Με τη σύλληψη 370 ατόμων στην ανατολική επαρχία της Ζετζιάνγκ, το Πεκίνο έδωσε τέλος στη λειτουργία μιας «υπόγειας τράπεζας» που διεκπεραίωσε μεταβιβάσεις κεφαλαίων και συναλλάγματος ύψους 410 δισ. γουάν, δηλαδή 64 δισ. δολαρίων. Πρόκειται για επιτυχία των κινεζικών αρχών στη μάχη για την πάταξη της διαφθοράς αλλά και στην προσπάθειά τους να ανακόψουν τις μαζικές εκροές κεφαλαίων που έχουν φτάσει σε επίπεδα ρεκόρ.
Σύμφωνα με το επίσημο ειδησεογραφικό πρακτορείο ΞινΧουά, οι σχετικές έρευνες άρχισαν τον Σεπτέμβριο του 2014 και οι αστυνομικές αρχές χρειάστηκαν ένα έτος για να εντοπίσουν περισσότερες από 1,3 εκατ. ύποπτες συναλλαγές και να προχωρήσουν στο πάγωμα τουλάχιστον 3.000 τραπεζικών λογαριασμών. Σύμφωνα με σχετικό δημοσίευμα της επίσημης εφημερίδας People’ s Daily, το συνολικό ποσό που υπολογίζεται ότι έχει μεταβιβαστεί στο εξωτερικό με παράνομους τρόπους από τον Απρίλιο ώς σήμερα ανέρχεται σε 800 δισ. γουάν, αντίστοιχο περίπου των 130 δισ. δολαρίων. Οπως τονίζει ο Σι Γιουγγιάνγκ, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Σαγκάης, «η κυβέρνηση θέλει να ανακόψει τις εκροές και να σταθεροποιήσει την ισοτιμία του γουάν αλλά δεν γίνεται να σταματήσουν οι εκροές κεφαλαίων εκτός κι αν ο κόσμος πάψει να προεξοφλεί υποτίμηση του γουάν».
Το ζητούμενο της εκστρατείας των κινεζικών αρχών είναι να ελεγχθούν οι εκροές κεφαλαίων, καθώς τα τελευταία χρόνια οι Κινέζοι διοχετεύουν ιλιγγιώδη ποσά στο εξωτερικό με τα οποία αγοράζουν πολυτελή ακίνητα και έχουν οδηγήσει σε δυσθεώρητα ύψη τις τιμές των ακινήτων από το Βανκούβερ μέχρι το Σίδνεϊ. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του Bloomberg, οι μαζικές εκροές κεφαλαίων έφτασαν στο επίπεδο ρεκόρ των 194 δισ. δολαρίων τον Σεπτέμβριο και περιορίστηκαν στα 62 δισ. δολάρια τον Οκτώβριο. Κι όλα αυτά όταν η κινεζική νομοθεσία επιτρέπει στους πολίτες της χώρας να μετατρέπουν σε συνάλλαγμα μόλις 50.000 γουάν τον χρόνο.
Προκειμένου να μεταβιβάσουν κεφάλαια στο εξωτερικό, οι Κινέζοι μετέρχονται διαφόρων ελιγμών. Ανάμεσά τους η χρήση των τραπεζικών λογαριασμών πολλών ατόμων στους οποίους μεταβιβάζεται το νόμιμο ποσό στον καθένα, μέσω ανταλλακτηρίων συναλλάγματος στο Χονγκ Κονγκ, μέσω επιταγών σε υπόγειες τράπεζες που τα περνούν από τα σύνορα στο Χονγκ Κονγκ, μέσω πληρωμών με πιστωτικές ή χρεωστικές κάρτες τις οποίες μετατρέπουν μετά σε ρευστό δίνοντας εμπόρευμα για αντάλλαγμα αλλά ακόμη και μέσω στεγαστικών δανείων που συνάπτουν στο εξωτερικό βάσει των αποταμιεύσεών τους στην Κίνα.
Στην περίπτωση της υπόγειας τράπεζας της Ζετζιάνγκ διαπιστώθηκε ότι ένας εκ των υπόπτων δημιούργησε περισσότερες από 10 επιχειρήσεις στο Χονγκ Κονγκ από το 2013 και μετέφερε στο εξωτερικό περισσότερα από 100 δισ. γουάν σε λογαριασμούς αλλοδαπών που τους χρησιμοποιούν για τη χρηματοδότηση εταιρειών στην Κίνα. Ο εν λόγω Κινέζος εκμεταλλεύτηκε ένα «παραθυράκι» του νόμου για τους λογαριασμούς αλλοδαπών για να διοχετεύσει άμεσα εκατομμύρια γουάν στο εξωτερικό και να τα μετατρέψει στη συνέχεια σε ξένα νομίσματα σε τράπεζες όπως οι HSBC Holdings Plc του Χονγκ Κονγκ. Μια άλλη περίπτωση που αναφέρεται στο σχετικό ρεπορτάζ της People’ s Daily αφορά τον εντοπισμό υπόγειας τράπεζας στη Φουτζιάν που εξυπηρετούσε ολόκληρο δίκτυο σε Χονγκ Κονγκ, Ταϊβάν, Αυστραλία και Σαουδική Αραβία. Σε αυτό εμπλέκεται, άλλωστε, ανώτερο στέλεχος κρατικής επιχείρησης που προσπάθησε επανειλημμένως να μεταφέρει στο εξωτερικό 18 εκατ. γουάν. Στην προσπάθειά τους να ελέγξουν αυτές τις άλλοτε νόμιμες και άλλοτε παράνομες εκροές κεφαλαίων, οι κινεζικές αρχές έχουν μετέλθει διάφορων μεθόδων έως και την επιβολή περιορισμού στις αναλήψεις από αυτόματα μηχανήματα του εξωτερικού.
Στις ΗΠΑ
Μολονότι υπάρχουν αποκλίσεις ανάμεσα στις διάφορες εκτιμήσεις για το μέγεθος του σκιώδους τραπεζικού συστήματος στην Κίνα, όλες κατατείνουν σε ένα μάλλον μικρό ποσοστό του επί του ΑΕΠ. Μάλιστα, σε σύγκριση με τα αντίστοιχα μεγέθη στη Δύση, και ειδικά στις Ηνωμένες Πολιτείες, το μέγεθος του κινεζικού σκιώδους τραπεζικού συστήματος χαρακτηρίζεται περιορισμένο. Το πρόβλημα συνίσταται, όμως, στο ότι στην Κίνα το σκιώδες τραπεζικό σύστημα παρουσιάζει ραγδαία ανάπτυξη από το 2008. Σύμφωνα με την έκθεση για το Παγκόσμιο Σκιώδες Τραπεζικό Σύστημα που έδωσε στη δημοσιότητα το Συμβούλιο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, το μερίδιο της Κίνας στο παγκόσμιο σύνολο του σκιώδους τραπεζικού συστήματος αυξήθηκε από το μόλις 2% στο οποίο ανερχόταν το 2010 στο 8% το 2014 . Στο ίδιο χρονικό διάστημα το σκιώδες τραπεζικό των ΗΠΑ μειώθηκε ελαφρώς και ως ποσοστό του παγκόσμιου σκιώδους χρηματοπιστωτικού συστήματος περιορίστηκε από το 41% στο 40%. Ωστόσο, παραμένει το μεγαλύτερο στον κόσμο.