Οι διαβεβαιώσεις του Μάριο Ντράγκι ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα έχει θωρακιστεί έναντι των κινδύνων από το πρόγραμμά της αγοράς τίτλων έχει έναν περιοριστικό όρο. Οταν ο πρόεδρος της ΕΚΤ ισχυρίζεται ότι οι κεντρικές τράπεζες των 19 κρατών-μελών της Ευρωζώνης θα αγοράσουν και θα διακρατήσουν τα δικά τους κρατικά ομόλογα, το χρήμα που θα δημιουργηθεί –δηλαδή, τουλάχιστον 1,1 τρισ. ευρώ– μπορεί να κυκλοφορήσει ελεύθερα παντού μέσω του συστήματος πληρωμών Target2. Eάν, όμως, ένα κράτος-μέλος αποχωρήσει από την Ευρωζώνη, τότε τα εναπομείναντα θα πρέπει να επωμιστούν τις δικές του οικονομικές υποχρεώσεις. Οι ενδεχόμενοι κίνδυνοι αυτοί τέθηκαν στο προσκήνιο περισσότερο εμφανώς με τη διαφωνία μεταξύ των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και της νεοεκλεγείσας ελληνικής κυβέρνησης, η οποία διαφωνία προκάλεσε φυγή καταθέσεων. Επιπλέον, έθεσε εν αμφιβόλω την παραμονή της χώρας στην Ευρωζώνη. Χθες συναντήθηκαν στο πλαίσιο του Eurogroup οι αξιωματούχοι της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας με εκπροσώπους των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων στις Βρυξέλλες, προκειμένου να εξεύρουν λύση. Υπό το πρίσμα αυτό, η Ελλάδα τελικά απειλεί να εκθέσει τα αδύνατα σημεία των μέτρων που απαιτούνται για να αντιμετωπιστούν νομοθετικής υφής περιορισμοί και ανησυχίες της κοινής γνώμης σχετικά με το πακέτο στήριξης της ΕΚΤ.
«Υπάρχει πολιτικό μήνυμα: η ΕΚΤ δεν επιθυμεί να λάβει προφυλάξεις έναντι δημοσιονομικών κινδύνων από την πίσω πόρτα, εάν δεν το αποφασίσει η ευρωπαϊκή ηγεσία», παρατηρεί ο οικονομολόγος της Nomura International στο Λονδίνο, Νικ Μάθιους. «Την ίδια στιγμή, οι αγορές περιουσιακών στοιχείων θα διαμορφώσουν αποθεματικά, τα οποία θα εισχωρήσουν διαμέσoυ του Target 2. Tο ερώτημα έγκειται στο τι θα συμβεί εάν η έξοδος μιας χώρας δεν έχει προβλεφθεί». Ανεξαρτήτως του τι συνέβη στο Eurogroup, ο Μάριο Ντράγκι και τα μέλη του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ συναντώνται αύριο Τετάρτη στη Φρανκφούρτη να οριστικοποιήσουν τις λεπτομέρειες της ποσοτικής χαλάρωσης. Προτού ξεκινήσουν οι αγορές τίτλων τον Μάρτιο, οι αξιωματούχοι της ΕΚΤ θα πρέπει να συμφωνήσουν στη νομοθετική πράξη και σε βασικά σημεία, όπως το πώς τα περιουσιακά στοιχεία θα αποκτώνται και πώς θα υπολογίζονται τα όρια, που θα τίθενται αυτοβούλως.
Το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θα είναι πιο περίπλοκο από τα αντίστοιχα της ομοσπονδιακής τράπεζας των ΗΠΑ και της Τραπέζης της Αγγλίας, δεδομένου ότι θα τεθεί σε εφαρμογή σε μια νομισματική ένωση, η οποία δεν στηρίζεται σε μια δημοσιονομική ένωση. Επιπλέον, η αμοιβαιοποίηση του χρέους και η χρηματοδότηση κυβερνήσεων μέσω κεντρικών τραπεζών δεν επιτρέπεται.
Αυτό καθιστά το Target 2 μια πιθανή ένδειξη του πού θα εμφανιστούν προβλήματα.
Αναφορικά με την Ελλάδα και το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, τώρα, αρχικά δεν πρόκειται να συμμετάσχει σε αυτό, εξαιτίας της ποσότητας των ελληνικών ομολόγων που έχει ήδη στα χέρια της η ΕΚΤ από παλαιότερο πρόγραμμα αγοράς τίτλων. Ωστόσο, ο Μάριο Ντράγκι έχει δηλώσει ότι αναμένει από τη χώρα να ενταχθεί σε αυτό ενδεχομένως τον Ιούλιο. Παρά ταύτα με τη νέα κυβέρνηση της Ελλάδας να απορρίπτει το πρόγραμμα βοήθειας και να απειλεί με χρεοκοπία, ήδη καθίσταται εμφανές πως η δημιουργία χρήματος μέσω κεντρικών τραπεζών μπορεί να κλιμακωθεί μέσα σε συνθήκες κρίσης. Οι πιστωτές της Ελλάδας αμφιβάλλουν για το ότι θα υπάρξει σύντομα συμφωνία για έναν τρόπο αυτοχρηματοδότησης της ελληνικής κυβέρνησης. Σε περίπτωση αδυναμίας εξεύρεσης λύσης, η Ελλάδα ίσως αποχωρήσει από το ευρώ, αφήνοντας πίσω εκκρεμότητες. «Είναι σωστό να ισχυριστεί κανείς ότι, εφόσον υπάρχει το Target 2, δεν υπάρχει και διαμοιρασμός κινδύνου;» διερωτάται ο κ. Μάθιους της Nomura. «Εξαρτάται από το ποια θα είναι η μορφή της χρεοκοπίας».