Οι πολιτικές ηγεσίες των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης δεν δείχνουν να ενοχλούνται από τις ανατιμήσεις των νομισμάτων τους έναντι του ευρώ. Υιοθετώντας μια παθητική στάση που εκπλήσσει πολλούς παρατηρητές, στην πλειονότητά τους δεν επιχειρούν να αντιστρέψουν την ανοδική πορεία των νομισμάτων τους.
Κλειδί για την κατανόηση των κινήτρων τους, σύμφωνα με τους ομίλους ING Groep NV και Citigroup Inc., είναι η υποχώρηση του ευρώ έναντι του δολαρίου που έχει ενισχύσει τις εξαγωγές της Ευρωζώνης στις ΗΠΑ και σε άλλες μεγάλες αγορές. Οικονομικοί αναλυτές επισημαίνουν ότι πολλά προϊόντα των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης πωλούνται ως τμήματα προϊόντων στις χώρες της Ευρωζώνης, που τα συναρμολογούν και τα εξάγουν ως ολοκληρωμένα προϊόντα. Ετσι οι χώρες αυτές τελικά επωφελούνται από την υποχώρηση του ευρώ. Στην ουσία, ο καθοριστικός ρόλος που διαδραματίζουν στην αλυσίδα των εξαγωγών οι μεγαλύτερες χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, Πολωνία, Ουγγαρία, Τσεχία και Ρουμανία, τις καθιστά υπό μία έννοια ντε φάκτο μέλη της Ευρωζώνης.
Οταν το ευρώ υποχωρεί έναντι του δολαρίου και του γιεν, όπως συμβαίνει τώρα συνεπεία του προγράμματος ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, οι επιχειρήσεις της Ανατολικής Ευρώπης επωφελούνται όπως και η Ευρωζώνη.
Από την αρχή του έτους, το ζλότι της Πολωνίας έχει ανατιμηθεί κατά 7,1% έναντι του ευρώ και την προηγούμενη εβδομάδα έφθασε στα υψηλότερα επίπεδα των τελευταίων τεσσάρων ετών. Το φιορίνι της Ουγγαρίας έχει ενισχυθεί κατά 5% και έφθασε τον Απρίλιο στα υψηλότερα επίπεδα του τελευταίου ενάμισι έτους. Το λέι της Ρουμανίας έχει ενισχυθεί κατά 1,3% και η κορώνα της Τσεχίας κατά 0,8%.
Η Κεντρική Τράπεζα της Πολωνίας, που τον Μάρτιο μείωσε το βασικό της επιτόκιο στο ιστορικό χαμηλό 1,5%, επανέλαβε προ ημερών ότι δεν πρόκειται να χαλαρώσει άλλο τη νομισματική της πολιτική καθώς η ανάπτυξη θα αντιστρέψει την πορεία προς τον αποπληθωρισμό. Η Κεντρική Τράπεζα της Ρουμανίας δηλώνει ότι ίσως αναβάλει τα περαιτέρω μέτρα τόνωσης της οικονομίας για ακόμη ένα έτος, ενώ η Τράπεζα της Τσεχίας ανακοίνωσε ότι δεν βλέπει λόγο να χαλαρώσει την πολιτική της αποδυναμώνοντας την κορώνα, καθώς ενισχύεται η καταναλωτική ζήτηση.
Ο Πολωνός υπουργός Οικονομικών, Ματέους Σζούρεκ, δήλωσε στις 18 Απριλίου ότι σε περίπτωση «υπερβολικής» ενίσχυσης του ζλότι, θα πληγεί η οικονομία, αλλά η έως τώρα ανατίμησή του έναντι του ευρώ εξουδετερώνεται μερικώς από την πτώση κατά 3,9% έναντι του δολαρίου. Δεν έχουν ακόμη δημοσιευτεί τα στοιχεία για το ΑΕΠ του πρώτου τριμήνου αλλά υπάρχουν ενθαρρυντικές ενδείξεις. Στην Πολωνία η βιομηχανική παραγωγή σημείωσε τον Μάρτιο τη μεγαλύτερη αύξηση των τελευταίων τριών και πλέον ετών και οι λιανικές πωλήσεις ήσαν σχεδόν διπλάσιες από τις προβλέψεις των αναλυτών. Τον Φεβρουάριο σημείωσε αύξηση η βιομηχανική παραγωγή σε Τσεχία και Ουγγαρία, όπως επίσης και ο δείκτης υπευθύνων προμηθειών.
Πολλοί αμφιβάλλουν, πάντως, αν οι ιθύνοντες που χαράσσουν πολιτική θα αντισταθούν σε μια μείωση του κόστους του δανεισμού, αν το πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ εξακολουθήσει να στρέφει τους επενδυτές σε νομίσματα με μεγαλύτερες αποδόσεις. Σημειωτέον ότι η Ουγγαρία μείωσε τα επιτόκια την περασμένη εβδομάδα και υποσχέθηκε να προχωρήσει σε περαιτέρω χαλάρωση νομισματικής πολιτικής προκειμένου να επιτύχει τον στόχο της για τον πληθωρισμό.