Οι φόβοι για όλα όσα θα μπορούσαν να πάνε άσχημα στην παγκόσμια οικονομία αποτελεί μόνιμο χαρακτηριστικό της ανάκαμψης την τρέχουσα ιστορική περίοδο. Το 2009 τους είχαν δώσει τον χαρακτηρισμό «υφεσιακή πορνογραφία». Είχαν απασχολήσει ιστοσελίδες, θεωρητικούς και αναλυτές. Οταν, μάλιστα, ένας οικονομολόγος αποκαλείται «ο κύριος Καταστροφή», φαίνεται πως υπάρχει μία εμμονή με το αρνητικό στοιχείο. Ο αρμόδιος για την επενδυτική στρατηγική Aσίας-Ειρηνικού στην BNY Mellon Ιnvestment Μanagement, Σάιμον Κοξ, εξετάζει την κατάσταση της παγκόσμιας οικονομίας και θέτει ένα διαφορετικό ερώτημα: τι θα συνέβαινε, εάν τα πράγματα άρχισαν να πηγαίνουν καλά και η οικονομία των ΗΠΑ, της Ιαπωνίας, της Ινδίας και της Κίνας εμφάνιζαν όλες μαζί ταυτοχρόνως ανάπτυξη. «Εάν ενεργοποιούσαν όλους τους κυλίνδρους της μηχανής της παγκόσμιας οικονομίας την ίδια στιγμή, θα ενισχυόταν ανάπτυξη και εμπόριο και στον υπόλοιπο κόσμο, θα αντιστρεφόταν η κάμψη των τιμών των εμπορευμάτων και θα στηριζόταν περαιτέρω το αγοραστικό ενδιαφέρον για τις μετοχές» παρατηρεί ο κ. Κοξ. Ωστόσο, θα συμπλήρωνα, πως δεν χρειάζεται να φτιάξει κανείς ένα υποθετικό σενάριο με ασυνήθιστα δεδομένα, το οποίο θα αφορά την επιτάχυνση των ΗΠΑ. Υπάρχουν ήδη ενδείξεις ότι ορισμένα πράγματα αρχίζουν να βελτιώνονται και εάν συνεχίσουν με αυτόν τον τρόπο, θα δούμε έναν ενάρετο κύκλο να στηρίζεται στα πόδια του και να επιταχύνει την ανάκαμψη. Το ερώτημα, οπότε, είναι άλλο: Τι θα μπορούσε να πάει καλά;
Ας ξεκινήσουμε από τη συνεχιζόμενη μετά την κρίση ανάκαμψη, η οποία ειδικά στις ΗΠΑ, όπως έχουμε υπογραμμίσει και στο παρελθόν, δεν είναι η τυπική ανάκαμψη μετά την ύφεση. Περισσότερο παραπέμπει σε ανάκαμψη, που έπεται μιας χρηματοπιστωτικής κρίσης κι αυτό δημιουργεί αυτόματα ένα άλλο πλαίσιο αναφοράς για τους παράγοντες, που συμπυκνώνονται στο ΑΕΠ, δηλαδή τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την αύξηση των μισθών και τις λιανικές δαπάνες.
Στο πόνημα του 2011 των Ράινχαρτ και Ρογκόφ, «Αυτή τη φορά είναι διαφορετικά: οκτώ αιώνες oικονομικής αφροσύνης», μία ανάκαμψη μετά μία πιστωτική κρίση διαρκεί περισσότερο από τη συνήθη. Μετά την κρίση του 2007 – 2009 οι δύο πανεπιστημιακοί συνιστούν να περιμένουμε μία ανάκαμψη σε βάθος δεκαετίας. Και τώρα, βρισκόμαστε εδώ στο 2015, και είναι η πρώτη χρονιά, κατά την οποία πλησιάζουμε περισσότερο προς το τέλος αυτής της δεκαετίας και όχι προς την αρχή της. Ανεξαρτήτως της βραδείας ανάπτυξης και των στοιχείων ασταθούς απασχόλησης, οι ενδείξεις βελτίωσης πληθαίνουν. Οταν όμιλοι, όπως οι Wal-Mart και Target, αυξάνουν το ελάχιστο ωρομίσθιο, δεν το κάνουν από φιλανθρωπία. Χρειάζονται προσωπικό να γεμίζει τα ράφια τους και να μην παραιτείται με την πρώτη ευκαιρία. Εάν, λοιπόν, περιγράψουμε την αγορά εργασίας ως πεδίο μάχης μεταξύ κεφαλαίου και εργατών, χάνεται ένα βασικό οικονομικό στοιχείο: πρόκειται για μία μάχη προσφοράς και ζήτησης. Υποχρεώνοντας τους εργοδότες σε αύξηση μισθού για ανειδίκευτους εργάτες, σημαίνει πως αυξάνεται η ζήτηση.
Οταν μία εταιρεία όπως η Wal-Mart χάνει λίγους υπαλλήλους, δεν ανησυχεί. Μετά χάνει κι άλλους, οι οποίοι αναζητούν δουλειά σε άλλες εταιρείες με καλύτερες αμοιβές. Οι διευθυντές που δεν ήθελαν ούτε να επενδύσουν ούτε να προσλάβουν, αρχίζουν να συνειδητοποιούν τι κάνουν οι ανταγωνιστές τους και το πώς καταλήγουν να χάνουν μερίδιο αγοράς λόγω ανεπαρκούς προσωπικού και κακής εξυπηρέτησης πελατών. Συνεπώς, εάν οι εν λόγω διευθυντές αποφασίσουν πως η συγκράτηση υπαλλήλων και πελατών είναι σημαντική, αυξάνουν μισθούς και προσλήψεις. Στη συνέχεια ενισχύουν και τις επενδύσεις. Τι σημαίνει ότι αμείβονται καλύτερα οι εργαζόμενοι; Αποπληρώνουν δάνεια, εξοικονομούν λίγα χρήματα και ξοδεύουν τα υπόλοιπα. Είναι το αντίστροφο του παράδοξου της φειδούς του Κέινς: όταν πολλοί οικονομικοί παίκτες δαπανούν περισσότερο χρήμα σε φάση ανάπτυξης της οικονομίας, η συνολική ζήτηση αυξάνεται, η κατανάλωση ενισχύεται και η οικονομική ανάπτυξη επιταχύνεται.