Αν και οι διεθνείς αγορές και ειδικότερα οι ευρωπαϊκές έχουν εν πολλοίς αποφύγει μέχρι στιγμής μια βίαιη, απότομη και ευρεία πτώση, η συνεχής διολίσθησή τους προς χαμηλότερα επίπεδα με καταλύτη την ελληνική κρίση εδώ και μερικές εβδομάδες είναι γεγονός. Αυτό δεν άλλαξε ακόμα και μετά τα μέσα της εβδομάδας, οπότε και εκδηλώθηκε ανοδική κίνηση εν μέσω αισιοδοξίας για επίτευξη συμφωνίας. Οι πιέσεις που προηγήθηκαν ήταν βέβαια εντονότερες σε εκείνες τις οικονομίες, που θεωρούνται πιο ευάλωτες στο κίνδυνο μετάδοσης.
Τα χρηματιστήρια της Ιταλίας, της Ισπανίας της Πορτογαλίας, αλλά και της Γαλλίας, έχουν χάσει σημαντικό έδαφος από τα υψηλά τους πριν από δυόμισι μήνες. Οι μισές από τις 18 αγορές της Δυτικής Ευρώπης στον σχετικό δείκτη του Bloomberg είχαν μπει σε περιοχή διόρθωσης, με τους βασικούς τους δείκτες να χάνουν πάνω από το 10% της αξίας τους από τα υψηλά του 2015. Την ίδια ώρα, η νευρικότητα όπως προσμετρείται από τους δείκτες που παρακολουθούν το λεγόμενο volatility, σχεδόν διπλασιάστηκε. Ουσιαστικά η πανευρωπαϊκή χρηματιστηριακή αγορά μέχρι και την πρώτη συνεδρίαση μετά τα αποτελέσματα του ελληνικού δημοψηφίσματος είχε απολέσει το ήμισυ των κερδών που είχε επιτύχει καθ’ όλο το έτος. Οι διαχειριστές κεφαλαίων από τα τέλη Απριλίου και μετά περιορίζουν συνεχώς την έκθεσή τους σε θέσεις που εκτιμούν ότι είναι ευάλωτες σε κίνδυνο μετάδοσης της ελληνικής κρίσης, αυξάνοντας το ποσοστό της ρευστότητας στα χαρτοφυλάκιά τους. Δεν τοποθετούνται, δηλαδή, ακόμα σε νέες θέσεις, καθώς αντιλαμβάνονται τα ρίσκα ως ιδιαίτερα αυξημένα.
Τα ευρωπαϊκά χρηματιστήρια εκείνα που έχουν εμφανίσει τα μεγαλύτερα κέρδη φέτος δέχθηκαν και τις μεγαλύτερες πιέσεις, καθώς οι επενδυτές έσπευδαν να εγγράψουν κέρδη και να περιορίσουν την έκθεσή τους υπό τον φόβο βαθύτερης διόρθωσης. Ο δείκτης DAX στη Φρανκφούρτη εισήλθε σε περιοχή διόρθωσης, που ορίζεται ως υποχώρηση άνω του 10%, από τις αρχές Ιουνίου, σύμφωνα με τα στοιχεία του Bloomberg, όπως και το χρηματιστήριο της Πορτογαλίας. Το μεγαλύτερο μέρος των απωλειών μέχρι αυτή την εβδομάδα σημειώθηκε από την προκήρυξη του ελληνικού δημοψηφίσματος έως και την επομένη της ανακοίνωσης των αποτελεσμάτων του. Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία απώλεσαν άνω του 7% της κεφαλαιοποίησής τους, ενώ ο δείκτης Euro Stoxx 50 των μεγαλύτερων ευρωπαϊκών blue chips περιόρισε τη φετινή του άνοδο στο μισό από το 22% τον Απρίλιο, οπότε και κορυφώθηκε για το έτος και βρίσκεται πλέον σε χαμηλό πενταμήνου.
Ομως, παρά τις βαθιές διορθώσεις, οι επενδυτές δίσταζαν να αντιμετωπίσουν τα χαμηλότερα επίπεδα τιμών ως αγοραστική ευκαιρία, με δεδομένη την αβεβαιότητα που υποβόσκει για τις επιπτώσεις ενδεχόμενης ελληνικής εξόδου από το ευρώ. Η αβεβαιότητα αυτή και η αποστροφή στο ρίσκο των επενδυτικών χαρτοφυλακίων διακινδύνευσε το κόστος χρηματοδότησης των οικονομιών της ευρωπαϊκής περιφέρειας. Τα επιτόκια των μακροπρόθεσμων ομολόγων της χωρών της Ευρωζώνης που θεωρούνται ευάλωτες αυξήθηκαν πριν αποκλιμακωθούν δραστικά μετά τα μέσα της εβδομάδας.
Η απόδοση του 10ετούς ομολόγου του ισπανικού δημοσίου είχε αυξηθεί κατά τις τελευταίες 30 ημέρες μέχρι και την 7η Ιουλίου κατά 12 μονάδες βάσης, στο 2,33%, αλλά την Παρασκευή είχε πέσει στο 2%. Το αντίστοιχο χρεόγραφο της Πορτογαλίας έφτασε στο 3,15%, για να υποχωρήσει μετά στο 2,65%.
Στην εξομάλυνση της αγοράς συνέβαλε βέβαια το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ.
Η ΕΚΤ υπήρξε μάλλον καθησυχαστική όσον αφορά τις προσδοκίες της για τις αντιδράσεις των θεσμικών επενδυτών. Στο σχετικό report της Bond Market Contact Group (που συντάσσει κατόπιν διαβουλεύσεων με τους συμμετέχοντες στις αγορές σε μηναία βάση και επί του προκειμένου μετά την προκήρυξη του δημοψηφίσματος αλλά πριν από τη διενέργειά του), ανέφερε πως οι θεσμικοί επενδυτές αντιμετώπισαν μέχρι στιγμής τη διεύρυνση των διαφορών αποδόσεων (spreads) των κρατικών ομολόγων ως αγοραστική ευκαιρία. Το Bond Market Contact Group (και το Money Market Contact Group) είναι forum όπου τα στελέχη της ΕΚΤ συζητούν με τους επενδυτές και τους dealers για τις συνθήκες που επικρατούν στις αγορές.