η επιβράδυνση των μεταρρυθμίσεων και τα υψηλά επίπεδα δημοσίου και ιδιωτικού χρέους ανακόπτουν τη δυναμική ανάκαμψη της πορτογαλικής οικονομίας. Η κυβέρνηση Κοέλιο θεωρεί πως, εάν δεν ανέλθει η τιμή του πετρελαίου (όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα, τουλάχιστον), ο ρυθμός ανάπτυξης θα είναι ισχυρός.